راه های زیادی برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱-مصرف مایعات
زمانی که ادرار مایعات بیشتری داشته باشد، امکان اینکه مواد معدنی و نمک ها انبوه شوند و تشکیل سنگ دهند کمتر است. ادرار تیره از نشانه های کم آبی بدن است و در حالت ایده آل ادرار باید به رنگ زرد کمرنگ باشد.
برای بسیاری از افراد، مصرف ۸ لیوان آب در طول روز کافی نیست و باید برای کاهش خطر سنگ کلیه حداقل روزی ۱۲ لیوان آب نوشید. حداقل نیمی از مایعات مصرفی فرد باید آب خالص باشد. نوشیدنی های شیرین، گازدار و حاوی کافئین احتمال شکل گیری سنگ کلیه را بالا می برند.
۲-کاهش مصرف نمک
سدیم یا نمک باعث احتباس آب و در نتیجه کم آبی بدن می شود. بزرگسالان باید مصرف نمک روزانه ی خود را زیر ۲۳۰۰ میلی گرم (یک قاشق غذاخوری) نگه دارند.
غذاهای پر نمک شامل:
غذاهای دودی
اکثر غذاهای آماده
چیپس ها
کنسروها
نودل های آماده
غذاهایی که حاوی سایر سدیم ها نظیر سدیم بیکربنات، فسفات دی سدیم، گلوتامات مونوسدیم، بیکینگ پودر، نیتریت ها و نیتریت سدیم هستند.
کنترل وزن
۳-اضافه وزن می تواند به کلیه ها فشار آورد، اما انتخاب راهی ایمن برای کاهش وزن نیز مهم است. رژیم های غذایی که به سرعت وزن را کاهش می دهند، رژیم غذایی با کربوهیدرات بسیار پایین و رژیم هایی بر اساس پروتئین حیوانی همگی می توانند خطر سنگ کلیه را افزایش دهند.
۴-محدود کردن مصرف غذاهای حاوی اگزالات
سنگ های کلیه از مواد گوناگونی از قبیل اسید اوریک، استرویت و سیستئین تشکیل می شوند؛ اما رایج ترین نوع سنگ کلیه کلسیم اگزالات است.
بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ بر روی ۵۰٫۰۰۰ سنگ کلیه انجام شده است، ۶۷ درصد سنگ ها عمدتا از کلسیم اگزالات تشکیل می شوند. محدود کردن مصرف اگزالات تنها به افرادی توصیه می شود که در معرض خطر سنگ کلیه قرار دارند و سطح اگزالات بدنشان بالا است. اگر همراه با غذاهای حاوی اگزلات، کلسیم مصرف شود احتمال شکل گیری سنگ کاهش می یابد.
از مواد غذایی سرشار از اگزالات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آب گریپ فروت
سیب زمینی
سویا
برخی دانه ها نظیر بادام زمینی و بادام هندی
شکلات
ریواس
مارچوبه
کرفس
اسفناج
چای
غلات کامل
جعفری
۵-کاهش مصرف کافئین
کافئین سرعت متابولیسم را بالا می برد و می تواند باعث کم آبی بدن شود. حداکثر میزان پیشنهادی مصرف کافئین در روز ۴۰۰ میلی گرم (۴ فنجان قهوه) است. لازم به ذکر است، شکلات، چای، نوشابه های انرژی زا و برخی نوشیدنی های دیگر حاوی کافئین هستند.
۶-پرهیز از مصرف نوشیدنی های شیرین شده
مصرف نوشیدنی های شیرین شده با خطر شکل گیری سنگ کلیه ارتباط مستقیم دارد.
۷-مصرف کلسیم
با اینکه اگزالات رایج ترین نوع سنگ کلیه است اما کلسیم موجود در برخی غذاها می تواند احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش دهد. اکثر محصولات لبنی منبع خوبی از کلسیم هستند.
از دیگر منابع کلسیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آب پرتقال
سس سویا
ماهی های کنسرو شده با استخوان مثل ساردین
توفو
برخی سریال ها
۸-اسید سیتریک مصرف کنید
۶۰ درصد از افرادی که سنگ کلیه دارند اسید سیتریک پایینی دارند.
منابع اسید سیتریک شامل موارد زیر است:
لیمو و آب لیموی شیرین نشده
آب پرتقال
آب انبه
۹-کنترل مصرف غذاهای حاوی اسید
ادرار اسیدی احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهد و دفع سنگ را دردناک تر می کند.
از غذاهای سرشار از اسید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
گوشت قرمز
گوشت مرغ
اکثر ماهی ها
اکثر پنیرها
تخم مرغ
نمی توان مصرف غذاهای حاوی اسید را به طور کلی ترک کرد، زیرا این غذاها منابع پروتئین هستند. با این حال اگر فرد مرتبا دچار سنگ کلیه می شود باید میزان مصرف این نوع فذاها را کنترل نمود.
۱۰-مصرف ویتامین و مکمل های غذایی
ویتامین ها و مکمل های فراوانی برای کمک به پیشگیری از سنگ کلیه وجود دارد که مهمترین آنها به صورت زیر است:
ویتامین B6 که در مواد غذایی نظیر موز، انبه، سویا و آووکادو یافت می شود.
روغن ماهی
پتاسیم سیترات