دکتر بهروز جنت در نشستی خبری که به مناسبت همایش ملی روز جهانی غذا برگزار شد، با اشاره به ارائه نشان ایمنی سلامت به برخی از شرکت‌های تولید کننده فراورده غذایی گفت: در موضوع نشان ایمنی سلامت گاهی به سمت افزایش ایمنی رفته‌ایم و گاهی هم تمرکزمان بر موضوعاتی مانند کاهش نمک، چربی، اسید چرب ترانس و … بوده است. امسال نیز یکی از هدفگذاری‌هایمان در ارائه این نشان حرکت به سمت تولید محصولات غنی شده با ویتامین D و C است؛ چرا که کمبود ویتامین D به عنوان چالشی بزرگ در کشور مطرح شده که مسیر دریافت طبیعی آن برای مردم کمتر مهیا است.
وی با بیان اینکه اعتبار نشان امنیت و سلامت غذایی به خارج از مرزهای ایران هم گسترش یافته است، افزود: به طوریکه بسیاری از خریداران فراورده‌های غذایی ایران در کشورهای دیگر به صنایع صادر کننده ما اعلام کرده‌اند که محصولات‌شان حتما باید این نشان سازمان غذا و دارو را داشته باشند. خوشبختانه در این حوزه شاهد همکاری میان صنایع غذایی و وزارت بهداشت بوده‌ایم؛ به طوریکه در ارزیابی که کارشناسان سازمان بهداشت جهانی از عملکرد وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو داشتند، باورشان نمی‌شد که تا این حد همکاری میان وزارت بهداشت و صنایع غذایی در حوزه‌هایی مانند برچسب گذاری و … وجود داشته باشد.
جنت با بیان اینکه البته هنوز تا رسیدن به شرایط ایده‌آل راه زیادی مانده است، افزود: ما سعی می‌کنیم با فرهنگ سازی جامعه را به سمت سلامتی بیشتر سوق دهیم. در حال حاضر آنچه سلامت مردم را تهدید می‌کند بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و … است. بنابراین ما بحث سلامت غذا را با توجه به این موارد و به صورت سیستماتیک جلو می‌بریم و به کمک رسانه‌ها نیز در راستای فرهنگسازی مسائلی چون مصرف غذای سالم، داشتن تحرک و … نیازمندیم تا بتوانیم درصد بروز بیماری‌های غیر واگیر را کاهش دهیم.
میزان بالای اسید چرب ترانس در روغن‌های کوپنی و عوارض آن در افراد زیر ۵۰ سال
مدیر کل امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه به عنوان مثال در دوره‌ای اسید چرب ترانس به عنوان تهدید کننده سلامت شناخته نمی‌شد و شاهد تولید محصولاتی با اسید چرب ترانس بالای ۴۰ درصد بودیم. زمانی که روغن به صورت کوپنی و جامد عرضه می‌شد، اسید چرب ترانس در آن بالا بود و اکنون عوارض آن را در افراد زیر ۵۰ سال می‌بینیم که لطمه زیادی به جامعه می‌زند، چرا که این افراد در اوج کارایی‌شان قرار دارند. همچنین می‌بینیم که سکته‌های مغزی در افراد زیر ۵۰ سال معمولا کشنده است و این موضوع در کشور ما گسترش یافته که برای پیشگیری از آن در حال انجام اقداماتی هستیم تا سن بروز این نوع بیماری‌ها را بالا بریم.
برچسب اصالت در فراورده‌های سلامت محور وارداتی
جنت با اشاره به اجرای طرح نظام رهگیری، ردیابی و نصب برچسب اصالت بر روی فراورده‌های سلامت محور، گفت: در حال حاضر تمام محصولات وارداتی در حوزه‌های غذا، دارو، آرایشی، بهداشتی و کالاهای عمومی تجهیزات پزشکی دارای برچسب اصالت هستند و اگر محصولی این برچسب را نداشت، بدانید که مورد تایید سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت نیست. البته برخی افراد برای اینکه بتوانند محصولات خود را به فروش رسانند، می‌گویند از آنجایی که محصول‌مان عوارض گمرکی نپرداخته، برچسب اصالت ندارد، اما همه این حرف‌ها بازی‌های روانی با جامعه است و مطمئنا ۹۵ درصد چنین محصولاتی تقلبی هستند و اگر تقلبی هم نباشند هیچ کس پاسخگوی عوارض آنها نخواهد بود. بنابراین تاکید می‌کنم که اگر محصولی در این حوزه برچسب اصالت نداشته باشد، مورد تایید ما نیست.
اصالت محصولات را از سامانه ۲۰۰۰۸۸۲۲ جویا شوید
وی با بیان اینکه البته همیشه در این حوزه تخلف وجود دارد، گفت: برخی افراد سودجو وقتی دیدند با نصب برچسب اصالت، بازار سوداگری‌شان کمرنگ شد برچسب‌های تقلبی ایجاد کردند. بر این اساس تاکید می‌کنم که خود برچسب، هیچ اصالتی ندارد، بلکه مهم این است که مردم این برچسب را کنترل کنند. بنابراین مردم باید برچسب‌ها را با روش‌های مختلفی اعم از اس ام اس یا اپلیکیشن‌های مختلف کنترل کنند. البته برخی افراد متقلب علاوه بر جعل برچسب، شماره تلفنی را هم به مردم ارائه می‌کنند که پاسخ‌های نامعتبر می‌دهد. بنابراین ما به مردم می‌گوییم که کد محصولات را به شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ که سامانه پاسخگویی سازمان غذا و دارو است ارسال کنند.
جنت با بیان اینکه جعل و تقلب در هیچ کجای دنیا صفر نمی‌شود، اما باید آن را به حداقل برسانیم، گفت: در حال حاضر در حوزه کالاهای سلامت محور با اقداماتی که انجام شده تعداد افراد متقلب کاهش یافته و در عین حال آنها از خود ردی هم بر جای گذاشته‌اند و می‌توان برای مقابله و دستگیری آنها اقدام کرد. بر این اساس ما در ماه‌های گذشته به کمک قوه قضاییه و وزارت اطلاعات تیمی را در این حوزه که چندین سرشاخه داشت، دستگیر کردیم و برخی دیگر را به زودی دستگیر خواهیم کرد. بنابراین نصب برچسب کنترل اصالت می‌تواند مصرف کننده را به سمت محصولات اصیل که در پشت آنها پاسخگویی هم وجود دارد، سوق دهد.
موضع سازمان غذا و دارو درباره محصولات تراریخته
مدیر کل امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره چالش محصولات تراریخته در کشور، گفت: یکی از دلایل ایجاد چنین چالشی در کشور به دلیل عدم اطلاع رسانی شفاف در حوزه محصولات تراریخته است. باید توجه کرد که در دنیا محصولات تراریخته را از دو جنبه زیست محیطی و حفظ گونه‌ها و سلامت محصولات بررسی می‌کنند که بیشترین چالش در دنیا نیز مربوط به جنبه اول می‌شود.
وی با بیان اینکه محصولات تراریخته‌ای که قابلیت مصرف آنها در کمیته‌های علمی و ملی کشورهای مختلف از نظر سلامتی به تایید برسد، قابلیت مصرف در این کشورها را دارند، گفت: ایران نیز از این موضوع مستثنی نیست. بنابراین کلیه کالاهایی که وارد کشور می‌شوند اعم از مواد اولیه و مواد فرآیند شده باید به تایید سازمان غذا و دارو برسند. در زمینه محصولات تراریخته‌ای مانند سویا، ذرت، برخی محصولات پنبه دانه و یک سری از محصولات کلزا نیز که وارد کشور می‌شوند باید تاییدیه‌های لازم از سوی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو ارائه شود. بنابراین مردم خیال‌شان راحت باشد؛ چرا که آنچه از سوی وزارت بهداشت تایید می‌شود، برای مصرف انسانی مورد تایید است.
محصولات خرده‌فروشی قابل ردیابی می‌شوند
جنت در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره ساماندهی برنج‌های تولید داخل، گفت: این پروژه‌ای است که در یک تا دو سال آینده به نتیجه می‌رسد؛ چرا که بسیاری از صنایع ما در این حوزه به صورت خرده مالکی و خرده فروشی هستند؛ یعنی فردی برنجش را تولید کرده، کیسه می‌کند و به فروش می‌رساند. حال ما با همکاری جهاد کشاورزی و بسیج سازندگی داریم به سمتی می‌رویم تا کلیه محصولاتی که به صورت خرده فروشی و خرده مالکی به مردم عرضه می‌شوند را به صورت تعاونی‌های تعریف شده ساماندهی کنیم تا قابلیت ردیابی و ردگیری داشته و شناسنامه‌دار شوند که در این صورت کنترل آنها کاراتر و با بهره‌وری بیشتر انجام می‌شود. اما در غیر این صورت کسی پاسخگوی محصول نخواهد بود و نظام ردیابی و رهگیری کاملی هم برایش وجود نخواهد داشت.
شالیزارهای برنج شناسنامه‌دار می‌شوند
وی افزود: بنابراین با ساماندهی این محصولات اولا می‌توان آنها را کنترل و ردیابی کرد و در مرحله دوم می‌توان مشخص کرد که آنها از کدام استان آمده‌اند و در صورت وجود مشکل به تولید کننده محصولات آموزش داده می‌شود. بنابراین ما کاری را با کمک جهاد کشاورزی برای دو سال آینده با عنوان شناسنامه دار کردن کشاورزان و زمین‌های کشاورزی برای مرکبات، سیفی جات، برنج و … پیش می‌بریم که در گام اول آن محصولات پرمصرفی که ریسک بیشتری برای سلامت جامعه دارند را انجام داده و سپس به سایر محصولات تسری می‌دهیم.
واردات حدود ۳۰۰ هزار تن پالم در سال ۹۵
جنت در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره میزان واردات روغن پالم در کشور، گفت: در سال ۹۲ و ۹۳ نزدیک به ۷۲۰ هزار تن واردات پالم به کشور انجام شده است و با اقدامات وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و ایجاد سهمیه بندی در زمینه واردات روغن پالم، میزان واردات این روغن در سال ۹۴ به ۴۲۰ هزار تن در سال رسید و در سال ۹۵ نیز شاهد کاهش واردات پالم به نزدیک ۳۰۰ هزار تن بودیم.
وی با بیان اینکه ما توصیه می‌کنیم که مردم از روغن‌های متنوع استفاده کنند، گفت: در یک دوره‌ای مصرف روغن کلزا در بین مردم شایع شد، حال باید توجه کرد که همه روغن‌های گیاهی مورد تایید سازمان غذا و دارو مفید هستند، اما باید به اندازه مصرف شوند و در عین حال باید در تغذیه و الگوی غذایی تنوع مصرف و تنوع مواد غذایی را مورد نظر قرار دهیم؛ چرا که ممکن است یک ماده مفید باشد اما عارضه‌ای داشته باشد که در صورت عدم تنوع در مصرف آن عارضه یا مخاطره در بدن تجمیع می‌شود. بنابراین مردم باید در چارچوب الگوهای تغذیه‌ای تنوع را پیش برند و توصیه ما ایجاد تنوع در تمام محصولات غذایی از جمله روغن است.
جنت در پاسخ به سوال دیگری درباره توقف تولید روغن‌های جامد، گفت: ما با شکل فراورده‌ها مشکلی نداریم، اما تولید روغن به صورت جامد مستلزم بالا بودن اسید چرب ترانس و یا اسید چرب اشباع است. این در حالیست که تمام تلاش سازمان غذا و دارو در راستای کاهش اسید چرب اشباع و به صفر رساندن اسید چرب ترانس در روغن‌هاست. حال روغن‌های جامد برای اینکه جامد بمانند باید اسید چرب اشباع‌شان بالا باشد. بنابراین در این حوزه هدفگیری ما بر اساس فرمولاسیون است. البته برخی از شرکت‌ها به تکنولوژی‌هایی رسیده‌اند که می‌توانند با اسید چرب اشباع کم حالت نیمه جامد به روغن بدهند. سازمان غذا و دارو در یک دوره به طور کامل از تولید روغن‌های جامد جلوگیری کرد، اما در حال حاضر بر اساس فرمولاسیون صحبت می‌کنیم.
مدیر کل امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو درباره نحوه اطلاع رسانی به مردم در زمینه بحث نشانگرهای تغذیه، گفت: در آموزش عمومی باید دو سیاست را دنبال کنیم. اول اینکه چراغ راهنمای تغذیه را به طور کامل در اختیار مردم قرار دهیم. در این زمینه خوشبختانه طی دو سال اخیر سیاست‌مان این بود که چراغ راهنمای تغذیه بر روی همه محصولات قرار گیرد. بعد از این هم با همکاری صدا و سیما و رسانه‌ها به سمت آموزش آن می‌رویم تا مردم یاد بگیرند که چطور از چراغ راهنمای تغذیه استفاده کنند.
وی با بیان اینکه مصرف زیاد هیچ محصولی مورد تایید هیچ ارگان نظارتی نیست، گفت: به همین دلیل در دنیا مصرف هیچ محصولی ممنوع نمی‌شود، بلکه تبلیغات آن را کمتر می‌کند. باید توجه کرد که یکی از ابزارهای کمکی برای رعایت هرم تغذیه‌ای استفاده از چراغ راهنمای تغذیه‌ای است. خوشبختانه در این زمینه صنایع غذایی نیز با ما همکاری خوبی داشتند. به عنوان مثال درباره غلات و فراورده‌های حجیم شده می‌بینیم که بر خلاف سایر صنایع غذایی دنیا، صنعت با ما همراه شد و در حال حاضر به شدت میزان رنگ این محصولات کاهش یافته و فقط رنگ را بر روی سطح آنها می‌بینیم. نمک‌شان هم به همین شکل کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.
محصولات فله شناسنامه ندارند
جنت در پاسخ به سوالی درباره سلامت محصولاتی مانند شیر که به صورت فله‌ای عرضه می‌شوند، گفت: باید توجه کرد که شیر و سایر محصولات فله‌ای شناسنامه دار نیستند و کسی هم در قبال عوارض آنها پاسخگو نخواهد بود. در حال حاضر سازمان غذا و دارو با همکاری اصناف تلاش می‌کند تا این حوزه را ساماندهی کند.
کنترل سالانه سموم کشاورزی
جنت در پاسخ به سوالی درباره نحوه نظارت بر استفاده از سموم کشاورزی، گفت: در وزارت جهاد کشاورزی کمیته‌ای برای بررسی و ارائه مجوز به سموم وجود دارد و این وزارتخانه به کشاورزان درباره نحوه مصرف سموم نیز آموزش می‌دهد و در زمینه شناسنامه‌دار کردن مزارع کشاورزی نیز تلاش می‌کنند. در عین حال وزارت بهداشت نیز کار کنترل این سموم را انجام داده و گزارش آن را سالانه به شورای عالی سلامت و امنیت غذا و جهاد کشاورزی ارائه می‌دهد.
قاچاق در برندهای غذایی خاص
مدیر کل امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا درباره میزان تقلب و قاچاق در حوزه غذا و نحوه برخوردهای بازدارنده با متخلفین این حوزه، گفت: خوشبختانه در حوزه غذا به علت تنوع و ارتقاء محصولات‌مان در سال‌های گذشته، میزان قاچاق بسیار کم بوده است. زیرا کیفیت و تنوع محصولاتی که در ایران تولید می‌شوند مناسب است؛ به طوریکه صادرات آنها را هم انجام می‌دهیم.
وی افزود: البته یک سری از محصولات، مصرف کنندگان خاص دارند و برخی اقشار دوست دارند که از برندهای خاصی استفاده کنند، بنابراین بیشترین میزان قاچاق را در این برندهای خاص می‌بینیم که در بخش‌هایی از جامعه مانند بخش مرفه ممکن است بیشتر دیده شود. این در حالیست که برآیند بازار غذایی کشور نشان می‌دهد درصد محصولات قاچاق بسیار کم است. هر چند که در یک سری از محصولات مانند برخی برندهای خاص شکلات، شیرینی، اسنک‌ها و … شاهد درصد بالایی از قاچاق هستیم.
جنت با بیان اینکه سازمان غذا و دارو با همکاری کانون صنایع غذایی به سمت ساماندهی محصولات غذایی وارداتی می‌رود؛ به طوریکه پاسخگوی نیاز مصرف کننده نیز باشیم، گفت: در عین حال باید بدانیم بازدارندگی از تخلف به قوانین و مقررات کشور باز می‌گردد. در حال حاضر یکی از مشکلات قوه قضاییه تعداد بالای پرونده‌هاست. البته این قوه نهایت تلاشش را برای برخورد با متخلفین انجام می‌دهد، اما وقتی تعداد تخلفات زیاد است و قوانین هم به طور مناسب رشد نکرده‌اند، نمی‌توان در این حوزه به طور بازدارنده عمل کرد. بنابراین قوه مقننه، قضاییه و مجریه باید دست به دست هم دهند تا این بازدارندگی را در حوزه غذا ایجاد کنند.
وی افزود: گاهی هم نسبت به افراد متخلف رأفت نشان می‌دهیم که البته شاید زرنگی افراد متخلف است که افراد ضعیف را جلو می‌فرستند، اما جایی می‌توانیم این پارادوکس را حل کنیم که مجازات‌هایمان به گونه‌ای باشد که اگر کسی تخلف کرد مجازاتش پشیمان کننده باشد.
مدیر کل امور غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در پاسخ به سوال دیگری درباره غنی سازی آرد با ویتامین D، گفت: هنوز غنی سازی آرد با ویتامین D به عنوان ابزار مناسبی برای از بین بردن کمبود ویتامین D شناخته نشده و هنوز کشور از نظر فنی به این نتیجه نرسیده که می‌تواند ویتامین D را در محصولات نان و آرد وارد کند و از آن جواب بگیرد. بنابراین هنوز به سمت غنی سازی آرد با ویتامین D نرفته‌ایم اما مطالعات آن در حال انجام است.