خطرات کمبود چربی در بدن!

بسیاری از مردم تصور می‌کنند هرچه میزان چربی در بدنشان کمتر باشد نشانه‌های سلامت و  تناسب اندام در آنها بیشترا ست. اما این یک باور غلط است که متاسفانه سلامت بسیاری از آنها را به خطر می‌اندازد. درست است که زیاده‌روی در مصرف مواد غذایی به سلامت بدن آسیب می‌زند اما مصرف اندک برخی مواد مثل چربی‌ها هم می‌تواند دردسر ساز و گاهی مهلک باشد. چربی‌ها یکی از این شمشیرهای دولبه  هستند که افراط و تفریط در مصرف‌شان پرخطر است!

چقدر چربی داشته باشیم؟!
بدن شما برای حفظ سلامت خود نیاز به مقدار مشخصی چربی دارد که براساس جنسیت شما متفاوت است. اگر خانم هستید، باید حداقل ۱۰ تا ۱۳درصد چربی بدن داشته باشید. اگر ورزشکارید، چربی بدن‌تان باید بین ۱۴ تا ۲۰درصد بوده، حتی ۲۱ تا ۲۴درصد چربی هم در افراد متناسب، رایج است. البته متوسط جمعیت خانم‌ها بین ۲۵ تا ۳۱درصد چربی بدن دارند و بیشتر از آن واقعا زیادی است!
برای آقایان، سطح چربی ضروری بین ۲ تا ۵درصد است، آقایان ورزشکار معمولا بین ۶ تا ۱۳درصد چربی دارند. یک مرد متناسب می‌تواند بین ۱۴ تا ۱۷درصد چربی داشته باشد و این درحالی است که متوسط جمعیت آقایان بین ۱۸ تا ۲۴درصد چربی بدن دارند و بیشتر از این مقدار می‌تواند اثرات سوئی برای سلامت فرد داشته باشد.
خیلی اوقات افراد به خاطر رژیم‌های «من‌درآوردی» با حذف کامل چربی و روغن، خودشان را به خطر می‌اندازند و با این خیال که دارند وزن کم می‌کنند و سبک زندگی سالم‌تری را در پیش گرفته‌اند، انتظار دارند حال‌شان بهتر از همیشه باشد، اما مشکلاتی را تجربه می‌کنند، به‌خصوص که بدن نمی‌تواند چربی‌هایی مثل امگا ۳ و امگا ۶ را تولید کند و بسیاری از ویتامین‌ها به صورت محلول در چربی هستند؛ بنابراین با حذف کامل چربی، مشکلات زیادی در انتظارتان خواهد بود!

خطرات کمبود چربی !
چربی یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر بدن انسان است؛ زیرا از عروق خونی قلب، هورمون‌ها، مراحل تولید‌مثلی، مسائل مربوط به استخوان‌بندی و سیستم اعصاب مرکزی محافظت می‌کند و کافی نبودن میزان چربی بدن، می‌تواند اختلال‌های جدی در کارکرد تمام اعضای بدن ایجاد کند.یکی از این عوارض احساس گرسنگی دائمی است! اگر مدت کوتاهی پس از صرف غذا دوباره دل‌ضعفه می‌گیرید، باید چربی بیشتری به برنامه غذایی روزانه‌تان اضافه کنید. مقدار مناسب چربی غذایی، نه تنها باعث احساس سیری می‌شود که با تنظیم برنامه غذایی، نمی‌گذارد پرخوری کنید. مثلا می‌توانید به جای ماست و شیر کم‌چرب، از لبنیات پرچرب طبیعی استفاده کنید. یا از میوه‌هایی چرب مثل آووکادو و دانه‌های گیاهی استفاده کنید.احساس دائمی سرما هم یکی دیگر از نشانه‌های کمبود چربی در بدن است. از آنجا که سلول‌های چربی در بدن گرما تولید می‌کنند، افرادی که چربی کمی از رژیم غذایی‌شان دریافت می‌کنند، اغلب سردشان است و این موضوع آزارشان می‌دهد.راستی! هیچ می‌دانید ویتامین‌هایی مثل A، E، D و K محلول در چربی هستند و فقط همراه با چربی غذایی جذب بدن می‌شوند؟! حالا اگر میزان چربی در برنامه غذایی شما کم باشد، هر روز هم که مکمل این ویتامین‌ها را مصرف کنید، هیچ فایده‌ای ندارد!

یک ورزشکار بدون عضله!
 ورزش می‌کنید و به خیال خودتان عضله‌سازی! اما یادتان باشد بعد از ۲۰دقیقه ورزش، منابع کربوهیدرات بدن ته می‌کشد و بدن برای تامین انرژی مورد نیازش سراغ چربی‌ها می‌رود. حالا اگر چربی نداشته باشید یا کم داشته باشید، بافت ماهیچه‌ها به‌عنوان سوخت موردنیاز بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد و این می‌شود که ماهیچه‌های‌تان تحلیل می‌روند، ضمن اینکه ماهیچه‌های‌تان بعد از ورزش هم امکان بازسازی ندارند. چون وقتی چربی بدن کم باشد، سطح گلیکوژن و کربوهیدرات ذخیره شده در ماهیچه‌ها وکبد هم پایین است. از آنجا که بدن برای بازسازی ماهیچه‌ها نیاز به گلیکوژن دارد اما سطح گلیکوژنش پایین است، بعد از ورزش برای ترمیم ماهیچه‌ها دچار مشکل می‌شود!

ضعیف می‌شوید
 گفتیم چربی در بدن، یکی از منابع مهم تامین انرژی است. اگر چربی‌تان کم باشد، انرژی‌تـــان هم کـم می‌شـــود و میـــزان کورتیزول- هورمــون استرس- در بدن بالا می‌رود. بالا رفتن هورمون کورتیزول باعث از کار افتادن سیستم ایمنی بدن شده، احتمال ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت‌های باکتریای را افزایش می‌دهد. حتی تراکم استخوان‌ها هم به واسطه کاهش چربی بدن و به مراتب آن کاهش جذب ویتامین D و کلسیم، کمتر می‌شود؛ بنابراین در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرید!

خطر در کمین هورمون‌های جنسی!
 می‌دانید که هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم عملکرد بخش‌های مختلف بدن دارند. هورمــون‌هــا سیگنال می‌فرستند و می‌توانند فرآیندهایی مثل رشد و سوخت و ساز را در بدن تنظیم کنند. از آنجا که چربی و کلسترول از مواد لازم برای تولید هورمون در بدن هستند، خانم‌هایی که در سنین پیش‌یائسگی قرار دارند، با دریافت ناکافی چربی، چرخه قاعدگی و سوخت و ساز استخوانی‌شان با هم تداخل پیدا می‌کند و ممکن است چرخه منظم قاعدگی‌شان را از دست بدهند. آقایان هم در صورت عدم دریافت کافی چربی، ممکن است دچار اختلال در هورمون‌های جنسی شوند؛ سطوح پایین لپتین می‌تواند به معنی سطوح پایین‌تری از تستوسترون باشد. از طریق زنجیره‌ای از سیگنال‌ها در هیپوتالاموس مغز و غده هیپوفیز، سطوح پایین لپتین  پیام می‌فرستد تا تستوسترون کمتری تولید کند. سطوح بسیار پایین لپتین و تستوسترون هم می‌تواند منجر به اتفاقاتی شود که در آن سیستم تناسلی اصولا از کار می‌افتد! چون بدن این پیام را دریافت کرده که فقط باید زنده بماند و زمان تولید مجدد نیست؛ پس تولید اسپرم را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و روند فرزندآوری را با اختلال جدی روبه‌رو می‌کند.

چطور کمبود چربی را جبران کنیم؟ 
بهترین کار برای رفع کسری چربی، مصرف غذاهای سرشار از چربی‌های غیراشباع است. یعنی به جای مصرف آرد سفید، برنج سفید، سیب‌زمینی و شکر، سراغ گردو و بادام و فندق، روغن‌زیتون بکر و ماهی‌‌ آب‌های آزاد بروید. یادتان باشد که ۲۵ تا ۳۵درصد از کالری دریافتی روزانه‌تان را باید چربی‌های غیراشباع تشکیل دهند؛ یعنی آجیل، آووکادو، روغن‌زیتون و ماهی‌های چرب.فکر نکنید حالا که کمبود چربی دارید، می‌توانید با خیال راحت فست‌فودهای چرب و چیلی و شیرینی بخورید! این‌طوری بدن‌تان نه‌تنها به خاطر کمبود چربی‌های مفید در معرض خطر است که مشکلات ناشی از چربی‌های ترانس هم گریبانگیر قلب، مغز و کبدتان می‌شود!اگر برنامه غذایی متعادلی با انواع غذاها داشته باشید، مطمئنا در آن به اندازه کافی چربی هم خواهید داشت. اما اگر غذاهایی استفاده می‌کنید که به اندازه کافی چربی ندارند و یکی از این علائم را حس کردید، باید به فکر اضافه کردن مقداری چربی به برنامه غذایی‌تان باشید.حتی بهتر است به متخصص تغذیه مراجعه کنید و مشورت بگیرید تا خیال‌تان راحت شود که نه بی‌چربی بمانید و نه پرچربی! خلاصه تعادل را وارد زندگی‌تان کنید تا کامروا شوید.

کمبود چربی را دست‌کم نگیرید
همیشه شنیده‌اید که چربی بالا می‌تواند باعث بروز مشکلات قلبی-عروقی شود. حالا خوب است بدانید کمبودش هم می‌تواند باعث مشکلات قلبی شود! افت بیش از حد ضربان قلب یکی از همین مشکلات است که معمولا با احساس گیجی و بیهوشی کامل و توقف ناگهانی قلب همراه باشد! ضمن اینکه افت بیش از حد درصد چربی بدن باعث به‌هم خوردن توازن مایع الکترولیت قلب شده و غیر از تغییر میزان تپش قلب، حتی می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی قلب شود!آسیب‌های روانی کمبود چربی!وقتی چربی کم داشته باشید، نه‌تنها پوست‌تان خشک، پژمرده، پوسته‌پوسته و زشت می‌شود، بلکه مغزتان هم تحلیل می‌رود و مشکلاتی مثل اختلالات شناختی در انتظارتان خواهد بود. چربی برای عملکرد عصبی بسیار مهم است و اگر سطح اسیدهای چرب ضروری که مغزتان به‌شدت برای تولید انرژی به آن نیازمند است، کم باشد، نه تنها بداخلاق و دچار نوسانات شدید اخلاقی می‌شوید که عملکرد شناختی مغزتان هم کاهش می‌یابد. سطوح پایین اسیدهای چرب موردنیاز در مغز می‌تواند منجر به اختلال تمرکز و خستگی ذهنی شود. همین می‌شود که در ساعات کار نه فقط انرژی‌تان کم شده و جان کار کردن ندارید که بازده‌تان هم حسابی پایین می‌آید و باید منتظر اخراج باشید!تحلیل عضلات، اختلالات شناختی و حتی ناباروری از دیگر عوارض کمبود چربی در بدن است، بنابراین خوب است مواد خوراکی مثل بادام، ماهی سالمون، روغن‌زیتون بکر و… را در رژیم غذایی روزانه‌تان داشته باشید.

منبع: مجله سیب سبز