سیستم ایمنی بدن، در طول حیات انسان وظیفه خطیر مقابله در برابر انواع ویروس‌ها، عفونت‌ها و میکروب‌ها را دارد، اما لازم است ما نیز با رساندن مواد غذایی مناسب به بدن، به فعالیت دستگاه ایمنی برای مقابله با بیماری‌ها کمک کنیم. تغذیه سالم، یکی از مهم‌ترین راه‌های کمک به سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت است.
حفظ سبک زندگی سالم با تغذیه سالم
مصرف زیاد غذاهای چرب و بالا بودن کلسترول بدن، یکی از دلایل اصلی کند شدن عملکرد سیستم دفاعی بدن است. کلسترول بالا نه‌تنها بر اثر پرخوری، بلکه بر اثر داشتن رژیم غذایی نامناسب نیز ایجاد می‌شود. چاقی‌های شکمی یا موضعی یکی از نشانه‌های بارز رژیم غذایی نامناسب است و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. مصرف دخانیات هم برای افراد سیگاری و هم اطرافیان آنها، باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. یکی از موارد عجیب ورود فلزات سنگین به بدن که سیستم ایمنی را تهدید می‌کنند، مصرف غذاهای دریایی آلوده است. آبزیان با این که از جمله منابع ارزشمند غذایی هستند، ممکن است دارای جیوه، سرب یا آرسنیک باشند. اگر این مواد وارد بدن شوند، براحتی روی سیستم دفاعی بدن تاثیر می‌گذارند و علاوه بر بیماری‌هایی که مستقیم ایجاد می‌کنند، مقاومت بدن را نسبت به میکروب‌ها کم می‌کنند. به همین دلیل در مواردی که اطمینان از سلامت ماهی‌های گرفته شده از آب‌های آزاد وجود ندارد، مصرف ماهی‌های پرورشی توصیه می‌شود؛ چرا که این آلودگی‌ها معمولا از طریق دریاها، رودخانه‌ها و کانال‌های آب طبیعی وارد بدن آبزیان می‌شود.
خوراکی‌ها، مدافع سیستم دفاعی بدن
همه ما هنگام تنفس همراه با هوای اطراف، حجمی از ذرات معلق را نیز وارد ریه خود می‌کنیم؛ در حالی که اگر هنگام تنفس حجم زیادی از ذرات معلق و انباشتگی منواکسیدکربن، بخارات جیوه، سرب و رادیکال‌های آزاد وارد بدن شود مشکلات بسیاری ایجاد می‌کند. اولین مساله تضعیف سیستم ایمنی بدن و از بین رفتن حجم زیادی از سلول‌های دفاعی بدن به نام سلول‌های تی (T) می‌شود. به این ترتیب سلول‌های ماکروفاژ یا بیگانه‌خوار بدن به جای حمله به سلول‌های بیگانه، به سلول‌های خودی حمله‌ور می‌شوند.
این تغییرات در سیستم ایمنی باعث بروز حساسیت‌ها و بیماری‌های خود ایمنی یا ویروسی بدن می‌شود. در این شرایط و در حالی که بسیاری از ما در شهرهای بزرگ و دارای آلودگی هوا زندگی می‌کنیم، بهترین راه حفظ سلامت، تغذیه مناسب است. مصرف بسیاری از خوراکی‌ها تاثیر ذرات معلق روی سلول‌های دفاعی بدن را چند برابر می‌کند و مواد غذایی وجود دارند که مصرف آنها به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند.
سبزیجات قرمز رنگ مصرف کنید
یکی از راه‌های انتخاب خوراکی‌های مناسب، انتخاب براساس رنگ آنهاست. شاید در نگاه اول، این نحوه انتخاب سطحی به نظر برسد، اما واقعیت این است رنگ‌هایی مثل سبز و قرمز در میوه‌ها و سبزیجات نشان از میزان مواد و ترکیبات آنها دارد.
سبزیجات قرمز رنگ مانند فلفل دلمه‌ای، تربچه، کاهو با برگ قرمز، ریواس و گوجه فرنگی بیشترین تاثیر را روی سیستم ایمنی بدن می‌گذارند. رنگ‌های تیره مثل قرمز در سبزیجات نشان از وجود مواد مغذی گیاهی مثل آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی دارد. این مواد مقاومت بدن را نسبت به ویروس‌ها و میکروب‌ها افزایش می‌دهد و در نهایت به تقویت سیستم ایمنی بدن می‌انجامد.
یکی دیگر از سبزیجات قرمز رنگ مفید برای بدن کلم قرمز است که در خانواده کلم دارای قدرتمندترین آنتی‌اکسیدان‌ها ست. مصرف این سبزیجات به صورت خام یا بخارپز، نوید سیستم دفاعی بسیار قوی را می‌دهد.
خوراکی‌های محبوب پاییزی
شلغم و چغندر قرمز از دیگر خوراکی‌های فصل پاییز هستند که بخصوص اگر در خانه تهیه شوند، خواص درمانی و پیشگیری بسیاری برای سیستم ایمنی بدن دارند. چغندر قرمز یکی از خوراکی‌هایی است که به دلیل وجود ترکیبی از آهن، فیبر، قند و سایر مواد مغذی فواید زیادی دارد. علاوه بر میوه چغندر، برگ، ساقه و ریشه آن نیز برای پیشگیری از بیماری‌های واگیر مناسب است، اما باید توجه داشت قند ریشه چغندر برای کسانی که دیابت دارند، مضر است.
شلغم نیز از نظر داشتن ویتامین و املاحی مثل کلسیم و منیزیم ازجمله سبزیجات مناسب فصل سرماست. همچنین شلغم یکی از تصفیه‌کننده‌های طبیعی جریان خون شناخته می‌شود که می‌تواند از ابتلا به برخی بیماری‌های خطرناک مثل انواعی از سرطان‌ها جلوگیری کند.
املاح موجود در شلغم در تجزیه چربی‌های بدن و ازدیاد هموگلوبین خون نقش موثری دارند و به این ترتیب گزینه مناسبی برای دفاع از بدن در برابر بیماری‌های ویروسی و عفونی به شمار می‌رود.
گرچه مصرف شلغم برای پیشگیری از بیماری‌های ویروسی توصیه می‌شود، اما هنگام سرماخوردگی و ابتلا به بیماری‌های ویروسی فصلی نیز شلغم می‌تواند نقش تسکین‌دهنده داشته باشد. شلغم پخته شده می‌تواند سینه را نرم و به کاهش سرفه کمک کند.
سلامت سیستم ایمنی را در بارداری جدی بگیرید
سیستم ایمنی بدن در زمان بارداری ضعیف‌تر می‌شود و به همین دلیل زنان باردار بیش از افراد دیگر در معرض ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی قرار می‌گیرند. این بیماری‌ها نه‌تنها خود فرد، بلکه جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین افزایش قدرت دفاعی بدن در زمان بارداری ضروری است.
دلیل اصلی ضعیف شدن سیستم ایمنی در زمان بارداری، به هم خوردن تعادل هورمونی در بدن است. در چنین شرایطی، تغذیه بیش از هر گزینه دیگری می‌تواند این تغییرات را کنترل کند و باعث پیشگیری از بروز عوارض ناخوشایند بعدی شود. مهم‌ترین موردی که زنان باردار باید در رژیم غذایی خود به آن توجه کنند، استفاده از میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین و آنتی اکسیدان‌هاست. در کنار حفظ تغذیه سالم لازم است این گروه‌های حساس، از مصرف غذاهای حساسیت‌زا، چرب و غذاهای حاضری خودداری کنند. همچنین نوشیدن آب زیاد در این دوران به بهبود شرایط و کنترل سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
مصرف میوه‌ها و سبزیجات سبز در فصل زرد
علاوه بر سبزیجات قرمز رنگ، میوه‌ها و سبزی‌های سبز رنگ نیز خواص بی‌شماری برای حفظ سیستم دفاعی بدن دارند. کلم بروکلی یکی از سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان و ویتامین است. این نوع کلم سرشار از پتاسیم، کلسیم و فیبر است و علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را نیز کاهش می‌دهد.
اسفناج از دیگر مواد غذایی مختص فصل سرد است که نقش رساندن ویتامین C مورد نیاز به بدن را دارد. اسفناج با داشتن حجم زیادی آنتی‌اکسیدان به تنهایی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و از انتقال بیماری‌ها از فردی به فرد دیگر جلوگیری کند. میوه‌های سبزرنگ مثل کیوی نیز با داشتن پتاسیم، ویتامین C و ویتامین K، به تنظیم آنزیم‌های گوارشی کمک می‌کند.
میوه‌های پاییزی دوستدار سیستم ایمنی
برخی مواد غذایی که دارای مواد معدنی در ترکیبات خود هستند، می‌توانند نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن ایفا کنند. به این ترتیب بدن در برابر بیماری‌ها و ویروس‌های مختلف مقاوم خواهد شد. مرکبات به عنوان میوه‌های مختص پاییز و زمستان سرشار از ویتامین C هستند و وجود آنها در رژیم غذایی فصل پاییز بسیار مهم است. پرتقال، نارنگی، نارنج و بخصوص لیمو ترش و لیمو شیرین بهترین میوه‌ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن در فصل پاییز است. در کنار مصرف این میوه‌ها، نوشیدن آب طبیعی میوه‌ها نیز تاثیری دوچندان روی بدن دارد. معمولا افراد هنگام مصرف میوه، در هر نوبت یک یا دو واحد میوه می‌خورند، اما هر لیوان آبمیوه دارای تعداد بیشتری میوه است که به این ترتیب بدن ویتامین و آنتی‌اکسیدان بیشتری دریافت می‌کند.
لبنیات، باکتری‌های مفید را جایگزین می‌کند
مصرف لبنیات در رژیم غذایی همیشه اهمیت زیادی برای حفظ سلامت بدن دارد. در این میان مصرف ماست برای تقویت سیستم ایمنی بدن به دلیل وجود باکتری‌های مفید در ماست، تاثیرگذار است. همچنین بهتر است در وعده‌های غذایی از ماست کم‌چرب و پروبیوتیک که خواص بیشتری روی سلامت دارند، استفاده شود.