«نوموفوبیا» مخفف NO MOBILE PHONE PHOBIA به معنی ترس جدایی از موبایل یا در دسترس نبودن تلفن همراه است. این عارضه بعد از همهگیر شدن تلفنهای همراه و شبکههای اجتماعی و میزان استفاده مردم از تلفنهای همراه افزایش یافت و در نتیجه در اثر اعتیاد به موبایل یا شبکههای اجتماعی اولین بار در سال ۲۰۱۱ این فوبیا توسط یک موسسه تحقیقاتی معتبر تعریف شد.
بر پایه تحقیقات انجام شده توسط این موسسه که YOUGOV نام دارد، ۷۷ درصد کسانی که از این عارضه رنج میبرند، بین گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال هستند. افرادی که به این عارضه دچار میشوند، ترس از گمشدن تلفن همراه یا از دست دادن تلفن همراه یا تمام شدن باتری آن را دارند.
گفته میشود این افراد نمیتوانند، تلفن همراه خود را بیش از ۱۵۰ سانتیمتر از خود دور کنند. افراد مبتلا به نوموفوبیا حتما قبل از خواب تلفن خود را چک میکنند و پس از بیدار شدن از خواب اولین کاری که انجام میدهند، برداشتن موبایل است. مبتلایان به اختلال نوموفوبیا ممکن است، نیمهشب از خواب بپرند و تلفن همراهشان را نگاه کنند.
اگر میخواهید بیشتر را راجع به این اختلال بدانید، شرح حال سه مبتلا به «نوموفوبیا» که درباره وضعیتشان با ایسنا مصاحبه کردهاند را بخوانید.
سامان ۱۹ ساله تقریبا چهار سال است که مبتلا به اختلال «نوموفوبیا» است. او علاوه بر اینکه روزانه بیش از ۱۲ ساعت با تلفن همراه کار میکند، شبها نیز آن را با خود به تختخوابش میبرد. او دقیقا چهار سال است که به هیچ مسافرتی نرفته و علاقهای به طبیعتگردی یا کوهنوردی هم ندارد؛ زیرا میترسد وارد منطقهای شود که موبایلش آنتن ندهد. او میگوید: «بدون موبایلم عصبی هستم و حاضر نیستم از آن دور شوم. اگر نباشد احساس میکنم چیزی گم کردهام و استرس شدیدی را تجربه میکنم.»
بهروز ۳۲ ساله یکی دیگر از مبتلایان به این اختلال است که خودش یادش نمیآید، آخرین بار کی بدون تلفن همراه بوده است: «تلفن همراه برای من وسیلهای برای با خبر شدن است. وقتی از مسائل روزانه خبر نداشته باشم، استرس میگیرم. منظورم از خبر فقط خبرهای رسمی نیست. باید از حال اعضای خانوادهام هم با خبر باشم. اگر تلفنم نباشد، دائم خیالبافی میکنم که مثلا نکند اتفاقی برای مادرم افتاده باشد. دقیقا از وقتی که گوشی هوشمند خریدم، دچار این احساسم. حتی وقتی نیمهشب از خواب بیدار میشوم که بروم آب بخورم، حتما گوشی را چک میکنم.»
محمد ۳۱ ساله به یاد ندارد که آخرینبار چه زمانی تلفن همراهش را از خود دور کرده است؛ دوستانش در استخر هم او را با موبایل دیدهاند: «مگر میشود، سوییچ ماشینت را صبح جا بگذاری؟ یا مثلا مگر میشود لباس نپوشی و بروی سرکار؟ تقریبا غیرممکن است. تلفن همراه هم دقیقا همین کار کرد را دارد. دلیلش هم خیلی ساده است. چون کار ما کاملا با تلفن همراه گره خورده و بدون موبایل تقریبا غیرقابل تصور است. بنابراین همان طور که نمیشود، یک تعمیرکار را بدون آچار تصور کرد، نمیشود برخی افراد را هم بدون تلفن همراه تصور کرد. من انقدر با شبکههای اجتماعی عجین شدهام و ارتباطاتم مجازی شده که نمیتوانم از گوشی جدا شوم.»
مبتلایان به «نوموفوبیا» علاوه بر اینکه ترس، اضطراب و دلهره را تجربه میکنند، این اختلالشان پیامدهای اجتماعی نیز دارد. یعنی پیامد اجتماعی عادت به تکنولوژی.
دکتر سمیرا وکیلها ـ جامعهشناس ـ در این باره به خبرنگار ایسنا میگوید: «اعتیاد به ابزارآلات تکنولوژی به وسواس فکری، اضطراب و عدم اعتماد به نفس منتهی میشود. غالبا این افراد در موقعیتهایی که انتظار میرود با تکیه بر مهارتهای اجتماعی و فردی بر تنشها و هیجانات ناشناخته فائق آیند به ابزار تکنولوژی پناه میبرند.»
این جامعهشناس معتقد است: «این فرایند از این رو فاجعه قلمداد میشود که همدردی، همنوایی و اخلاق ارزشی را که از ویژگیهای مهم انسانی است، خدشهدار میسازد و هر انسانی را در چنبره خود و تکنولوژی محصور میکند. بدین سبب جامعه انسانی با لبخندهای تصادفی، احساس همدرد، همنوایی، حس محبت و درک متقابل غریبه میماند و در تصور دوری از یار بیزبانی چون موبایل، دچار از خودباختگی و استرس میشود.»
آیا شما هم مبتلا به «نوموفوبیا» هستید؟