ازدواج یک امری مبارک است ولی گاها دیده می‌‌شود که این امر میمون در بعضی موارد سبب ایجاد مشکلات عدیده برای زوج‌ها و خانواده‌‌ها می‌‌شود.
علل آن زیاد است و میتوان از علل اجتماعی، فرهنگی، فامیلی، پزشکی و غیره نام برد.
موارد اجتماعی، فرهنگی و غیره را باید متخصصین مربوطه در موردش صحبت کنند، هدف از این نوشتار بیان موارد پزشکی است که اگر از ابتدا با آن برخورد مناسب می‌‌شد، منجر به مشکلات بعدی نمی گردید.
ضمن اینکه تشکیل خانواده از اهداف اصلی ازدواج است، دو تا از اهداف مهم آن صاحب فرزند شدن و برطرف کردن نیازهای جنسی بصورت سالم در داخل خانواده است.
موارد متعددی وجود دارند که بعلت وجود مشکل در یک یا هر دو زوج این اهداف برآورده نشده و منجر به سرانجام نامطلوب می‌‌شوند.
قبل از ازدواج طرفین باید وجود هرگونه مشکل جسمی و روانی را به اطلاع همسر آینده خود برسانند، مخفی کردن این مشکلات فقط سبب بروز مشکلات متعدد در آینده شده و در اکثر موارد عاقبت آن طلاق با تلخی است.
متاسفانه موارد متعددی دیده می‌‌شوند که فرد مشکل خود را مخفی می‌‌کند و یا اساسا از وجود آن بی اطلاع است.
هر یک از زوجین این حق را دارند که از سلامتی جسمی، جنسی و باروری زوج آینده خود اطمینان حاصل کنند.
درست است که در سالهای اخیر یک عده آزمایشات قبل از ازدواج انجام می‌‌شوند، ولی آنها به هیچ وجه کامل نبوده و شامل حداقل‌ها نیز نمی شوند.
بسیاری از خانواده‌‌ها نیز دلخوش به همین آزمایشات طبیعی قبل از ازدواج هستند که همسر آینده فرزندشان فاقد مشکل است غافل از اینکه در پس زمینه مشکلات بزرگ و عدیده ممکن است وجود داشته باشد.
علت اصلی این نوشتار ارجاع پرونده‌های زیاد طلاق از طرف مراجع قضائی است که اسباب تاسف می‌‌شوند و وقتی بررسی می‌‌شود مشخص می‌‌گردد که اگر زوج‌ها قبل از ازدواج تمهیدات لازم را انجام می‌‌دادند این مشکل پیش نمی‌آمد.
موارد متعدد هستند که نیازمند آموزش همگانی می‌‌باشند، مثلا دختر خانم 25 ساله که تاکنون پریود نشده است و نابارور است فکر می‌‌کند که اگر ازدواج کند مشکلش حل می‌‌شود، در صورتیکه چنین نیست و او باید به همسر خود بگوید که تا کنون پریود نشده است و دقیق خود را بررسی کرده و نظر پزشک متخصص را به همسر آینده خود بگوید، و یا برعکس مرد 25 ساله بصورت مادرزادی فاقد هر دو بیضه بوده و آن را به اطلاع همسر آینده خود نمی رساند و علی رغم داشتن مشکل به این بزرگی اقدام به ازدواج می‌‌کند.
مثال‌ها از این نوع زیاد هستند بنابراین موقع ازدواج هم خود زوج‌ها و هم خانواده‌‌ها نباید رودربایستی داشته باشند و این حق را دارند که درخواست گواهی صحت جسمی، جنسی و باروری را از همسر آینده خود و یا زوج فرزند خود بنمایند.
گاها دیده می‌‌شود یک زوجی مثلا مدت یک سال است که با هم آشنا هستند و یا حتی مدت یکسال است که نامزد هستند، متاسفانه در این دوران مشکلات باز در اکثر موارد مخفی باقی می‌‌مانند و طرفین واقعیت خود را نشان نمی‌دهند تا اینکه عروسی صورت بگیرد.
البته همانطور که در بالا ذکر شد هدف از این نوشتار فقط گزارش اجمالی از موارد پزشکی است و در مورد سایر موارد باید متخصصین مربوطه اظهار نظر و راهنمائی کنند و علیرغم تمام سعی و تلاش هنوز بسیاری از ابعاد زندگی مشترک ناشناخته باقی مانده و بعدها خود را نشان می‌‌دهند.
بعنوان مثال دو هفته قبل از این نوشتار مرد 28 سالهای جهت مشورت در مورد مسائل زناشوئی نزد بنده آمده بود، وی مدت سه سال با همسرش نامزد بود، در دوران نامزدی اتفاق خاصی نیفتاده بود.
ظرف 3 ماه پس از عروسی مشخص شده بود که همسر وی بسیار پرخاشگر و فحاش می‌‌باشد و اکنون مانده بود که چه کار کند و این سبب شده بود که این مرد هیچگونه رغبتی به برقرار کردن رابطه زناشوئی با همسر خود نداشته باشد.
تست‌های پاراکلینیک لازم در خانم‌ها
1- سونوگرافی از رحم و تخمدان‌ها (خانم‌هایی که دارای رحم دو شاخ هستند ممکن است در حامله شدن مشکل پیدا کنند و یا خانم‌هائی‌که دارای تخمدان پلی کیستیک هستند در حامله شدن مشکل خواهند داشت، و سایر بیماری‌ها).
2- سونوگرافی از کلیهها و مثانه (از نظر بیماریهای کلیوی بخصوص بیماریهای مادرزادی کلیه).
3- تست‌های آزمایشگاهی:
– قند‌خون ناشتا و دو ساعت پس از غذا
– HbA1c
– اوره و کراتینین خون
– گروه خون و Rh
– آنزیم‌های کبدی
– الکتروفورز هموگلوبین‌های خون
– آنزیم G6PD
– آزمایش ادرار
– پروفایل چربی خون
– تست‌های بیماریهای آمیزشی
HIV (ایدز)
HPV (زگیل تناسلی)
هپاتیت B و C
سیفیلیس
کلامیدیا (IgG, IgA)
سوزاک
– تست‌های باروری
FSH
LH
پرولاکتین
TSH
استرادیول و پروژسترون
– آزمایش کاریوتایپ
4- تست‌های ژنتیکی: اگر در فامیل سابقه یکی از بیماریهای ژنتیک وجود داشته باشد باید تست‌های مربوطه انجام شوند. لیست این بیماری‌ها زیاد هستند که با مشورت با پزشک میتوان موارد مورد نیاز را انتخاب کرد.
5- تست‌های بالینی
– اندازه‌گیری فشارخون
– اندازه‌گیری BMI
– نوار قلب
تست‌های پاراکلینیک لازم در مردان
1- سونوگرافی از کبد و کیسه صفرا.
2- سونوگرافی از کلیهها، مثانه و پروستات (از نظر بیماریهای کلیوی بخصوص بیماریهای مادرزادی کلیه).
3- رادیوگرافی سینه
4- تست‌های آزمایشگاهی:
– قند خون ناشتا و دو ساعت پس از غذا
– HbA1c
– اوره و کراتینین خون
– گروه خون و Rh
– آنزیم‌های کبدی
– الکتروفورز هموگلوبین‌های خون
– آنزیم G6PD
– آزمایش ادرار
– پروفایل چربی خون
– PSA
– تست‌های بیماریهای آمیزشی
HIV (ایدز)
HPV (زگیل تناسلی)
هپاتیت B و C
سیفیلیس
کلامیدیا (IgG, IgA)
سوزاک
– تست‌های باروری
FSH
LH
پرولاکتین
TSH
تستوسترون آزاد خون
آزمایش تجزیه منی دو بار به فاصله 4 هفته
– آزمایش کاریوتایپ
5- تست‌های ژنتیکی: اگر در فامیل سابقه یکی از بیماریهای ژنتیک وجود داشته باشد باید تست‌های مربوطه انجام شوند. لیست این بیماری‌ها زیاد هستند که با مشورت با پزشک میتوان موارد مورد نیاز را انتخاب کرد.
6- تست‌های بالینی
– اندازه گیری فشارخون
– اندازه گیری BMI
– نوار قلب
بررسی‌ها محدود به موارد فوق نیستند، معمولا هر کشور و یا هر منطقه از کشوری بستگی به شرایط آن منطقه یک راهنما برای آزمایشات قبل از ازدواج دارد، مثلا در آمریکا ایالت‌های مختلف راهنماهای مختلف دارند ولی در کشور ما مثل سایر موارد بهداشتی راهنمای استانداردی برای این موضوع تهیه نشده است.
مثلا در استان‌های جنوبی کشور ما کم‌خونی داسی شکل و بیماری شیستوزومیاز خیلی بیشتر از سایر استان‌ها دیده می‌‌شود.
در امر تهیه این راهنماها باید انجمن‌های علمی کمک وزارت بهداشت باشند که نیستند.
در اکثر کشورهای اروپائی و آمریکا دفاتر ازدواج بدون ارائه گواهی لازم صحت سلامت قبل از ازدواج اقدام به ثبت ازدواج نمی‌کنند.
دکتر محمد رضا صفری نژاد- جراح و متخصص بیماریهای کلیه و مجاری ادراری – استاد دانشگاه