ثریا قیدری اظهار کرد: اختلال طیف اوتیسم فقط در صورتی تشخیص داده میشود که فرد از کمبودهای مشخصی در حوزه ارتباط اجتماعی، رفتارهای تکراری مفرط، تمایلات محدود و اصرار بر یکنواختی رنج ببرد؛ در واقع اختلال طیف اوتیسم با کمبودهای مداوم در ارتباطات و تعاملات اجتماعی در موقعیتهای متعدد نمود مییابد و فرد مبتلا تمایل دارد که رفتارهای ارتباطی غیرکلامی را برای تعامل اجتماعی به کار گیرد.
این روانشناس با تاکید بر اینکه ناتوانی در برقراری ارتباط با همسالان و تمایل نداشتن به برقراری ارتباط با غیرهمسالان از نقصهای بارز اوتیسمیها محسوب میشود، افزود: افراد مبتلا به اختلال اوتیسم در درک علایم اجتماعی و بهکارگیری آنها نقص دارند و از نظر اطرافیان در رفتارهای نامناسب عاطفی و اجتماعی غوطهور هستند. با این وجود، نسبت به برخی موضوعات محدود و مشخص علاقه شدیدی نشان میدهند.
وی با تاکید بر اینکه اختلال اوتیسم با اضطراب اجتماعی وجوه مشترکی دارند ولی به هیچ عنوان یکسان نیستند، افزود: مداخلههای زودهنگام در خصوص کودکان کم سن مبتلا به اوتیسم، مواردی از قبیل کاردرمانی، گفتاردرمانی، مداخلات شناختی و آموزشهای معطوف به افزایش توانمندیهای ارتباطی را شامل میشود و پژوهشها نشان میدهد که مداخلات زودهنگام، نقش بسزایی در افزایش توانمندیهای کودکان مبتلا به اوتیسم دارد.
قیدری تصریح کرد: اختلال اضطراب اجتماعی موجب ترس و اضطراب بسیار شدید در موقعیتهای اجتماعی میشود، اما اوتیسمیها در مواجهه با ارتباطات اجتماعی، به همان میزان که میتوانند مضطرب شوند، میتوانند دچار اضطراب نشوند؛ در واقع اوتیسم و اضطراب اجتماعی دو اختلال متفاوت هستند اما هر دو میتوانند یک زندگی نرمال و طبیعی را به چالش کشند.
این روانشناس با تاکید بر اینکه هر دو اختلال اضطراب اجتماعی و اوتیسم با رفتاردرمانی و دارو درمانی رو به بهبودی میروند، خاطرنشان کرد: اضطراب اجتماعی، ترس یا اضطراب محسوسی است که در اثر آن فرد با احتمال بررسی دقیق دیگران مواجه میشود. به عنوان مثال نمونههای بارزی از این ترس در گفتوگو کردن و ملاقات کردن با افراد ناآشنا، همچنین اعمالی مثل خوردن و نوشیدن یا ایراد سخنرانی نمود مییابد و فعالیتهای روزمره را مختل میکند.
وی یادآور شد: فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی از این واهمه دارد که نشانههای اضطراب را در اعمال و رفتار روزمره خود بروز دهد و مورد ارزیابیهای منفی و تحقیرکننده قرار گیرد. برای این اشخاص قریب به اکثر مواقع، قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی ترسناک است و احساس اضطرابشان را برانگیخته میکند. از اینرو اضطراب اجتماعی در کودکان میتواند با علایمی از جمله گریه، میخکوب شدن، چسبیدن به بزرگترها یا ناتوانی در صحبت کردن بروز کند.
قیدری با بیان اینکه ترس و اضطراب در کودکان برای برقراری تعاملات اجتماعی، باید در موقعیت ارتباط با همسالان و نه فقط در مدت زمان تعامل با بزرگسالان رخ دهد، تصریح کرد: اضطراب اجتماعی معمولا با علایمی مثل سرخ شدن، تعریق زیاد، لرزش دست، طپش قلب، دلآشوب و لکنت زبان همراه است و تشخیص و مداخلات زودهنگام در به حداقل رساندن این علایم و کند شدن پیشرفت آن نقش بهسزایی دارد.
این روانشناس با اشاره به اینکه متاسفانه اختلالات عصبی و رشدی غالبا با هم روی میدهند، تاکید کرد: علایم اختلال اوتیسم اغلب قبل از اینکه کودک وارد سنین دبستان شود بروز میکند و با نقایص رشدی همراه است؛ در واقع اوتیسم با اختلالاتی در عملکرد شخصی، اجتماعی، تحصیلی و شغلی همراه بوده و دامنه این نقایص رشدی از محدودیتهای اختصاصی در یادگیری و کنترل کارکردهای اجرایی تا اختلالات کلی در مهارتهای اجتماعی و هوش گسترده است.