خصوصیات ویژه بچه های بیش فعال-نقص توجه
۱- عموما بچه هایی بیقرار و ناآرام هستند که هیچگاه در یک جا به شکل ثابت نمی نشینند و دائم در حال راه رفتن هستند که این مشکلات در مدرسه نمود بیشتری پیدا می کند چرا که موجب برهم زدن نظم کلاس شده و یا دائما بر روی صندلی خود در حال تحرک هستند. اصطلاحی که معمولا در مورد این گروه از بچه ها به کار می برند این است که گویا موتوری به پای این کودکان وصل شده که از ابتدای روز تا اواخر شب دائم روشن بوده و خاموشی ندارد.
۲-تکانشگر هستند.یعنی بدون فکر کردن دست به عمل میزنند و معمولا از کرده خود پشیمان نمی شوند و با جرئت بیشتری کارهایشان را انجام می دهند.
۳-بی توجه هستند و در حفظ توجه خود ناتوان.کودکان بیش فعال از نوع کم توجه کودکانی هستند که دائما در حال رویا پردازی بوده و این موجب عدم تمرکز در این کودکان می شود که این مشکل هم در مدرسه بیشتر خود را نشان می دهد.این کودکان علاقه ای به انجام تکالیفی که نیاز به دقت زیادی دارد، نداشته و برای درس خواندن مشکل دارند و در اکثر مواقع ممکن است به دلیل عدم تمرکز و توجه کلماتی را که نوشتن آن را هم بلد است جا بندازند.
بنابراین هر جنب و جوش و فعالیت بیش از حدی نشان از اختلال بیش فعالی-نقص توجه ندارد.بلکه در صورت دیدن علائم بالا به روانپزشک و یا روانشناس بالینی در حوزه کودک و نوجوان مراجعه کنید تا تشخیص مناسب فرزندتان گذارده شود.
والدین چه کمکی می توانند به بچه های بیش فعال-نقص توجه بکنند؟
۱- حساسیت زیاد به خرج ندادن
به بیش فعالی فرزند خود حساسیت فراوان نشان ندهید، زیرا احتمال دارد برای جلب‌توجه باشد.حساسیت زیاد نسبت به این بچه ها در بیشتر مواقع باعث می شود آنها رفتار مخرب خود را بیش از پیش ادامه دهند بدون اینکه آن را اصلاح کنند.
۲- آرام نگه داشتن محیط خانه
با روش‌هایی هر چند کوتاه مدت خانه را آرام نگه دارید.چون کودکان بیش فعال در محیط پرسروصدا و شلوغ، تحریک‌پذیری بیشتری دارند.
۳- تمرکز بچه بیش فعال را در خانه به هم نزنید
زمانی که فرزند بیش فعال شما در خانه مشغول انجام تکلیف مدرسه است با او حرف نزنید،رفتار و آمدها را محدودتر کنید و صدای تلویزیون و سایر وسایل صوتی را کم کنید به دلیل اینکه دانش آموزان بیش فعال زود و با هر گونه محرک بیرونی تمرکز خود را از دست می‌دهند.
۴- برای کارها و وظایف او برنامه‌ریزی کوتاه مدت انجام دهید.
به او برنامه‌ریزی در کارها را یاد بدهید و کمکش کنید تا برنامه‌ی روزانه برای خودش بنویسد تا تکالیف او مشخص شود.تعداد کارهای کمی در زمان مشخص از او بخواهید. برخی از دانش آموزان بیش فعال در مدرسه و خانه کارهای متنوع و زیادی انجام می‌دهند.این کار درست نیست. دانش آموزان بیش فعال باید در هر زمان تعداد کارهای محدودتری انجام دهند و اطمینان حاصل کنید که وی دستورات و خواسته شما را کاملاً درک کرده.
۵-تهیه لیست قوانین
برای مثال لیستی از کارهای حتی جزیی که کودک برای مدرسه رفتن باید انجام دهد تهیه نمایید. دستورات باید با جملاتی روشن و واضح بیان شود. دستورات را یک بار با هم مرور کنید. برای آنکه متوجه شوید که آنرا درک کرده.
۶-خواسته خود را دقیق بیان کنید.
فقط اکتفا کردن به این جمله که مشق ریاضی ات را بنویس کافی نیست زیرا ممکن است کودک دقیقاً متوجه نشود که چه کاری را نباید انجام دهد و حتما پیامد عدم اطاعت را به وی تذکر دهید و همیشه نسبت به گفته خود ثبات عمل داشته باشید.
۷-کمالگرایی را کنار بگذارید
برای شکل گیری رفتار مطلوب در فرزندتان صبور باشید تا به تدریج رفتار وی در جهت مطلوب سوق پیدا کند.
یک رفتار مطلوب یک شبه در فرزند شما اتفاق نمی افتد.ممکن است مجبور شوید تمرینی را بارها و بارها با کودک خود انجام دهید تا آنچه مورد انتظار شماست اتفاق بیافتد.
۸-در کلاس های برنامه آموزش والدین شرکت نمایید.
از آنجا که تعدادی از انتظارات، باورها، خطاهای فکری و پیشداوری‌های خاص والدین باعث بروز مشکلات ارتباطی والدین و کودک بیش فعال-نقص توجه می‌شود،کمک گرفتن از یک متخصص حوزه روانشناسی و روانپزشکی کودک و شرکت در کلاس آموزشی می تواند به بهبود رابطه شما و فرزندتان کمک کند.
۹-مهارت ارتباطی خود و فرزند بیش فعالتان را تقویت کنید
در هنگام صحبت با کودک ارتباط چشمی با او داشته باشید.با جملات ساده صحبت کنید و از کلماتی که کودک آنها را نمی‌فهمد، استفاده نکنید.برای چند لحظه خود را به جای کودک بگذارید. برای گوش دادن به صحبت‌های کودک خود وقت بگذارید.آرام ولی محکم صحبت کنید. بدون اینکه مستقیم از کودک انتقاد کنید، به او بگویید که در مورد اعمال و رفتارش چه احساسی دارید. برای مثال: «به خاطر اینکه موهایت را شانه نمی‌کنی واقعاً ناراحتم» یا «وقتی به موقع نمی‌خوابی، واقعاً نگران می‌شوم». اگر از جملاتی استفاده کنید که به جای کودک به خودتان اشاره کند، می‌توانید از انتقاد، سرزنش یا حمله کردن به کودک بپرهیزید و احساسات خود را به‌طور مؤثری بیان کنید.
۱۰- بی قید و شرط فرزندتان را دوست داشته باشید
دست‌کم چند بار در روز کودک خود را تحسین کنید. برای مثال، «آفرین! نقاشی‌ات قشنگ شده».به فرزند خود جرأت دهید و نشان دهید به نکات مثبت او اطمینان دارید.رفتار کودک خود را تحسین کنید، نه شخصیت او را. به کودک نگویید «چه دختر یا پسر خوبی!». زیرا این جمله بدین معناست که هدف، عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات. به جای آن می‌توانید از جملاتی مانند «از نقاشی که کشیدی خیلی خوشم آمد» استفاده کنید.
بازی های موثر برای حفظ و افزایش توجه فرزند بیش فعال-نقص توجه:
۱-بازی رادار
از او بخواهید «رادار» خود را روی شما قفل کند و چند لحظه ازنظر دور نسازد.این مدت زمان را در بازی های بعدی افزایش دهید و در قبال انجام درست این بازی به فرزند خود پاداش مورد علاقه اش را بدهید.
۲- بازی نگاهتو برنگردون
نگاه خود را به چشمان او بدوزید و بگویید می‌خواهیم ببینیم چه کسی بیشتر مقاومت می‌کند و نگاهش را دیرتر برمی‌گرداند.مثل بازی قبلی مدت زمان انجام این بازی را کم کم بیشتر کنید.
۳- بازی حواس‌پرت کردن
هنگامی‌که مشغول انجام دادن تکالیف مدرسه است، به او بگویید می‌خواهم حواست را پرت کنم.مقاومت کن تا حواست پرت نشود.
فراموش نکنید که :
-بررسی و شروع تغییر باورهای اشتباه در مورد خود و کودک اولین گام در کمک به فرزندتان است.
-برای بررسی و آغاز تغییر مبادلات رفتاری بین خود و فرزندتان هیچ وقت دیر نیست.
-رفتار کودک مربوط به یک اختلال است و از روی قصد و عمد نیست،او را سرزنش نکنید.
-کودک بیش فعال-نقص توجه توانایی یادگیری و موفقیت را دارد.
-احساس سازمان‌دهی و انعطاف‌پذیری در والدین برای تنظیم رفتار کودک بسیار مهم است.
-کودک بیش فعال-نقص توجه نیز مثل سایر کودکان مجموعه‌ای از توانایی‌های منحصر به فرد را دارد که این ویژگی‌ها ارزشمند هستند.
-والدین، دیگر اعضای خانواده را در تشخیص و درک اختلال بیش فعالی-نقص توجه یاری دهند.