در دنیای امروز راه‌های رسیدن به زیبایی به عدد آدم‌هاست! از انواع کرم‌ها، لوسیون‌ها و ماسک‌های موضعی گرفته تا مکمل‌های خوراکی، تزریقات دارویی، جراحی‌های زیبایی و حتی ورزش‌ها و ماساژهای مخصوص صورت؛ روش‌های مختلفی برای پیشگیری از پیری پوست و جوان‌سازی آن وجود دارد. حساسیت خانم‌ها به‌خصوص بانوان ایرانی نسبت به زیبایی خود، کشورمان ایران را به یکی از پیشتازترین مناطق جهان در زمینه زیبایی بدل کرده است. طبیعی است که این موضوع زمینه را برای سودجویان بیش از هر زمانی فراهم می‌کند. به همین دلیل است که هر روزه شاهد یک تبلیغ جدید از محصولی اعجاب‌‌انگیز هستیم که ادعا می‌کند طی زمانی کوتاه بدون هیچ درد و دردسری پوست شما را صاف، بدون لک، باطراوت و جوان خواهد کرد. یکی از این تبلیغات اخیر به دمنوش‌هایی مربوط می‌شود که هر یک برای مشکل خاصی از پوست تهیه و تولید شده‌اند. دمنوش‌های مخصوص پف زیر چشم، چای جوان‌کننده پوست، دمنوش ضد‌لک و… نمونه‌هایی از این محصولات هستند که امروزه طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده‌اند. اما آیا واقعا دمنوش‌ها می‌توانند زیبایی پوست را تضمین کنند؟ دکتر داریوش دائر، متخصص پوست، مو و زیبایی و دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، به این سوال پاسخ می‌دهند.
ادعایی که تا حد شگفتی پیش می‌رود
در مورد اثرات دمنوش‌ها بر پوست و مشکلات پوستی روزانه با مطالب و ادعاهای گوناگونی در رسانه‌های مختلف تصویری و شنیداری و فضای مجازی روبه‌رو هستیم. گاهی این ادعاها تا حد شگفتی و بی‌نیاز دانستن بیماران به هر نوع دارو یا درمان دیگری پیش می‌روند و با استفاده از زمینه بدبینی بعضی افراد به داروها و برجسته کردن عبارات «گیاهی» و «بدون عارضه» سعی در تبلیغ و فروش محصولات خود دارند. در حالی که درمان‌های مبتنی بر گیاهان دارویی اغلب جزء درمان‌های سنتی و مکمل هستند و هرگز نباید به بهانه گیاهی یا طبیعی بودن و فقدان مواد شیمیایی، جایگزین درمان‌های استاندارد و شناخته شده پزشکی شوند. این شیوه ها روند درمانی خاصی را طی می کنند که قطعا با نظارت متخصص طب سنتی و تجویز گیاهان دارویی یا داروهای گیاهی به درمان بیماری های مختلف می پردازند.
زود قانع نشوید
در مورد بیماری‌های پوستی مانند ریزش مو، آکنه یا غرور جوانی، چربی یا خشکی پوست یا موی سر، بی‌طراوتی و کدر بودن پوست صورت و چین و چروک پوست صورت یا دور چشم باید گفت که هر یک ناشی از بروز اختلالات و عدم تعادل در بخشی از کارکرد پوست یا مو هستند. برای شناخت این اختلالات و دلیل ایجاد آنها باید ابتدا اطلاعات و دانش کافی و اختصاصی در مورد ساختمان، نحوه عملکرد طبیعی، سبب‌شناسی ایجاد بیماری‌ها، تظاهرات بالینی، نحوه رسیدن به تشخیص، تشخیص‌های افتراقی و درمان‌های گوناگون و داروهای موثر بر این بیماری‌ها داشت. ناگفته پیداست که این مجموعه را فقط با دانستن علم پزشکی و تسلط بر بحث تخصصی بیماری‌های پوست و مو می‌توان به دست آورد. بنابراین نباید تجربه افراد مسن در خانواده، گفته‌های عطاران و فروشندگان داروهای گیاهی یا مطالب اینترنتی درمورد خواص درمانی داروها یا دمنوش‌ها را جایگزینی برای علم تخصصی بیماری‌های پوست و مو دانست.
درمان مشکلات پوست به سادگی نوشیدن چای نیست
شناخت و درمان بیماری‌های پوست و مو کاری پیچیده و کاملا تخصصی و مبتنی بر داشتن علم و تجربه کافی در این زمینه است. پس بدون معاینه از نزدیک و مشاهده و لمس پوست، دانستن نوع پوست، سن، بیماری زمینه‌ای، سابقه خانوادگی و بررسی‌های آزمایشگاهی، سونوگرافی، تصویربرداری و نمونه‌برداری تخصصی از نظر قارچ‌شناسی یا تکه‌برداری از پوست و بررسی از نظر آسیب‌شناسی نمی‌توان به تشخیص قاطعی رسید یا درمانی را پیشنهاد کرد. از همین جا می‌توان به این نتیجه رسید که تجویز یک دمنوش برای درمان همه عفونت‌های پوستی یا آکنه یا همه انواع ریزش مو نمی‌تواند راهی موثر، دقیق و علمی باشد.
این روش‌ها کمکی یا مکمل هستند
بسیاری از داروهای گیاهی در بررسی‌های علمی و تخصصی با شناختن مواد شیمیایی موجود در آنها جای خود را در درمان بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های پوست و مو باز کرده و به مناسبت‌های متعدد و اشکال مختلف از جمله دمنوش و چای استفاده می‌شوند. استفاده از این فرآورده‌ها را بهتر است به عنوان «کمک درمان» یا «درمان مکمل» درنظر گرفت. درواقع نباید این دمنوش‌ها و چای‌های گیاهی را جایگزین درمان‌های اصلی و تجویز طبی پزشکان کرد. مصرف این فرآورده‌ها باید با اطلاع پزشک معالج و کسب نظر موافق او انجام شود. لازم به ذکر است که خاصیت درمانی این گیاهان دارویی نیز به‌دلیل ترکیبات شیمیایی موجود در آنهاست. این تصور که داروی گیاهی هیچ ماده شیمیایی ندارد و خودبه‌خود باعث درمان می‌شود، تصوری نادرست است.
ویژگی یک دمنوش خوب
در استفاده از دمنوش‌ها باید به موضوع پاکیزگی و استریل بودن آنها توجه داشت و احتمال خطر رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها بر گیاهان دارویی و آلودگی آنها با فضولات حیوانی یا حتی انسانی را درنظر گرفت. در صورت تمایل به استفاده از این فرآورده‌ها باید از دمنوش‌هایی استفاده کرد که مراحل گندزدایی و بسته‌بندی استاندارد را طی کرده و مجوزهای لازم را از وزارت بهداشت و موسسه استاندارد کسب کرده باشند.
دمنوش را جایگزین درمان پزشکی نکنید
با درنظر گرفتن مجموعه دانسته‌های بالا باید گفت که برخی-و نه همه- دمنوش‌ها و چای‌های گیاهی جزو درمان‌های مکمل و کمکی در بیماری‌های پوست و مو محسوب می‌شوند. در صورتی که پزشک متخصص صلاح بداند و منع مصرفی از نظر داخلی برای این دمنوش‌ها وجود نداشته باشد، می‌توان در بعضی موارد محدود برای بهبود بیماری‌های پوست و مو از آنها کمک گرفت.
زیاده‌روی در مصرف دمنوش ممنوع!
دمنوش‌ها از جمله پرمصرف‌ترین آنها مثل چای، قهوه و نسکافه اگر به صورت تازه و با روش صحیح تهیه و مصرف شوند برای سلامت و زیبایی پوست مفید خواهند بود. این نوشیدنی‌ها به‌خصوص چای سبز مانند سبزیجات و میوه تازه حاوی مواد آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات فلاونوییدی هستند. اما هرقدر تخمیر و فرآوری بیشتری روی برگ چای یا دانه قهوه انجام شود، خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن کمتر می‌شود، به‌همین دلیل است که میزان آنتی‌اکسیدان چای سبز از چای سیاه بسیار بالاتر است. البته در مصرف تمام این نوشیدنی‌ها باید اعتدال را رعایت کرد. یک فرد بالغ و سالم می‌تواند در روز حداکثر 2 تا 4 استکان از دمنوش‌ها، چای یا قهوه و نسکافه استفاده کند. زیاده‌روی در مصرف این نوشیدنی‌ها توصیه نمی‌شود زیرا اغلب دارای ترکیبات پلی‌فنولی مثل تئوفیلین، تئوبرومین و کافئین هستند و مصرف زیاد از حد آنها برای سلامت با عوارض همراه است. متاسفانه گاهی اوقات تبلیغات، خواص دمنوش‌ها را با بزرگنمایی نشان داده و افراد را به مصرف بیش از اندازه آنها تشویق می‌کنند. در حالی که نباید حتی در مصرف دمنوش‌های مفید زیاده‌روی کرد.
منبع: مجله سیب سبز