چشم‌های سرخ و ملتهب که انگار شب تا صبح های‌های گریسته، صدای دورگه که از ته چاه در می‌آید، بینی سرخ که مدام باید با دستمال کاغذی مچاله‌اش کرد تا از خارش بیفتد و به همه اینها سرفه و عطسه را هم اضافه کنید، اوضاع نابسامان تکمیل می‌شود. نه، اشتباه نکنید اینها حال و روز کسی که دچار ویروس سرماخوردگی شده، نیست. نه! اینها نشانه‌های یک بخت‌برگشته‌ای است که فصل نارنجی و رومانتیک پاییز پیش از رعایت روال تقویم، بار وبندیل حساسیتهای فصل را روی چشم و بینی و گلویش خراب کرده است. حساسیتهای فصلی اولین هدیه ناخواسته بعضی افراد از پاییز است که حتی قبل از رسیدنش یعنی در پایان تابستان از راه می‌رسد و دمار از روزگار افراد بخت‌برگشته در می‌آورد. اگر شما یا اطرافیان‌تان هم از آن دسته از مبتلایان به پاییز هستید با ما در این نوشتار همراه شوید تا از این بیماری کلافه‌کننده سر دربیاوریم و بیشتر بدانیم و شمشیر را برایش از رو ببندیم تا با رعایت یکسری موارد میزان عوارضش کمتر شود.
دلایل آلرژی
اولین پرسش درباره آلرژی یا همان حساسیت فصلی این است که با تغییر فصل چه بلایی بر سر بدن فرد مبتلا می‌آید که این‌طور واکنش نشان می‌دهد. متخصصان آلرژی در پاسخ به این پرسش می‌گویند: آلرژی یا حساسیت، واکنش شدید سیستم ایمنی بدن به برخی عوامل و محرک‌های محیطی است که هیچ ضرری برای بدن ندارند اما سیستم ایمنی بدن به اشتباه آنها را مضر می‌شناسد و برای دفاع از بدن وارد فاز دفاعی می‌شود.
یعنی در واقع بدن واکنشی را که به باکتری‌ها و ویروس‌ها نشان می‌دهد در مقابل یکسری مواد بی‌ضرر مثل گرد و غبار، کپک‌ها یا گرده گیاهان ابراز می‌کند. سیستم ایمنی بدن در مقابل این مواد واکنش نشان داده و مقدار زیادی پادتن تولید می‌کند. پادتن به آلرژن‌ها یعنی موادی که واکنش آلرژیک ایجاد می‌کنند، حمله می‌کند. براثر این حمله گلبول‌های سفید مواد شیمیایی مثل هیستامین ترشح می‌کنند که منجر به به‌وجود آمدن علایم آلرژی مثل خارش و سوزش چشم، سرفه، عطسه، آبریزش بینی و از این‌جور اتفاقات ناخوشایند در فرد می‌شود. به‌همین خاطر است که آنتی‌هیستامین یا ضدهیستامین یک داروی معروف و محبوب بین افراد مستعد آلرژی است.
پاییز فصل گرده‌افشانی علف‌ها
اما سوال بعدی این است که چه رازی در حال و هوای پاییز نهفته که با رسیدنش این‌جور حال و روز افراد مبتلا به حساسیت به‌هم می‌ریزد؟ موضوع برمی‌گردد به حال و روز درختان و گیاهان در این فصل. با گرده‌افشانی گیاهان هوای پاییزی سرشار از گرده‌های گل و گیاهانی می‌شود که بدن نسبت به آنها احساس خطر می‌کند. گرده‌افشانی درختانی مانند نارون، گردو، تبریزی، افرا، چنار و زبان گنجشک در اسفند ماه شروع شده تا اواسط بهار ادامه می‌یابد ولی علوفه‌ها از ماه‌های اردیبهشت و خرداد گرده‌افشانی می‌کنند که تا اواسط مرداد ماه ادامه می‌یابد و علف‌های هرز در اواخر تابستان تا اوایل پاییز گرده‌افشانی می‌کنند. از طرف دیگر در این فصل به‌دلیل فرآیند خشک شدن برگ‌ها و گیاهان کپک‌ها و قارچ‌هایی به وجود می‌آید که موادی که از این قارچ‌ها در هوا پراکنده می‌شود، باعث ایجاد آلرژی در افراد مستعد می‌شود. مخصوصا وقتی باران پاییزی می‌بارد مواد حساسیت‌زا بیش از همیشه در هوا پراکنده شده و می‌توانند یک پیاده‌روی دلچسب پاییزی را به کام فرد مبتلا به حساسیت فصلی زهر کنند.
چرا من؟
البته ریزگردها و موادی که طبیعت در فصل پاییز رها می‌کند در همه جا و برای همه افراد هست اما چطور است که فقط بعضی افراد نسبت به این مواد حساسیت نشان می‌دهند؟
متخصصان در این باره می‌گویند: اکثر حساسیت‌ها، ارثی هستند و از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند. اشخاص می‌توانند توانایی ابتلا به آلرژی را نیز ارث ببرند و در عین حال به هیچ ماده خاصی حساس نباشند و فقط نقش انتقال‌دهنده را بازی کنند. هنگامی که یکی از والدین به نوعی از حساسیت مبتلا باشد، شانس ابتلای فرزند او 50 درصد و اگر هر دوی آنها آلرژیک باشند، این مقدار به 75درصد می‌رسد.
شبه‌سرماخوردگی
نشانه‌های ابتلا به آلرژی فصلی بسیار شبیه عوارض سرماخوردگی است. عطسه، آبریزش بینی، خارش، سرخی و اشک آمدن از چشم‌ها، احساس خارش در سقف دهان و پشت گلو از نشانه‌های این نوع حساسیت هستند.
باتوجه به فصل ممکن است علایم شدیدتری مثل سرفه، خس‌خس سینه، تنگی‌نفس و در برخی موارد افسردگی، کم‌اشتهایی و اختلال خواب هم داشته باشند. همچنین به علت گرفتگی سینوس‌ها، سردردهم می‌تواند از دیگر علایم این حساسیت باشد. البته برخلاف سرماخوردگی بیمار مبتلا به آلرژی دچار تب نمی‌شود و مخاط بینی هم چرکی نیست.
پیشگیری از پاییززدگی
با وجود اینکه حساسیت بیماری حادی نیست و ابتلا به آن خیلی جای نگرانی ندارد اما همین بیماری هم می‌تواند تبدیل به موضوعی بسیار آزار دهنده شود که روال زندگی فرد را دچار اختلال کند. برای جلوگیری از بروز حساسیت یا کاستن از میزان عوارض آن راهکارهایی وجود دارد. پس برای جلوگیری از حساسیت پاییزه از دو هفته قبل از شروع فصل برای مقابله با عوامل حساسیت‌زا اقدام کنید.
در وهله نخست از دو هفته قبل شست‌وشوی بینی با سرم نمکی را شروع کنید و به این روش به باز ماندن راه‌های هوایی کمک کنید. هنگامی که میزان گرده گیاهان در هوا زیاد است، از منزل خارج نشوید که اغلب در بعدازظهرهای خشک و خنک این‌گونه است، ولی میزان این گرده‌ها در هوای سرد و مرطوب (بعد از باران) به‌طور عجیبی کاهش می‌یابد.
تا جایی که امکان دارد از خانه خارج نشوید و به فضاهای باز طبیعی نروید به‌خصوص در موقع بارش باران. اگر هم از خانه خارج شدید موقع خروج از منزل به‌ویژه وقتی روی انبوه برگ‌های خشک درختان پاییزی قدم می‌زنید به صورت‌تان ماسک بزنید که میزان ورود گرده گیاهان و قارچ‌ها را به حداقل برسانید.
در خانه پنجرهها را ببندید و از سیستم تهویه هوا استفاده کنید و در زمان رانندگی هم پنجرهها را بالا بکشید و سیستم تهویه خودرو را روشن کنید تا مانع از ورود هوای بیرون که مملو از مواد آلرژی‌زاست به داخل شود.
به جای فرش و قالی از کفپوش استفاده کنید. قالی‌ها محل تجمع گردوغبار و گرده‌ها و سایر عوامل آلرژی‌زا هستند. کارهای باغداری و گل‌کاری را به زمان پس از گرده‌افشانی و بعد از پایان فصل آلرژی موکول کنید.
در خارج از منزل برای جلوگیری از ورود مواد حساسیت‌زا به چشم‌های‌تان عینک آفتابى بزنید.
نوشیدن مایعات عوارض حساسیتهای تنفسی فصلی را کاهش می‌دهد. نوشیدن مایعات فراوان میزان ترشحات تنفسی حساسیت را رقیق کرده و عامل حساسیت‌زا اثر کمتری بر بدن می‌گذارد.
بعد از بازگشت به منزل دوش بگیرید و لباس‌های‌تان را تعویض کنید تا از ورود گردوغبار معلق خارج از خانه به منزل جلوگیری کنید.
پیشگیری بهتراز درمان است
با وجود اینکه حساسیت بیماری حادی نیست و ابتلا به آن خیلی جای نگرانی ندارد اما همین بیماری هم می‌تواند تبدیل به موضوعی بسیار آزار دهنده شود که روال زندگی فرد را دچار اختلال کند. برای جلوگیری از بروز حساسیت یا کاستن از میزان عوارض آن راهکارهایی وجود دارد. پس برای جلوگیری از حساسیت پاییزه از دو هفته قبل از شروع فصل برای مقابله با عوامل حساسیت‌زا اقدام کنید.
لباس‌های‌تان را خارج از فضای خانه خشک نکنید.
درمان پزشکی
برای درمان آلرژی فصل پاییز پزشک متخصص داروهایی تجویز می‌کند که التهابات مخاط بینی بیمار کاهش پیدا کند.
داروهای آنتی‌هیستامین هم معمولا همراه با داروهای کورتیکوستروئیدهای بینی تجویز می‌شود.
برای کم کردن خارش چشم هم از قطره‌های چشمی استفاده می‌شود.
ایمونوتراپی یک روش درمانی طولانی‌مدت برای درمان آلرژی بزرگسالان است. در این روش مقدار خیلی کمی از ماده آلرژی‌زا به فرد تزریق می‌شود تا سیستم ایمنی بدن تحریک شود و کم‌کم این میزان بیشتر می‌شود تا جایی که بدن حساسیتش به ماده را از دست بدهد. این روش درمانی زمان زیادی می‌برد و اغلب پزشکان این درمان را سه تا پنج سال برای بیمار ادامه می‌دهند.
درمان سنتی
طب سنتی هم برای مقابله با حساسیت فصل پاییز راه‌حل خودش را دارد. استفاده از بخار آبجوش همراه با قطره‌های اسانس نعناع و یک قاشق عسل که علاوه بر برطرف کردن علایم حساسیت، مجرای تنفسی را ضدعفونی می‌کند. با این روش که درمانی طبیعی است و عوارضی ندارد، میکروب‌ها در سیستم تنفسی از بین می‌روند.
خوردن یک لیوان آب داغ، یک قاشق عسل خوب و چند قطره آبلیموی طبیعی در صبحگاه و خوردن یک لیوان آب سیب قرمز شیرین در شب یک واکسن بسیار قوی در مقابل بیماری‌های فصلی و آلرژی تنفسی است.
زنجبیل دیگر درمان طبیعی و سنتی موثر در ازبین بردن حساسیت فصلی است. این ماده می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و همچنین به‌عنوان یک آنتی‌هیستامین طبیعی عمل کند. خاصیت ضدالتهابی طبیعی و قدرتمند زنجبیل به کاهش تورم و التهاب بینی و دیگر علایم آلرژی کمک می‌کند.
چند تکه زنجبیل تازه را برداشته و کمی نمک روی آن بپاشید و چند بار در روز آن را بجوید تا آبریزش بینی، سرفه و حتی سردرد شما بهبود یابد. همچنین می‌توانید دو تا سه فنجان دمنوش زنجبیل را هر روز برای بهبود سریع‌تر بیاشامید. برای درست کردن دمنوش زنجبیل، یک قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده را به یک فنجان آب افزوده و آن را به مدت پنج دقیقه بجوشانید. سپس از صافی گذرانده و کمی عسل و آبلیمو ترش به آن اضافه کنید و به‌صورت گرم بنوشید.
سرکه سیب به حالت اول برگرداندن مواد مغذی در بدن که به نوبه خود پاسخ سیستم ایمنی بدن را تنظیم می‌کنند، کمک می‌کند. به‌علاوه، این ماده به تنظیم PH قلیایی در بدن برای تسکین علایم حساسیت فصلی کمک می‌کند. یک قاشق غذاخوری سرکه سیب ارگانیک را داخل یک لیوان آب بریزید. یک قاشق غذاخوری آب لیموترش تازه و نصف قاشق غذاخوری عسل خالص را به آن اضافه کنید. این شربت را سه‌بار در روز تا زمانی که بهبود یافتید مصرف کنید.
منبع: سیب سبز