ایمن‌سازی واکسن آنفلوآنزا صرفا علیه این سه‌نوع بیماری بوده و درقبال سرماخوردگی و سایر آنفلوآنزا‌ها کارایی ندارد. برای مصونیت از ابتلا به آنفلوآنزا در فصل سرما باید به پیشگیری توجه کرد، چون بیماری‌های شایع در فصل سرما بیماری‌های تنفسی هستند.
در فصل سرما واکسن آنفلوآنزا به برخی از افراد تجویز می‌شود. در این شرایط افراد در گروه‌های حساس که از لحاظ ایمنی ضعیف هستند، باید با تزریق واکسن خود را در برابر آنفلوآنزا ایمن کنند.
تاثیر پرهیز غذایی در درمان بیماری‌ها
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های فصلی و انواع سرماخوردگی‌ها پرهیزغذایی توصیه می‌شود. برخی از افراد درهنگام ابتلا به بیماری بدون‌توجه به پرهیزغذایی امورات می‌گذرانند. این درحالی است که وقتی ویروس آنفلوآنزا وارد بدن می‌شود، باید با گذران دوره درمان، این بیماری از بدن خارج شود.
درضمن فرد در مرحله گذران دوران درمان ناقل ویروس نیست. تزریق واکسن برای اطفال، زنان باردار، سالمندان و دیگر گروه‌های حساس جامعه که از لحاظ ایمنی ضعیف هستند، توصیه می‌شود.
در ضمن هم‌اکنون واکسیناسیون عمومی در برابر مصونیت از آنفلوآنزا در جامعه نیاز نیست، بلکه هرگونه تزریق این واکسن باید با تجویز پزشک معالج انجام شود. افراد در زمان ابتلا به بیماری با مراقبت و رعایت اصولی بهداشتی می‌توانند شدت بیماری را کاهش دهند.
افراد مبتلا به سرماخوردگی در زمان عطسه یا سرفه باید جلو دهانشان را گرفته و به این شکل از انتشار بیماری در محیط جلوگیری کنند.
مصونیت مقابل آنفلوآنزا با شستن دست‌ها
برای جلوگیری از انتقال ویروس آنفلوآنزا و سرماخوردگی و درمان آن باید اقدامات متعدد انجام داد که رعایت بهداشت از مهم‌ترین آنهاست. انواع ویروس‌های سرماخوردگی از طریق تماس مستقیم پخش می‌شوند. عطسه‌کردن در دست‌ها و نشُستن آنها، یکی از راه‌هایی است که ویروس به‌شدت با آن منتشر می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود دست‌ها را مرتبا شسته و هنگام عطسه هم از دستمال تمیز استفاده شود.
همچنین در این مواقع از دست‌دادن با دیگران خودداری شود. فرد به‌دلیل ابتلا به سرماخوردگی، حجم قابل‌توجهی از آب بدنش کاسته می‌شود که باید برای رفع آن، آب و مایعات فراوان نوشید تا به این شکل آب ازدست‌رفته جبران شود.
همچنین افراد سرماخورده باید به‌اندازه کافی بخوابند و استراحت کنند، زیرا این دو مورد تاثیر بسزایی در روند بهبود این بیماری دارد. افراد مبتلا به آنفلوآنزا می‌توانند سوپ، آش، میوه و سبزیجات تازه برای بهبود در این بیماری مصرف کنند. همچنین استفاده از بخور برای بهبود سریع فرد تاثیرگذار است. در ضمن این افراد باید از مصرف غذاهای چرب، تند، سرخ‌کرده و پر ادویه بپرهیزند.
دگزامتازون داروی هر بیماری نیست
اغلب داروی‌های تجویزشده در ابتلا به آنفلوآنزا شامل آمپول‌های پنی‌سیلین و دگزامتازون می‌شوند. دگزامتازون جزو خانواده کورتون‌هاست. پزشک در صورت تشخیص به بیمار دگزامتازون تجویز می‌کنند. برخی از پزشکان عمومی هم به‌دلیل سرفه برای بیمار دگزامتازون تجویز می‌کنند، درحالی که این دارو در درمان و پیشگیری برخی بیماری‌ها مفید است و نباید برای هر بیمار این دارو تجویز شود. برای‌مثال تجویز این دارو در درمان آسم و دیگر بیماری‌ها توصیه می‌شود، برای دیگر بیماری‌ها چندان‌مناسب نیست. همچنین پنی‌سیلین‌ها هم جزو داروهای مناسب برای درمان سرماخوردگی محسوب می‌شود. این دارو در مقایسه با بسیاری از داروها کم‌ضرر است.
واکسن‌های آنفلوآنزا باید تایید شوند
بر اساس توصیه‌های پزشکان بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های حساس و دیگر افراد پزشک اواسط شهریور و اوایل مهر است. هم‌اکنون بر اساس برآوردهای مصرف سالانه، واکسن به اندازه کافی وارد کشور شده و مشکلی از بابت واکسن نداریم. اغلب واکسن‌های موجود در بازار استانداردهای سازمان غذا و داروی ایران را گذرانده‌اند و در آزمایشگاه‌ها پرونده‌های کیفی‌شان بررسی شده است.
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده واکسن‌های مختلفی که در بازار کشور وجود دارند، نسبت به هم تفاوتی ندارند و همه آنها سطح ایمنی لازم را ایجاد می‌کنند و عوارضشان هم شبیه به یکدیگر است. اغلب آنها عوارض عمومی واکسن آنفلوآنزا را دارند. حال در برخی موارد ممکن است افراد یا پزشکان بر اساس نظرات شخصی واکسن نوع خاص را ترجیح دهند، اما این مساله تفاوت معناداری میان اثربخشی و عوارض مختلف واکسن‌های مختلف ندارد.
درضمن تزریق واکسن آنفلوآنزا با عوارض عمومی همچون تب خفیف یا آبریزش بینی خفیف همراه است. واکسن‌های آنفلوآنزای ثبت‌شده در کشور که از طریق مراجع قانونی توزیع می‌شوند، انواع سه‌گانه ویروس آنفلوآنزای شایع را پوشش می‌دهند و از نظر اثربخشی و ایجاد سطح ایمنی مزیت نسبی به یکدیگر ندارند.
البته واکسیناسیون همگانی ضرورتی ندارد و تزریق این واکسن فقط برای افراد با ریسک بالا شامل بیماران دارای نقص ایمنی یا افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای همچون بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی، دیابت، آسم و… با تجویز پزشک توصیه می‌شوند. شرایط نگهداری و حمل‌و‌نقل این واکسن در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد است.
نکته مهم دیگر محافظت از یخ‌زدگی واکسن است. بنابراین توصیه می‌شود دمای یخچال به‌نوعی تنظیم شود که از یخ‌زدگی آن جلوگیری شود. واکسن پس از تهیه از مرکز توزیع مجاز باید بلافاصله تزریق شود. در این صورت جای نگرانی وجود ندارد، اما در صورت نیاز به زمان بیشتر برای نگهداری یا حمل‌و‌نقل آن لازم است واکسن همراه با یخ خشک حمل شده و در اولین زمان ممکن به یخچال منتقل شود.
وضعیت دارو در کشور مناسب است
بر اساس ماحصل نشست‌هایی که کمیسیون بهداشت‌ودرمان مجلس با شبکه‌های توزیع دارو تاکنون داشته می‌توان گفت در کشور با پدیده کمبود دارو در زمینه‌های مختلف روبه‌رو نیستیم، اما لحاظ تامین منابع با مشکل مواجه هستیم.
داروخانه‌ها هم از شرکت‌های تامین دارو، داروهای موردنیازشان را تامین می‌کنند. کارخانه‌های تولید و شرکت‌های دارو با مشکلات ویژه‌ای مواجهند، اما این مساله در تامین داروی مردم تاثیرگذار نیست. امید است با تامین‌منابع و پرداخت پول فعالان بخش دارو از سوی سازمان‌های بیمه‌گر مشکلات‌موجود برطرف شود. مساله دارو و رفع موانع موجود فقط با همکاری سازمان‌های بیمه‌گر برطرف می‌شود.
بشیر خالقی- عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس