زیر شکم یکی از نواحی است که ممکن است با دردهایی همراه شود که این دردها علت‌های متفاوتی دارند. اکثر افراد به اشتباه سعی می‌کنند با درمان‌های خودسرانه ازجمله مصرف مسکن این دردها را تسکین دهند. اما دکتر نوشین نظری، متخصص زنان و زایمان و نازایی، می‌گوید: دردهای زیر شکمی ممکن است علت‌های متفاوتی به‌دنبال داشته باشد و گاهی جدی هم باشد اما به‌طور کلی بسته به طیف سنی خانم‌ها دردهای لگنی و زیر دل کاملا متفاوت است. طیف سنی در خانم‌ها به سه دسته قبل از بلوغ، بعد از بلوغ (یعنی دوره باروری) و یائسگی تقسیم می‌شود. در ادامه دکتر نوشین نظری در این مورد بیشتر توضیح می‌دهد.
عفونت دستگاه تناسلی
گاهی اوقات این دردها ممکن است ناشی از عفونت‌های دستگاه ادراری و تناسلی باشد. نکته‌ای که باید اشاره کنم این است که عفونت‌های زنانه همیشه با خارش و سوزش و ترشح همراه نیستند و بعضی عفونت‌های زنان خشک هستند و فرد هیچ علائمی ازجمله بوی نامطبوع و ترشح ندارد ولی دچار درد زیر دل شود که ممکن است این دردها متناوب یا مداوم باشد. با فعالیت افزایش پیدا می‌کند با گرم کردن کاهش پیدا می‌کند، اینها همه دردهای ناشی از عفونت‌های ادراری یا تناسلی می‌توانند باشند که باز هم باید به پزشک مراجعه کنند و با معاینات داخلی و آزمایشات معقول علل تشخیص داده می‌شود، به‌علاوه گاهی اوقات ممکن است بعد از رابطه زناشویی خانم‌ها زیر شکم‌شان دچار درد شود که این مشکل هم می‌تواند ناشی از بروز عفونت یا خشکی واژن باشد که البته خشکی واژن در سنین بالاتر بیشتر مشاهده می‌شود.
بیماری‌های التهابی و عفونی
در سنین قبل از بلوغ شایع‌ترین علت دردهای زیر دلی عفونت ادرار و عفونت‌های مثانه، التهاب‌های روده‌ای بر اثر بیماری‌های التهابی و عفونی نوجوانان نزدیک به سن بلوغ شروع تخمک‌گذاری‌های نامرتب است؛ البته این علت‌ها جزء علت‌های شایع هستند اما همیشه این دردها ممکن است ناشی از این دسته مشکلات نباشند، برای همین توصیه می‌شود قبل از بلوغ حتما علت اصلی ریشه‌یابی شود پس توصیه می‌شود به پزشک مراجعه و با انجام آزمایش و بررسی‌های لازم علت اصلی مشخص و درمان درست توسط پزشک تجویز شود، چراکه خیلی از افراد این دردها را نادیده می‌گیرند و سعی می‌کنند با مصرف خودسرانه مسکن این دردها را کاهش دهند در صورتی که کار درستی نیست و ممکن است عدم درمان درست، عواقب جبران‌ناپذیری به‌دنبال داشته باشد.
کیست تخمدان
از علل کم‌شایع‌تر کیست‌های تخمدانی هستند. کیست‌ها دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. بعضی کیست‌ها با خونریزی همراه هستند که اگر خونریزی آنها شروع شود، فرد دچار درد زیر دل خواهد شد که درد شدید است و فرد برای درمان باید به پزشک مراجعه کند. اما کیست‌های ساده خود به خود در سیکل عادت ماهانه ممکن است ایجاد و اگر بزرگ نباشند با قاعدگی بعدی خود به خود دفع شوند. اما توصیه اکیدی که می‌شود این است اگر کیست تخمدان دارید برای تسکین درد زیر دل از خوردن مسکن پرهیز کنید، چراکه رفع درد با مسکن ممکن است درمان را به تعویق بیندازد در صورتی که با جراحی لاپاراسکوپی به‌موقع می‌توان از مشکلات جدی جلوگیری کرد.
آندومتریوز
از علل کم شایع دیگر دردهای مبهم لگنی بافت‌های آندومتریوز در درون رحم و تخمدان است. این بیماری که بر اثر کم‌تحرکی، ازدواج در سنین بالا، در بعضی اوقات پیشگیری از بارداری‌های طولانی‌مدت ممکن است اتفاق بیفتد که منشا آن در واقع سیستم ایمنی خود بدن فرد است. در این بیماری بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می‌شود. این بافت می‌تواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال به‌وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدید آمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدان‌ها بیشتر گرفتار آندومتریوز می‌شوند. با این حال درمان آندومتریوز بستگی به درجه و شدت بیماری دارد. گاهی اوقات با دارو درمانی و گاهی اوقات با جراحی می‌توان این مشکل را درمان کرد. چون بیماری نسل حاضر است هر چند شیوع زیادی ندارد به‌خاطر عوارض آن که فرضا در بافت ادراری هم فرو می‌رود و باعث ادرار خونی می‌شود و حتی مشکل کارکرد کلیه‌ها ممکن است به وجود بیاورد برای همین باید در تشخیص آن عجله کرد و اگر دیر به داد آن برسیم چسبندگی آن در آینده باعث کم‌باروری و حتی ناباروری می‌شود.
تخمک‌گذاری
در سنین باروری که فاصله بین شروع قاعدگی تا شروع یائسگی است، علت دردهای زیر شکمی و لگنی از کم شایع تا بسیار شایع متغیر هستند. یکی از شایع‌ترین علت‌ها در واقع فواصل میانه هر سیکل یعنی دوره تخمک‌گذاری است. در این دوره به‌دلیل آزاد شدن تخمک (در فاصله تقریبا روز دهم تا پانزدهم سیکل ماهانه) صورت می‌گیرد، ممکن است فرد با درد زیر شکمی مواجه شود که گاهی با حالت تهوع یا بیرون روی هم همراه است. این درد ناشی از تخمک‌گذاری بین 24 تا 72ساعت ممکن است طول بکشد که البته هرچه به روز سوم نزدیک‌تر می‌شویم از شدت درد کاسته می‌شود، اما در صورتی که دردها با تیر کشیدگی همراه باشند حتما به پزشک مراجعه کنید.
قبل از عادت ماهانه
غیر از دوران تخمک‌گذاری، چند روز قبل از شروع عادت ماهانه ممکن است برخی خانم‌ها با دردهای عضلانی زیر شکمی مواجه باشند که البته نشانگان پیش از عادت ماهانه فقط با درد زیر شکمی همراه نیست و ممکن است با سردرد، کمردرد و حساس شدن سینه‌ها همراه باشد که با شروع عادت ماهانه البته بعد از گذشت چند ساعت این دردها کاهش پیدا می‌کند که این عده می‌توانند برای تسکین این درد با مشورت پزشک از مسکن‌های مجاز مصرف کند. همچنین توصیه می‌شود ناحیه شکم را گرم نگه دارند.
آپاندیسیت
اگر با درد تیر کشنده‌ای در اطراف ناف مواجه شدید که به سمت راست پایین شکم منتقل شد، بهتر است کمی نگران این درد شوید چراکه ممکن است ناشی از مشکل آپاندیسیت باشد. همچنین مطمئن باشید این درد با سپری شدن زمان کاهش پیدا نمی‌کند بلکه شدید و شدیدتر می‌شود و با تهوع، استفراغ، تورم اشتها و… همراه باشد. با این حال این نوع درد شکمی را باید خیلی جدی بگیرید و سریعا به پزشک مراجعه کنید چراکه اگر آپاندیس شما پاره شود، محتویات روده‌های شما و ارگانیسم‌های عفونی می‌تواند به داخل حفره شکم نفوذ کند. این امر می‌تواند سبب عفونت حفره شکمی شما (پریتونیت) شود. برای همین باید سریعا این مشکل برطرف شود که در اکثر اوقات از روش جراحی استفاده می‌شود.
مشکلات مثانه
سرطان بیماری خاموشی است که اصولا در مراحل اولیه با علائم خاصی همراه نیست اما در بعضی مواقع ممکن است ناحیه درگیر شده با درد همراه باشد. سرطان مثانه هم با درد زیر شکم همراه است برای همین بهتر است دردهای زیر شکمی را جدی بگیریم. البته همان‌طور که گفته شد علت‌های دیگری هم وجود دارد اما مشکلات ناشی از مثانه مثل عفونت یا سنگ با دردهای زیر شکمی همراه است.
مسکن را فراموش کنید!
به هر دلیلی توصیه می‌شود در صورت مواجهه با دردهای شکمی حتما برای ریشه‌یابی علت به پزشک مراجعه کنید و سعی نکنید با خوردن مسکن این دردها را تسکین دهید چراکه دردهای شکمی ممکن است نشانه بیماری خاصی باشند که اگر به‌موقع تشخیص و درمان نشوند ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری به‌دنبال داشته باشند.
منبع: مجله سیب سبز