در فصول گرم سال مصرف خوراکی‌های شیرین و خنک همچون انواع بستنی و فالوده به اوج خود می‌رسد. در این خصوص بسیاری از خانواده‌ها پرسش‌هایی در مورد انواع این محصول و نحوه نگهداری آن در خانه مطرح کرده‌اند که به مهم‌ترین آنها پاسخ می‌دهیم.
– چرا نباید بستنی را در جایخی یخچال نگه داریم؟
درجه سرمای جایخی یخچال، برودت لازم را برای نگهداری بستنی ندارد و چون بستنی دارای ترکیبات مختلف به خصوص شکر است، به سختی منجمد میشود و تنها مکانی که برای نگهداری این محصول توصیه میشود، دمای ۲۸- تا ۱۸- درجه فریزر است. در این دما کیفیت بستنی تا ۹ ماه به خوبی حفظ میشود و اگر کنار محصولات معطر و بودار قرار نگیرد، تغییراتی در طعم و بوی آن نیز ایجاد نمی‌شود.
– تفاوت بستنی سنتی و صنعتی چیست؟
در بستنی‌های کارخانه‌ای اصول بهداشتی، کنترل کیفیت مواد اولیه و مقدار مصرف ترکیبات بستنی مورد نظارت قرار می‌گیرد. در واقع هر محصولی که دارای پروانه ساخت باشد مندرجات و مفاد قانونی ساخت لزوما مورد توجه قرار می‌گیرد اما در بستنی‌های سنتی به خصوص موازین بهداشتی و میزان ترکیبات به کار رفته مورد توجه قرار نمی‌گیرد. وجود کلی فرم‌ها که بیشترین میزان آلودگی را در بستنی‌های سنتی دارند بیانگر استفاده از شیر غیر پاستوریزه و عدم رعایت بهداشت فردی و آلوده شدن مواد اولیه با منشأ مدفوعی است که در خلال تولید و نگهداری فرآورده از طریق کارگران آلوده وارد بستنی شده است. همچنین وجود نوعی باکتری با نام استافیلوکوکوس اورئوس در بستنی‌های سنتی نشان‌دهنده آلودگی فرآورده به ترشحات دهانی یا بینی کارگرانی است که با بستنی سروکار دارند یا در نتیجه سرفه و عطسه خدمه بیماری است که عفونت دستگاه تنفسی داشته‌اند.
– انتخاب بستنی، بر اساس مزه یا سلامت؟
اگر یک لیوان بستنی شیری را که حاوی خامه، چربی و شکر است با همین میزان شیر مقایسه کنیم متوجه می‌شویم چربی بستنی دو سه برابر بیشتر از شیر و از نوع گیاهی و میزان پروتئین آن کمی زیادتر بوده، ولی کلسیم و برخی ریز مغذی‌های آن قابلیت جذب پایین‌تری دارند.
بستنی لایت: همان بستنی رژیمی است که در آن از قندهای مصنوعی فاقد کالری استفاده میشود اما چون خامه و چربی گیاهی از ترکیبات اصلی آن است و چون چربی‌ها دو برابر مواد شیرین تولیدکننده کالری هستند پس نمی‌توان به رژیمی بودن این محصولات اعتماد کرد.
بستنی زمستانی: بر خلاف باور عامه مردم، این محصول از شیر و خامه تهیه نمی‌شود و در گروه تنقلات قنادی قرار می‌گیرد. ماده پفدار داخل بستنی زمستانی نوعی کرم است که با روغن، شکر، اسانس و گاهی هم مواد رنگی تهیه میشود و برای حجیم و پفدار کردن آن از هوا کمک می‌‌گیرند.
بستنی لواشکی: این بستنی به دلیل آن که از شیر و چربی تهیه نمی‌شود در مقایسه با سایر بستنی‌های شیری، کالری و ارزش تغذیه‌ای کمتری دارد و علاوه بر داشتن ترکیبات ترش حاوی شکر بوده ضمن این که نمک آن زیاد و برای مبتلایان به پرفشاری خون محدودیت مصرف دارد.
فالوده: فالوده پایه لبنی ندارد و چون از نشاسته و شکر تهیه شده است ارزش تغذیه‌ای چندانی ندارد اما در مقایسه با بستنی‌های شیری فاسد نمی‌شود ولی باید در زمان خرید به بهداشت ظروفی که فالوده در آن تهیه و نگهداری میشود توجه کرد.
– تولید صنعتی بستنی به سود یا زیان ما؟
خیلی‌ها تصور می‌کنند بستنی‌های صنعتی حاوی مواد نگهدارنده هستند. بستنی‌ها در فریزر به صورت منجمد نگهداری می‌شوند و چون در دمای فریزر، میکروبی که بخواهد منجر به فساد بستنی شود، قابلیت رشد و تکثیر ندارد و این محصول لبنی نیازی به افزودن مواد نگهدارنده ندارد.
ظرف‌های بستنی، معمولا از جنس پلی‌پروپیلن هستند که مصرف دوباره آنها تهدیدکننده سلامت نیست اما در صورت ایجاد شکاف، ترک یا حتی خراش‌هایی داخل ظرف، چون امکان نفوذ مواد غذایی و میلیاردها میکروب حتی در خراش‌های کوچک وجود دارد باید از مصرف آن خودداری شود. بر اثر تغییراتی در رنگ و شکل این ظروف هم باید آنها دور انداخته شوند. این ظروف بیشتر برای نگهداری میوه و سبزی و غذاهای سرد شده و خشکبار مناسب‌اند. این ظروف از جنس آلومینیم بوده و جدار آنها پر از خراش است و احتمال دارد بر اثر شست‌وشوی نامناسب، منبع انتقال‌دهنده آلودگی شیمیایی و میکروبی به محصول باشد. در فالوده را از مکان‌های بهداشتی و معتبر بخرید و سعی‌تان بر این باشد که انواع کارخانه‌ای آن را انتخاب کنید.
– بستنی قیفی بخوریم؟
با این که مطمئن هستیم بستنی‌های قیفی را از شیرهای پاستوریزه کارخانه تهیه می‌کنند اما باید بدانیم عدم شست‌وشوی مستمر دستگاه‌های بستنی‌ساز قیفی و باقی ماندن طولانی‌مدت ترکیبات بستنی در این دستگاه‌ها خود عاملی برای منع مصرف این گونه محصولات است.
درمورد نان بستنی نیز باید گفت برای آن که نان بستنی حالتی براق و درخشنده به خود گیرد به آن اکسیدتیتانیوم می‌افزایند. در کارگاه‌هایی که این نان به صورت غیر مجاز برای بستنی‌های قیفی و سنتی پخت میشود از اکسید تیتانیومی استفاده میشود که صنعتی بوده و کیفیت و درجه خلوص پایینی دارد و به دلیل داشتن مواد و فلزات سمی غیرخوراکی، تهدیدکننده سلامت مصرف‌کننده است.
در مورد بستنی با روکش شکلات هم باید گفت که روغن مورد استفاده در اغلب شکلات‌های کاکائویی و روکش بستنی‌ها از نوعی است که حاوی درصد بالاتری روغن پالم است و به دلیل داشتن چربی‌های اشباع و ترانس، خطر ابتلا به بیماری‌های کرونر قلبی را افزایش می‌دهد.