دکتر ناصر رضایی‌پور متخصص طب سنتی ایران می گوید: طبیعت چای در درجه دوم گرم و خشک قرار دارد و نوشیدن مداوم آن زیان‌آور نیست و کسانی که از نوشیدن چای دچار مشکل می‌شوند دارای سوء مزاج یا ضعف مزاج هستند. وی در ادامه به چند پرسش ما پاسخ می‌دهد.
به باور برخی چای طبیعت سردی دارد
برخی طبع چای را به دلیل تسکین عطش و کاهش حرارت و التهاب داخلی بدن و به سبب رفع تشنگی کاذب که پس از خوردن غذاهای شور، کله‌پاچه و ماهی ایجاد می‌شود، سرد دانسته‌اند در صورتی که اصلا این موضوع صحت ندارد. چای تنها به دلیل تلطیف اخلاط بلغمی غلیظ و پاکسازی اخلاط لزج از سطح دستگاه گوارش منجر به این امر می‌شود.
چای به هضم غذاهای چرب کمک می‌کند
برخلاف آب، نوشیدن یک فنجان چای یک ساعت پس از خوردن غذاهای چرب و سنگین با بهبود جریان خون در عروق معده به هضم غذا بویژه چربی‌ها کمک می‌کند و موجب احساس راحتی در معده می‌شود.
چای نشاط‌آور است
چای باعث تسریع حرکات تنفسی، رفع خواب‌آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری، گوارش بهتر غذا و کمک به تعریق می‌شود و به دلیل حرارت مزاجی خود، اخلاط لزج را از مسیرهایی که در آن تجمع یافته‌اند پاک می‌کند و نوشیدن آن پس از فعالیت‌های بدنی یا فکری موجب رفع خستگی و ضعف و تسکین ناراحتی‌ها می‌شود و می‌توان از آن به عنوان یک نوشیدنی نشاط‌آور بین وعده‌های غذایی استفاده کرد.
چای تضعیف‌کننده قوای جنسی است؟
چای به علت مزاج گرم و خشک و حرارتی که دارد می‌تواند موجب افزایش قوای جنسی در افراد با مزاج سرد و تر شود و چون نوشیدن آن موجب افزایش ترشح عرق و ادرار می‌شود به دفع مواد زائد نیز کمک می‌کند.
بهترین نوع و روش دم‌کردن چای
چای سفید و پس از آن چای سبز بهترین نوع چای است که خواص آنها بیشتر و قوی‌‌تر از انواع دیگر چای است. بهترین روش دم کردن چای این است که آب را بجوشانید تا یک پنجم آن بخار شود. سپس به ازای هر نیم لیتر از آب جوشیده، سه تا پنج گرم چای خشک بیفزایید و روی آن را با حوله بپوشانید. پس از نیم ساعت دمنوش را صاف و با شیرینی مناسب میل کنید.
دکتر آراسب دباغ مقدم، متخصص علوم و صنایع غذایی می‌گوید: چای بجز منگنز، ماده مغذی اساسی دیگری ندارد. کافئین آن حدود 3 درصد از وزن خشک چای را تشکیل می‌دهد و مقدار کافئین چای سبز، از چای سیاه کمتر است. قابض بودن چای به پلی فنل‌های آن برمی‌گردد که فراوان‌ترین ترکیب در برگ چای هستند. مصرف چای اوایل صبح و آغاز روز، برای ایجاد هوشیاری مورد توصیه است. وی در ادامه به دو پرسش دیگر ما پاسخ می‌دهد.
تفاوت انواع چای
براساس نوع فرآوری، چای به انواع سفید، زرد، سبز، اولونگ، سیاه و چای پس از تخمیر (مناسب برای کمپوست) تقسیم می‌شود. تفاوت این چای‌ها در انجام یا عدم انجام مراحل پلاس، هوادهی و اکسیداسیون است.
چای باید با آب جوشیده مخلوط شود
بسیاری از ترکیبات فعال چای سیاه، با ریختن آب جوش روی آن استخراج می‌شوند. بنابر این استفاده از آب نزدیک به دمای جوش (حدود 99 درجه سانتی‌گراد) برای درست کردن چای بسیار مناسب است. نحوه درست کردن چای در قضاوت در مورد مزه و عطر آن، آن‌قدر مهم است که استاندارد بین‌المللی ISO 3103 به نحوه آماده‌سازی چای اختصاص یافته است. حتی ارتفاعی که چای از قوری به داخل استکان ریخته می‌شود و مقدار هوایی که در چای محلول می‌شود نیز در طعم آن تاثیرگذار است.
چرا با نوشیدن چای، ترش می‌کنیم؟
متخصصان طب سنتی معتقدند چای می‌تواند هم باعث ترش کردن شود و هم جلوی ریفلاکس را بگیرد. به گفته آنها افرادی که با مصرف چای، ترش می‌کنند اکثرا از چای‌های اسانس‌دار نامرغوب استفاده می‌کنند که به دلیل رنگ دهی سریع، دم کشیدن آنها کوتاه است. چای‌های معطر و زوددمی که فرصتی برای رها شدن ترکیبات تلخ و گس آنها وجود ندارد اغلب موجب شل شدن دهانه معده و بروز ریفلاکس می‌شوند. در مقابل، چای‌های دیر دم و گس و تلخ مزه دهانه معده را محکم می‌کند و تقویت‌کننده اسفنگتر آن است و از بروز ریفلاکس جلوگیری می‌کنند. حتی چای بهاره گیلان، چای سبز و حتی چای سفید هم اگر به اندازه کافی دم نکشند ترکیبات تانن آن آزاد نمی‌شود و نمی‌تواند کمکی به تقویت معده و دهانه آن بکند. به گفته متخصصان، افزودن گل‌محمدی به چای می‌تواند در کاهش ترش کردن مفید باشد.
چای یبوست‌آور است
تحقیقات نشان داده است چای سیاه هر چه پودری‌تر، تیره‌‌رنگ‌تر و تلخ‌‌مزه‌تر باشد یبوست‌آورتر است .
در ضمن هر چه از تازه دمی چای بگذرد به دلیل خروج مواد تاننی از برگ‌های چای بر میزان قابض بودن و یبوست‌آوری این نوشیدنی افزوده می‌شود. لازم است بدانید برخی از انواع اسانس‌های مصنوعی که به چای‌های معطر می‌زنند هم منجر به یبوست‌زایی می‌شود. اگر قصد نگهداری چای دم کشیده را دارید تفاله چای را از آن جدا کنید.
چگونه متوجه رنگ مصنوعی چای شویم؟
تا چای را دم نکنید نمی‌توانید متوجه تقلبی بودن آن شوید. اگر چای سریع رنگ دهد و پس از مدتی رنگ آن تغییر کند، یعنی رنگ چای کدر، تیره و مات شود آن چای حاوی مواد رنگی و بی‌کیفیت است. ضمن این که رنگ غلیظ و عطر و طعم قوی چای نشان‌دهنده مصنوعی بودن آن است. چای سیاه همچون سایر دمنوش‌های گیاهی نمی‌تواند رنگ غلیظی داشته باشد.
عطر چای، طبیعی یا مصنوعی
عطر چای به صورت طبیعی و مصنوعی تولید می‌شود. عطرهای طبیعی از پودر میوه کاج و گیاهی با نام برگاموت تهیه و انواع عطرهای سنتزی از ترکیبات شیمیایی و در کارخانه تولید می‌شود که مصرف زیاد و مستمر آن برای سلامت کبد مضر است.
کدام چای باکیفیت‌تر است؟
چایی که روی بسته‌بندی آن لفظ شکسته، برگی و قلمی نوشته شده باشد بهترین انواع چای سیاه است. چای کله‌مورچه و باروتی، چای درجه 3 هستند که خرده‌ها و پودر کهنه چای را رنگ و اسانس می‌زنند و فرم داده و به شکل گلوله درمی‌آورند. بدترین نوع چای هم انواع کیسه‌ای است که از خاکه‌های بی‌کیفیت چای همراه عطر و رنگ شیمیایی تهیه می‌شوند.