هر آنچه که درباره سروتونین باید بدانید

سروتونین Serotonin چیست؟

سروتونین Serotonin یکی از تولیدات شیمیایی سلول های عصبی است که پیام رسان بین سلول های عصبی شماست. سروتونین اغلب در سیستم گوارش یافت می شود، با این حال در پلاکت خون و سرتاسر سیستم عصبی مرکزی هم مشاهده می شود.

سروتونین از اسید آمینه ای ضروری به نام تریپتوفان tryptophan ساخته می شود. این اسیدآمینه باید از طریق رژیم غذایی وارد بدنتان شود و معمولا در خوراکی هایی مثل: آجیل ها، پنیر و گوشت قرمز یافت می شود. کمبود تریپتوفان می تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شود که نتیجه آن اختلالات خلق و خو از قبیل اضطراب یا افسردگی است. این ماده نزد افکار عمومی به عنوان جاری کنندهٔ “احساس خوب”شناخته شده است. 

سروتونین چه کاری انجام می دهد؟

سروتونین بر تمام اجزای بدنتان تاثیر می گذارد، از احساسات تان گرفته تا موتور مهارت هایتان. سروتونین به عنوان تثبیت کننده خلق و خوی طبیعی در نظر گرفته می شود. ماده ای شیمیایی است که به خوابیدن، خوردن و هضم کمک می کند.

سروتونین همچنین کمک می کند به:
– کاهش افسردگی 
– تنظیم اضطراب
– التیام زخم ها
– حالت تهوع 
– حفظ سلامت استخوان ها
نحوه کارکرد سروتونین در عملکردهای مختلف بدن به شرح زیر است:
حرکات روده:

سروتونین عمدتا در معده و روده یافت می شود که به کنترل حرکات و عملکرد روده کمک می کند.

خلق و خو یا مود Mood:

سروتونین موجود در مغز، اضطراب، شادی و خلق و خو را تنظیم می کند. سطوح پایین این ماده شیمیایی با افسردگی همراه است و افزایش سطح سروتونین با دارو سبب کاهش تحریکات می شود.

حالت تهوع:

سروتونین یکی از دلایل ایجاد حالت تهوع است. تولید سروتونین باعث می شود که غذاهای مضر و ناراحت کننده از طریق اسهال با سرعت بیشتری از بدن خارج شوند. این ماده شیمیایی نیز در خون افزایش می یابد که بخشی از مغز را کنترل می کند که تهوع را کنترل می کند.

خواب:

این ماده شیمیایی مسئول تحریک بخش هایی از مغز است که خواب و بیداری را کنترل می کند. خواب و بیداری شما به منطقه ای که تحریک شده و گیرنده های سروتونینش مورد استفاده قرار گرفته، بستگی دارد.

لخته شدن خون:

پلاکت خون برای کمک به درمان زخم ها، سروتونین آزاد می کند. سروتونین باعث باریک شدن شریان های کوچک شده و به لخته شدن خون کمک می کند.

سلامت استخوان:

سروتونین در سلامت استخوان نقش مهمی دارد. میزان بسیار بالای سطح سروتونین در استخوان ها می تواند منجر به پوکی استخوان شود که استخوان ها را ضعیف می کند.

عملکرد جنسی:

سطوح پایین سروتونین با افزایش شهوت جنسی همراه است در حالی که افزایش سطوح سروتونین منجر به کاهش میل جنسی می شود.

سروتونین و سلامت روان

سروتونین به تنظیم خلق و خوی طبیعی کمک می کند. 

زمانی که سطح سروتونین بدنتان نرمال است، این احساسات را تجربه می کنید:
– شادتر 
– آرام تر
– تمرکز بیشتر
– اضطراب کمتر
– پایداری احساسی بیشتر
یک مطالعه در سال 2007 نشان داد افرادی که افسردگی دارند اغلب با سطوح پایین سروتونین روبرو هستند. کمبود سروتونین همچنین با اضطراب و بی خوابی در ارتباط است.

اختلافات جرئی در زمینه نقش سروتونین در سلامت روان وجود دارد. برخی محقان در مطالعات قدیمی تر برایشان سوال پیش آمده که چگونه ممکن است افزایش یا کاهش سروتونین بتواند روی افسردگی تاثیر گذار باشد. تحقیقات جدید مدعی هستند که این امر امکان پذیر است. به عنوان مثال، یک مطالعه روی حیوانات در سال 2016 موش هایی که فاقد گیرنده های اتوماتیک سروتونین بودند که سبب مهار ترشح سروتونین می شد را مورد بررسی قرار داند. بدون این گیرنده های اتوماتیک، موش ها سطح سروتونین بالاتری در مغزشان داشتند. محققان دریافتند که این موش ها رفتار مرتبط با افسردگی و اضطراب کمتری بروز دادند.

مقدار طبیعی سروتونین در خون چقدر است؟

به طور کلی محدوده طبیعی برای سطح سروتونین شما در خون 101 – 283 نانوگرم بر میلی لیتر (ng/ml) است. با این حال این معیار ممکن است بسته به اندازه گیری ها و نمونه های آزمایش شده کمی متفاوت باشد بنابراین با پزشک خود در مورد نتایج خاص آزمایش صحبت کنید.

سطح بالای سروتونین ممکن است نشانه ای از *سندرم کاربسنوئید carcinoid باشد. این مستلزم یک گروه از نشانه های مرتبط با تومورهای:

– روده کوچک 
– آپاندیس 
– کولون 
– لوله های برونشیت
*سندرم کارسینوئید Carcinoid syndrome: به مجموعه علایمی گفته می‌شود که به دنبال برخی از تومورهای کارسینوئید ( carcinoid tumors ) رخ می‌دهند . این تومورها، تومورهایی هستند که ممکن است در همه جای دستگاه گوارش از جمله آپاندیس، ایلئوم و رکتوم و نیز ریه دیده شوند. تومورهای کارسینوئید تومورهایی با رشد آهسته و کوچک هستند.منشا این تومورها از سلولهای نوروآندوکرین است که سروتونین و سایر میانجی‌ها را ترشح می‌کنند. 

یک پزشک برای اندازه گیری سطح سروتونین در خونتان و تشخیص بیماری یا رد آن یک آزمایش خون انجام می دهد.

چگونه کمبود سروتونین درمان می شود؟

شما می توانید سطح سروتونین خود را از طریق دارو و یا مصرف بیشتر خوراکی های طبیعی بالا ببرید.

 :selective serotonin reuptake inhibitor (SSRI)
سطح پایین سروتونین در مغز ممکن است باعث افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب شود. بسیاری از پزشکان برای درمان افسردگی یک مهار کننده باز جذب سروتونین انتخابی selective serotonin reuptake inhibitor (SSRIs) تجویز می کنند. این دارو، معمول ترین داروی تجویزی ضد افسردگی است.

SSRIs با مسدود کردن بازجذب شیمیایی، سطح سروتونین مغز را افزایش می دهند، بنابراین مقدار بیشتری از آن فعال می مانند. SSRIs شامل پروزاک Prozac و زولوفت Zoloft می شود.

وقتی داروهای سروتونین مصرف می کنید، بدون مشورت با پزشک نباید داروی دیگری استفاده کنید. اختلال داروها ممکن است شما را در معرض خطر سندرم سروتونین قرار دهد.

تقویت کننده های طبیعی سروتونین
بر اساس مطالعه چاپ شده در مجله Psychiatry and Neuroscience، به جز SSRIs، عواملی که در ادامه اشاره می شود می توانند سطوح سروتونین را بهبود دهند:

– قرار گرفتن در معرض آفتاب: نور خورشید یا نور درمانی یک درمان معمول است که برای افسردگی فصلی توصیه می شود.

– ورزش: ورزش منظم می تواند اثر تقویت کننده بر خلق و خو داشته باشد.

– یک رژیم غذایی سالم: خوراکی هایی که می توانند سطح سروتونین را افزایش دهند عبارتند از تخم مرغ، پنیر، بوقلمون، آجیل، سالمون، توفو (پنیر لوبیا) Tofuو آناناس.

– مدیتیشن: مدیتیشن به کاهش استرس کمک می کند و چشم انداز مثبت زندگی را ارتقا می دهد که باعث افزایش موثر سطح سروتونین می شود.

درباره سندرم سروتونین serotonin syndrome

داروهایی که باعث بالا رفتن سطح سروتونین شما و جمع شدن آن در بدنتان می شوند ممکن است منجر به سندرم سروتونین شوند. سندرمی که معمولا پس از شروع مصرف داروی جدید یا افزایش دوز داروی مصرفی بوجود می آید. برخی منابع آن‌ را مسمومیت سروتونین هم می‌نامند.

علایم سندرم سروتونین:
– لرز
– اسهال 
– سردرد 
– گیجی 
– اتساع (باز شدن)مردمک چشم 
– مو به تن سیخ شدن  

علایم شدید سندرم سروتونین:
– کشش عضلات 
– از دست دارن چابکی عضله 
– سفت شدن ماهیچه
– تب شدید 
– ضربان قلب سریع 
– فشار خون بالا 
– ضربان قلب نامنظم 
– تشنج 

هیچ آزمایشی برای تشخیص سندرم سروتونین وجود ندارد. و برای تشخیص آن پزشکتان باید معاینه فیزیکی انجام دهد.

اغلب علائم سندرم سروتونین در عرض یک روز ناپدید می شوند اگر شما داروهایی را مصرف کنید که سروتونین را متوقف می کند یا جایگزین داروهایی می شود که در ابتدا باعث ایجاد بیماری می شوند.

سندرم سروتونین در صورتی که درمان نشود می تواند تهدیدی برای زندگی باشد. 

نتیجه گیری

سروتونین بر تمام بخش های بدن تاثیر می گذارد و مسئول بسیاری از عملکردهای مهمی است که در طول روز در بدنمان انجام می شود. اگر سطح آن در بدنتان متعادل نباشد می تواند روی سلامت روحی، جسمی و احساسی شما تاثیر بگذارد. گاهی اوقات عدم تعادل سروتونین می تواند معنای جدی تری بگیرد. مهم است که به بدنتان توجه کرده و در مورد نگرانی هایتان با پزشک صحبت کنید.

روی ناخوشایند سروتونین

منبع: سیمرغ