در حال حاضر، استفاده از مسواک و خمیردندان از عمومی‌ترین ابزارها و روشها برای جلوگیری از پوسیدگی و فساد دندانها است و از سویی نیز در میان بزرگسالان کمتر کسی است که در دهان خود، یک یا چند دندان خراب و پوسیده نداشته باشد.
اما سؤالی که در ذهن بسیاری از افراد وجود دارد این است که چرا بسیاری از ما با وجود مقید بودن به استفاده از مسواک و خمیردندان حداقل یک یا دو نوبت در روز و مراعات بسیاری از توصیه‌های دندان‌پزشکان، باز هم وضعیت دندانهایمان چندان تعریفی ندارد و غالب افرادی که سن آنها به بالای 20 یا 30 می‌رسد، با مشکلات حاد دندان و لثه مواجه هستند.
برای سالیان سال در قالب تبلیغات مختلف حوزه سلامت و پیشگیری از «فلوراید» به‌عنوان یکی از مؤثرترین مواد در پیشگیری از پوسیدگی مینای دندان یاد می‌شد و حتی شرکتهای تولید‌کننده خمیردندان نیز از عبارت «حاوی فلوراید» به‌عنوان برگ برنده در تبلیغات محصولات خود استفاده می‌کردند.
فراتر از این امر، طی سالیان اخیر در قالب طرحهای کشوری و از طریق سیستم آموزش و پرورش، از ماده فلوراید در قالب طرحهای «فلورایدتراپی» در تمام مدارس استفاده شده است.
اما طی سالیان اخیر منازعات پرسروصدایی درباره استفاده از فلوراید و تشکیک در قدرت این ماده برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در گرفته است به‌گونه‌ای که برخی تحقیقات مستقل، نه‌تنها فلوراید را به هیچ عنوان مانع پوسیدگی دندان نمی‌دانند بلکه از این ماده به‌عنوان یکی از عوامل پر‌خطر برای بدن انسان یاد می‌کنند که تنها یکی از عوارض آن، پوسیدگی دندان و تخریب بافتهای استخوانی ذکر می‌شود.
تا به امروز درباره این منازعه، اخبار، گزارشات، مقالات و فیلم‌های مختلفی نیز تولید شده که یک نمونه از این کلیپها در ادامه آمده است (تا به امروز از سوی مراجع رسمی، پاسخی به شبهات مطرح‌شده در رد مفید بودن فلوراید داده نشده است):
اما مسئله بهداشت دهان و دندان از مواردی بوده که دین اسلام، تأکید بسیار زیادی بر آن داشته است از جمله در احادیث مختلفی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) بر ضرورت مسواک زدن روزانه تأکید شده است و جالب اینکه در برخی از روایات مربوط به مسواک حتی نحوه صحیح مسواک زدن نیز آموزش داده شده است! در حدیثی، پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند:«وقتى مسواک مى‌کنید از عرض، دندانها را مسواک بزنید».
در ادامه به بررسی این مسئله می‌پردازیم که نوع مسواکی که در منابع روایی بر آن تأکید شده، چه نوع مسواکی است.
در بسیاری از روایات آمده است که معصومین علیهم السلام از مسواک کردن به چیزهایی غیر از چوب اراک و زیتون، مثل ریحان و چوب انار و ریشه درختان نهی کرده‌اند؛ پس می‌توان نتیجه گرفت که خودمسواک زدن با چوب اراک یا زیتون موضوعیت دارد و اگر چیز دیگری جای آن را می‌گرفت ائمه به آن هم اشاره می‌کردند.
پیامبر اکرم(ص) به مردم فرمود برای مسواک زدن از چوب اراک و زیتون استفاده کنید که در روایات، منافع فراوانى برای آن ذکر شده است.
در همین زمینه از پیامبر(ص) روایت شده که: «پیامبر با چوب اراک مسواک می‌کردند و جبرئیل امر کرده بود که با این وسیله مسواک کنند».
در منابع روایی ما برای مسواک زدن با چوب اراک یا زیتون بیش از 70 خاصیت ذکر شده است؛ تمیز کردن دندان، سفید کردن و جلا دادن دندان، برطرف کردن بیماری و دندان‌درد، رفع بوی بد دهان، تقویت لثه، چاق کردن لثه، از بین بردن جرم دندان، رفع بلغم از بدن، کاهش اشک چشم، افزایش بینایی و رفع تاری چشم، اشتها‌آور، درمان یبوست، هضم غذا، تقویت حافظه، افزایش عقل، پیشگیری از بیماری، برطرف کردن هم و غم، رفع وسوسه، افزایش رزق و روزی، دلخوش کردن و سرور انسان، دور کردن شیطان، جلب ملائکه و نیروهای مثبت، سبب رضایت خداوند، مضاعف کردن حسنات از جمله خواص مسواک زدن با چوب اراک ذکر شده است.
جالب اینکه به‌تازگی و طی سالیان اخیر استفاده از چوب مسواک اراک در بسیاری از کشورهای اروپایی رایج و باب شده است به‌گونه‌ای که در حال حاضر در قالب تبلیغات مختلف، داروخانه‌ها، مراکز عرضه محصولات آرایشی و بهداشتی در این کشورها اقدام به فروش این نوع چوب مسواکها می‌کنند که توسط پیامبر اسلام(ص) و ائمه شیعه به استفاده از آن سفارش زیادی شده است:
حتی در کشورهای اروپایی برای سهولت در استفاده از این چوب مسواکها و برای مشابهت بیشتر با مسواکهای رایج امروزی، دسته‌هایی پلاستیکی با محفظه‌ای مخصوص برای قرار گرفتن قطعات بریده‌شده چوبهای مسواک اراک تولید و عرضه شده است.
امروزه با گشت‌و‌گذاری در سایتهای مختلف حوزه سلامت در این کشورها، با انبوهی از فیلم‌های آموزشی به‌زبان انگلیسی که نحوه استفاده و مسواک زدن با چوبهای اراک را آموزش می‌دهند، مواجه می‌شویم که برای حفظ سلامت دهان و دندان، همشهریان خود را به استفاده از «چوب مسواک اراک» ترغیب می‌کنند.
سالها دل طلب جام جم از ما می‌کرد/ آنچه خود داشت زبیگانه تمنا می‌کرد