لاکتوز قند طبیعی موجود در شیر و دیگر مواد لبنی است. این قند از گلوکز و گالاکتوز ساخته می‌شود. بدن حاوی آنزیمی به نام لاکتاز است. وجود لاکتاز برای تجزیه و هضم لاکتوز ضروری است. اگر مقدار لاکتاز در بدن کافی نباشد، حالتی به نام عدم تحمل لاکتوز بوجود می آید که شخص پس از مصرف لبنیات دچار دل‌پیچه، تهوع، نفخ، دل درد یا اسهال می‌شود. تنها راه حل این مشکل، آگاهی از رژیم غذایی مناسب و اجتناب از مصرف موادی است که حاوی لاکتوز است.
***رژیم غذایی سالم برای افرادی که قادر به هضم لاکتوز نیستند
با توجه به اینکه لبنیات منبع کلسیم و موادمعدنی سالم و مفید است و این افراد باید از مصرف زیاد این مواد اجتناب کنند، توجه به رژیم غذایی سالم و مواد جایگزین در این افراد ضروری است. توصیه پزشکان به این افراد به شرح زیر است:
1-مصرف لبنیات را کاهش دهید
در این حالت لازم نیست مصرف لبنیات را قطع کنید، فقط کافیست آن را کاهش دهید یا با گزینه های دیگر جایگزین کنید. برای مثال ممکن است مشکل شما با مصرف شیر کم‌چرب به جای شیر پرچرب حل شود. شیر بدون لاکتوز گزینه دیگری است که می‌تواند برای این افراد مفید باشد.
2-مواد لبنی را با مواد غذایی دیگر ترکیب کنید
یک روش برای حل این مشکل، ترکیب مواد لبنی با مواد غذایی دیگر است. برای مثال می‌توان پنیر را همراه با سالاد مصرف کرد. در این حالت هضم لبنیات به راحتی صورت می‌گیرد و فرد با مشکل خاصی مواجه نمی‌شود. مصرف ماست به همراه سبزیجات و شیر سویا روش‌های دیگری هستند که می‌توانند مفید باشند.
3- مکمل‌های آنزیم لاکتاز
برای هضم راحت لاکتوز می‌توان از مکمل‌های آنزیم لاکتاز استفاده کرد. این مکمل‌ها به هضم و تجزیه لاکتوز کمک می‌کنند؛ البته ممکن است برای همه کارایی نداشته باشند.
4-مکمل‌های کلسیم و ویتامین D
کاهش مصرف مواد لبنی باید به نحوی با استفاده از مکمل‌های ویتامین D و کلسیم در بدن جبران شود. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از تخم مرغ و جگر در تامین ویتامین D بدن موثر است. کاهش مصرف لبنیات ممکن است باعث شود ویتامین C مورد نیاز بدن تامین نشود که در این صورت باید مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف شود. سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم بروکلی، کلم و ریواس حاوس مقادیر مناسب ویتامین C هستند.
5-مکمل‌های ویتامین K
بدن برای جذب کلسیم نیازمند مقادیر مناسب ویتامین K است و افرادی که قادر به تحمل لاکتوز نیستند، معمولا کمبود ویتامینK دارند. با مصرف خیار، کلم و ریحان خشک می‌توان کمبود ویتامین K را جبران کرد.
6-شیر بز
هضم شیر بز ساده‌تر از شیر گاو است. ذرات چربی موجود در شیر بز بسیار کوچکتر هستند و نسبت به شیر گاو لاکتوز کمتری دارد. از طرفی میزان کلسیم و پتاسیم آن بیشتر است.
7-لبنیات حاوی پروبیوتیک
باکتری های پروبیوتیک باعث افزایش باکتری های مفید سیستم گوارشی می‌شوند و گزینه مناسبی برای افرادی هستند که قادر به تحمل لاکتوز نیستند.
8-روغن نارگیل
روغن نارگیل به راحتی جذب شده و به هضم غذا کمک می‌کند. بهتر است از این روغن در پخت و پز استفاده شود.
***رژیم عذایی مناسب
-لبنیات
در مصرف لبنیات باید دقت شود و به جای شیر معمولی، از شیر سویا و شیر بدون لاکتوز استفاده شود. شیر کاکائو و هات چاکلت نیز لاکتوز دارند و نباید مصرف شوند.
-سبزیجات
سبزیجات تازه، منجمد و کنسرو شده ای که با شیر ترکیب نشده باشند لاکتوز ندارد و در مصرف آن‌ها هیچ محدودیتی نیست.
-میوه‌ها
میوه‌ها لاکتوز ندارند و در مصرف آن ها هیچ محدودیتی نیست.
-نان و غلات
نان‌هایی که با شیر پخته نمی‌شوند و غلاتی مانند ذرت، جو و برنج هیچ مشکلی برای افرادی که قادر به تحمل و هضم لاکتوز نیستند بوجود نمی آورند. ولی اگر نان با شیر پخته شود یا غلات همراه با شیر مصرف شوند، فرد را دچار مشکل می‌کنند.
-گوشت و انواع پروتئین
گوشت گاو، گوساله، مرغ، ماهی، صدف، تخم مرغ، حبوبات و آجیل برای این افراد آزاد است.
-چربی
روغن‌های گیاهی بهترین گزینه برای این افراد است. مصرف کره و سس‌های تهیه شده با شیر این افراد را دچار مشکل می‌کند.
-تنقلات شیرین
ژله، پاستیل، آب‌نبات، آدامس و میوه خشک در این افراد هیچ محدودیتی ندارد. از طرفی بستنی، شکلات شیری، پودینگ، کرم کارامل و دسرهای شیری باید محدود شود.
مشکل عدم تحمل لاکتوز به خودی خود هیچ داروی خاصی ندارد و با دارو‌های معده می‌توان تا حدی بر آن غلبه کرد و بهترین روش رعایت رژیم غذایی مناسب است.