یکی از راههای دفع سموم از بدن، «پاکسازیهای مزاجی» است؛ پاکسازیها را به عبارت دیگر به استفراغات هم اطلاق می‌کنند که به معنای خارج کردن سموم و اخلاط نامناسب از بدن است.
استفراغ فقط به معنای بالا آوردن از راه معده نیست بلکه یکی از مصداقهای استفراغ این است؛ هر نوع دفع فاسد را استفراغ می‌گویند مثلا پاک‌کننده خون، خونگیری به 3روش: فصد، حجامت و زالو درمانی است.
پاک‌کننده دستگاه گوارش، اسهال و قی‌آور است.
پاک‌کننده اندامها و پوست، عرق‌آورها و آب‌زنهایی مانند سدر، مورد، حنا و سرکه است که در حمام برای شستن بدن به جای شامپو و صابون استفاده شود.
مسهل، دستگاه گوارش را در هضم اول پاک می‌کند؛ انفیه جمجمه و مغز را پاکسازی می‌کند.
خونگیری، آلودگی اعضا را از لحاظ خون و عروق پاک می‌سازد و حقنه، روده‌ها را پاکسازی می‌کند.
و البته ماه مبارک رمضان یک از پاکسازیهای متفاوت بدن است که بسیار دقیق و کل‌نگر وارد صحنه پاکسازی می‌شود و بدن را از بسترها و عوامل بیماری‌زا، پاک می‌کند.
مسهل‌ها چه هستند
اهمیت مسهل‌ها در طب قدیم آنچنان بود که هر حکیمی به بیمار می‌گفت، اول برو و مسهل بخور بعد نزد من بیا! یعنی برای هر درمان و حتی برای حجامت کردن هم توصیه می‌کردند که اول مسهل یعنی پاکسازی را انجام بده آنگاه درمان را شروع کن.
قوانین استفاده از مسهل‌ها بهتر است وارد خانواده‌ها شود یعنی خانواده‌ها باید آموزش ببینند که چه مواقعی از داروی مسهل برای پیشگیری از بیماریها استفاده کنند مثلا هنگامی که سنگینی و فشار بر بدن را احساس می‌کنند و یبوست حاکم می‌شود باید با مسهل خود را پاک کنند.
در کنار مسهل‌ها توجه داشته باشید اگر به تنهایی و به مدت طولانی بدون منضج (پزنده) مصرف شوند، ممکن است عوارضی داشته باشند و باعث خروج بیش از حد اخلاط رقیق به‌جای اخلاط غلیظ شوند.
منضج‌ها اخلاط غلیظ را آماده دفع بوسیله مسهل‌ها می‌کند و بر اساس نوع اخلاط غیر‌طبیعی با مسهل‌ها هماهنگ می‌شوند تا آلودگیهای بیماری‌زا را از بدن بیمار خارج کنند پس مسهل سودا و مسهل صفرا و مسهل بلغم هماهنگ با منضج تجویز می‌شود.
البته باید دقت داشت که مسهل‌ها معده را تنبل می‌کند و نباید به آنها عادت کرد.
مسهل‌ها از ملین قوی‌تر بوده و اخلاطی که توسط منضج، رها شده‌اند را به بیرون می‌راند؛ بدیهی است که دفع توسط مسهل ممکن است کمی با دل پیچه همراه باشد، که طبیعی است.
از خواص مسهل، دور کردن حجم خون از اطراف گوارش شخص است.
گیاهان مسهل
مسهل‌ها عموماً قوی‌تر از ملیّن‌ها هستند؛ ملین‌ها در غلظتِ بالا می‌توانند به‌عنوان مسهل به‌کار برده شوند؛ از جمله مسهل‌ها می‌توان به صبر زرد، سنا، فلوس و حنظل اشاره داشت.
از مسهل برای سرد‌مزاجها می‌توان به افتیمون و کمی عسل و کمتر از عسل نمک نام برد.
نسخه مسهل عام شامل برگ سنا، ترنجبین، گل سرخ، افسنتین، تخم کتان، گل ختمی است؛ داروی مسهل مثل دمکرده 2 قاشق غذاخوری گل سرخ + یک قاشق غذاخوری برگ سنا.
مسهل نباید قبل از خواب مصرف شود و در صورت انسداد روده IBS هم نباید مصرف شود و اگر سردرد دارید، مسهل نخورید.
تفاوت بین ملین و مسهل چیست
ملین به داروها یا غذاهایی گفته می‌شود که در دستگاه گوارش اثر نرم‌کنندگی و لینت دارند و به تدریج تمام بافت‌های بدن را نرم می‌کنند اما مسهل‌ها این حالت را ندارند و مسهل بیشترین تاثیر را در دستگاه گوارش دارد و تاثیر غیر مستقیمش در اعضا فقط این است که ایجاد جاذبه می‌کند و ماده خلطی را بسوی دستگاه گوارش می‌کشاند.
منضج می‌تواند مواد مغذی مانند انجیر و آلوی بخارا باشد؛ شربت عسل ضعیف‌ترین و هندوانه حنظل قویترین اسهال‌آورها هستند.
یک قاشق مرباخوری روغن بادام شیرین، هم غذا و هم ملین و هم مسهل است.