چرا کودکم سرش را کج نگه می دارد؟!

علی میرزاجانی در پاسخ به این سوال که چرا برخی کودکان با سر کج نگاه می‌کنند؟ اظهار داشت: یکی از مواردی که لازم می‌شود کودک شما توسط یک اپتومتریست و یا جراح چشم پزشک معاینه شود کج نگه داشتن سر در هنگام نگاه کردن است. کج نگه داشتن سر دلایل مختلفی دارد که گاهی اصلاً به بینایی و چشم‌ها ربطی ندارد. ولی بیشتر دلایل چشمی و مرتبط با بینایی دارد.

رئیس بیستمین کنگره سراسری اپتومتری ایران گفت: قبل از سن سه ماهگی غالباً عضلات گردن نوزاد توان لازم برای راست و مستقیم و محکم نگه داشتن سر را ندارد و لذا کج شدن سر به دلیل عدم قدرت لازم عضلات گردن برای نگه داشتن سر بر روی تنه خواهد بود که از بدو تولد با گذشت زمان بتدریج توان لازم کسب و سر بطور راست و مستقیم بر روی گردن استوار خواهد شد.

میرزاجانی ادامه داد: همچنین ناهنجاری‌های عضلانی گردن نیز گاهی موجب کج بودن سر بر روی گردن و تنه می‌شود، در این مواقع هم عامل کجی سر مرتبط با چشم و بینایی نبوده، بلکه مربوط به غیرطبیعی بودن عضلات گردن است که یک موضوع غیرچشمی است.

وی بیان داشت: هر چه طفل بزرگتر می‌شود تشخیص اینکه علت کجی سر چشمی و یا غیر چشمی است تا حدودی حتی برای والدین میسر می‌شود. در مواردی که دلیل کجی سر اختلالی در عضلات گردن است طفل نمی‌تواند حتی با درخواست اطرافیان سر خود را راست نگه دارد و سر تمایل دارد که بطور کج بر روی گردن قرار گیرد، ولی در مواقعی که اختلال مربوط به چشم‌ها و بینایی است غالبا طفل می‌تواند سر را راست کند ولی پس از مدت کوتاهی برای فرار از یک حالت غیر طبیعی و فراهم کردن شرایط بینایی بهتر و آسان تر سر خود را بطور ناخود آگاه کج می‌کند.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: حتی گاهی خود قادر است تا توضیح دهد که وقتی سر را کج می‌کند دید بهتری دارد و یا آسان تر و با زحمت کمتر می‌تواند ببیند و یا دیگر دو بینی ندارد. این مواقع قطعاً وجود یک مشکل چشمی و مرتبط با بینایی می‌تواند برای والدین محرز شود.

وی اظهار داشت: گاهی علت کج کردن سر وجود یک عیب انکساری در چشم است که عیب انکساری آستیگماتیسم شایع ترین عیب انکساری است که کودک را وادار می کند برای بهتر دیدن سر خود را کج کند و یا به سمتی بچرخاند.

میرزاجانی تصریح کرد: وضعیت غیرطبیعی سر در واقع برای اصلاح دید اتفاق می‌افتد، گاهی طفل سعی می‌کند تا با نگاه از گوشه چشم اثر تاری حاصل از عیب انکساری را کاهش دهد و گاهی نیز با کج کردن سر سعی دارد بطور ناخودآگاه بر روی محور آستیگماتیسم چشم به نوعی اثر بگذارد تا دید بهتر شود.

وی گفت: علاوه بر عیوب انکساری عامل مهم تری که موجب چرخاندن سر به سمتی و یا کج کردن سر می‌شود وجود یک اختلال عملکردی در یکی از عضلات خارج چشمی است. در واقع کودک سر را کج می‌کند و یا به طرفی می‌چرخاند تا یک انحراف چشمی را اصلاح کند و یا به عبارتی از دو بینی و فشارهای عصبی که این انحراف ایجاد می‌کند فرار کند. بنابراین اختلال در عضلاتی که حرکات عمودی چشم را کنترل می‌کنند بیشتر منجر به وضعیت غیر طبیعی سر در کودکان می‌شود.

رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران ادامه داد: همچنین کودک سر را در جهتی می‌چرخاند تا نیاز به عملکرد عضله مشکل‌دار را به حداقل برساند تا بتواند دید دو چشمی خود را حفظ کند و یا از دوبینی حاصل از اختلال عملکرد عضله نجات یابد و دیگر دو تا نبیند.

میرزاجانی خاطرنشان کرد: با توجه به توضیحات فوق هرگونه کج نگه داشتن سر بطور محسوس و مکرر در یک جهت خاص پس از سن سه ماهگی یک رویداد طبیعی تلقی نمی‌شود و بایستی والدین با پزشک کودک خود در وهله اول مشورت کنند و در صورت لزوم کودک توسط یک اپتومتریست و چشم پزشک از لحاظ سیستم بینایی و چشم‌ها بررسی شود.