شرایط زیادی وجود دارد که باعث حالت تهوع بعد از خوردن غذا می شود، از مسمومیت غذایی گرفته تا بارداری.اما علت حالت تهوع بعد از غذا چیست؟
بررسی اجمالی
1. احتمالات زیادی برای ایجاد حالت تهوع پس از غذا خوردن وجود دارد.
2 . تشخیص علت به شما و پزشکتان کمک خواهد کرد که درمان مناسب را پیدا کنید.
3 . در بسیاری از موارد تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی می تواند به درمان حالت تهوع و پیشگیری از بازگشت آن کمک کند.
شرایط زیادی وجود دارد که باعث حالت تهوع بعد از خوردن غذا می شود، از مسمومیت غذایی گرفته تا بارداری.
با نگاهی دقیق تر به سایر علایم می توانید دلیل حالت تهوع خود را مشخص کنید. به محض این که مشکل را تشخیص دادید، پزشکتان می تواند در پیدا کردن راه درمانی توقف ناراحتی معده شما کمک کند و از آن به بعد از خودن غذایتان بدون حالت تهوع لذت ببرید.
علت حالت تهوع بعد از غذا
علت های زیادی وجود دارد که باعث ایجاد حالت تهوع بعد از غذا خوردن می شود.
1. حساسیت غذایی
برخی از غذاها مانند: صدف، آجیل یا تخم مرغ می توانند باعث فریب سیستم ایمنی شده تا آن ها را به عنوان مهاجم مضر خارجی شناسایی کند. وقتی یکی از این مواد حساسیت زا را می خورید، سیستم ایمنی شما با مجموعه ای از رویدادها روبرو می شود که منجر به انتشار هیستامین و سایر مواد شیمیایی در بدن می شود. این مواد شیمیایی باعث ایجاد علایم حساسیت می شوند که شامل طیف وسیعی از مشکلات مانند: کهیر و تورم دهان و حالت تهوع می شود.
2. مسمومیت غذایی
غذاهایی که مدت زمان زیادی مانده اند یا به اندازه کافی سرد نشده اند، باکتریها، ویروس ها و انگل هایی را به خود جذب می کنند که منجر به بیماری شما می شود. علایم مسمومیت غذایی، تهوع ، استفراغ و اسهال است که معمولا در عرض چند ساعت پس از خوردن غذای آلوده شروع می شود.
3. ویروس معده
این مشکل رایج که گاهی به نام ” آنفولانزای معده stomach flu ” شناخته می شود، روده را آلوده کرده و باعث ایجاد علایمی در دستگاه گوارش از جمله تهوع ، استفراغ و اسهال می شود. با نزدیک شدن بیش از حد به افراد بیمار یا خودرن غذا یا نوشیدن آبی که در تماس با آلودگی بوده می توانید به این ویروس مبتلا شوید.
4. بارداری
یکی از اولین نشانه های بارداری ناراحتی و احساس تهوع است که اغلب در ماه دوم بارداری شروع می شود. تغییر سطح هورمونی عامل تهوع بارداری است.
هر چند به طور رسمی به نام ” بیماری صبحگاهی morning sickness ” شناخته می شود، این حالت تهوع ممکن است هر زمانی ایجاد شود از جمله موقع غذا خوردن. گاهی اوقات بو یا مزه غذایی خاص کافیست تا معده شما را به هم بپیچد. این احساس موقتی است و خطری برای جنین ندارد.
5. رفلاکس اسیدی
احساس سوزش پشت جناق سینه که با عنوان سوزش سر دل هم شناخته می شود، نشانه مشخصی از بیماری دستگاه گوارش است، ولی این شرایط می تواند باعث ایجاد تهوع هم بشوند. بیماری رفلاکس اسید معده GERD زمانی اتفاق می افتند که دریچه عضلانی بین مری و معده دچار اختلال شود و اسید معده وارد مری شود.
6. اضطراب و استرس
استرس نه تنها باعث عوارض روی احساساتتان می شود. روی سلامت جسمی شما هم تاثیر گذار است. یک طلاق سخت یا از دست دادن کار می تواند باعث شود اشتهایتان را از دست بدهید یا بعد از غذا خوردن احساس ناراحتی کنید. این نوع حالت تهوع باید پس از این که استرس خود را تحت کنترل قرار دهید برطرف شود.
7. درمان سرطان
بعضی داروهای شیمی درمانی باعث تهوع می شوند. این حالت تهوع پس از درمان به پایان می رسد.
8. بیمای کیسه صفرا
کیسه صفرای شما اندامی است که در سمت راست بالای شکم قرار دارد. این اندام به هضم چربی ها در بدن کمک می کند. سنگ های صفراوی و دیگر بیماری های کیسه صفرا می توانند توانایی شما را برای هضم چربی ها تحت تاثیر قرار دهند. در نتیجه احساس ناراحتی در معده می کنید به خصوص بعد از خوردن یک وعده غذای چرب.
9. سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
IBS مجموعه ای از علایم بیماری های دستگاه گوارش را دارد که شامل درد شکمی، اسهال و یبوست می شوند. حالت تهوع هم یکی از رایج ترین شکایات افراد مبتلا به IBS است.
10. دریازدگی
بعضی افراد نسبت به حرکت حساس هستند. اگر شما جزو آن ها باشید، حرکات یک وسیله نقلیه در حال حرکت می تواند باعث بد شدن حالتان شود. خوردن قبل یا بعد از سواری می تواند حالت تهوع تان را بدتر کند.
علایم حالت تهوع:
| علت حالت تهوع | علایم |
| حساسیت غذایی | کهیر، خارش، تورم دهان و گلو، مشکل تنفس، خس خس، درد معده، اسهال، استفراغ |
| مسمومیت غذایی یا ویروس معده | استفراغ، اسهال آبکی، گرفتگی، تب با درجه پایین |
| بیماری کیسه صفرا | درد در سمت راست بالای شکم، استفراغ |
| سوزش سر دل | احساس سوزش در قفسه سینه، برگرداندن یک مایع داغ و ترش، احساس وجود چیزی در قفسه سینه، سرفه |
| سندرم روده تحریک پذیر | درد در شکم، اسهال، یبوست |
| دریازدگی | استفراغ، گیجی، عرق سرد، احساس ناراحتی |
| بارداری | سینه های حساس و ورم کرده، پریود نشدن، خستگی |
| استرس و اضطراب | درد عضلانی، خستگی، از دست دادن میل جنسی، مشکلات خواب، ناراحتی، تحریک پذیری |
علایم همراه حالت تهوع که می گوید باید به پزشک مراجعه کنید:
یک بار حالت تهوع بعد از غذا خوردن، زنگ هشدار نیست ولی اگر در طول هفته ادامه داشت باید با پزشک تماس بگیرید. در صورتی که هر کدام از علایم زیر را داشتید باید بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید:
– وجود خون در مدفوع یا استفراغ
– درد قفسه سینه
– گیجی
– اسهالی که بیشتر از چند روز طول بکشد.
– تشنگی شدید، تولید کم ادرار، ضعف یا سرگیجه، که نشانه های کم آبی بدن هستند.
– تب بالای 101.5 درجه فارنهایت یا 30 درجه سانتیگراد
– درد شدید در شکم
– ضربان قلب سریع
– استفراغ شدید یا مشکل در نگه داشتن غذا
در صورت مشاهده این علایم همراه حالت تهوع در کودکان زیر 6 سال به پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایید:
– استفراغی که بیش از چند ساعت طول بکشد.
– اگر متوجه علایم کم آبی بدن از قبیل خیس نشدن پوشک، عدم وجود اشک یا گونه های عرق کرده در کودک شدید.
– تب کودکان بالای 100 درجه فارنهایت یا 37.8 درجه سانتیگراد شده باشد.
– اسهالش از بین نمی رود.
در صورت مشاهده این علایم همراه حالت تهوع در کودکان بالای 6 سال به پزشک متخصص کودکان مراجعه نمایید:
– اسهال یا استفراغی که بیشتر از یک روز طول بکشد.
– متوجه علایم کم آبی شده اید، از قبیل این که کودکتان ادرار نمی کند یا اشک نمی ریزد، یا گونه های عرق کرده دارد.
– تب کودکتان بالا 102 درجه فارنهایت یا 38.9 درجه سانتیگراد باشد
تشخیص علت حالت تهوع بعد از غذا
پزشک از شما می خواهد علایمتان را شرح دهید، از جمله این که:
– چه زمانی احساس تهوع دارید؟
– این احساس چه مدت طول می کشد؟
– به نظرتان عامل این احساس چیست؟
یادداشت کردن چیزی که خورده اید و احساسی که بعد از آن به شما دست می دهد می تواند کمک زیادی به تشخیص پزشکتان کند.
آزمایشات لازم برای تشخیص علت حالت تهوع بعد از غذا
بسته به شرایطی که پزشکتان به آن مشکوک است ممکن ست نیاز به انجام ازمایش داشته باشید، از جمله:
– آزمایش خون یا ادرار
– آزمایش پوست برای دیدن اینکه آیا شما آلرژی غذایی دارید.
-آندوسکوپی بالایی برای دیدن اینکه آیا مری شما متورم است و نشانه ای از GERD (رفلاکس معده) وجود دارد.
– سی تی اسکن، اشعه ایکس، یا اسکن اولتراسوند برای ارزیابی اندام شما برای علایم بیماری
– کولونوسکوپی colonoscopy، سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف flexible sigmoidoscopy یا بررسی قسمت بالایی یا پایینی دستگاه گوارش برای یافتن مشکلات گوارشی
درمان
|
علت حالت تهوع |
درمان |
| درمان سرطان/شیمی درمانی | مصرف داروی ضد تهوع که پزشکتان تجویز می کند، خوردن غذا در وعده های کوچکتر مانند عصاره گوشت، مرغ یا جو دوسر و طب سوزنی را هم امتحان کنید. |
| حساسیت غذایی | جتناب از مصرف خوراکی های حساسیت زا |
| بیماری کیسه صفرا | مصرف دارو برای دفع سنگ کیسه صفرا یا جراحی برداشته کیسه صفرا که به نام کولسیستکتومی cholecystectomy شناخته می شود. |
| GERD یا سوزش سر دل | اجتناب از مصرف غذاهای چرب و تند، کاهش وزن، مصرف آنتی اسید یا سایر داروهایی که ترشح اسید معده را کاهش می دهند. |
| IBS | اجتناب از غذاهایی که معده را اذیت می کنند. |
| دریازدگی/بیماری حرکت | زمانی که سفر می کنید، جایی بنشینید که کمتری حرکت را احساس کنید، مثلا نزدیک جلوی قطار یا قسمت روی بال هواپیما، استفاده از دست بند یا پچ ضد تهوع سفر motion sickness wristband را هم فراموش نکنید |
| تهوع بارداری | مصرف غذاهای ساده مثل نان تست، *کراکر و پاستای ساده |
| ویروس معده /آنفولانزای معده | خوردن غذاهای ساده و آبپز و بخارپز و استراحت چند روزه برای خلاصی از عفونت |
| استرس و اضطراب | مراجعه به روانکاو و تمرین تکنیک های آرام بخش مثل مدیتیشن و یوگا |
*تُردک یا کرَکِر Cracker: گونه‌ای فرآورده غذایی تنوری ترد و شکننده و کمی شور است که معمولاً از خمیر آرد غلات و به طور انبوه تولید می‌شود.مانند نان های خشک که در نانوایی ها و یا به صورت بسته بندی در فروشگاه ها به فروش می رسد و یا بیسکوئیت هایی مانند بیسکوئیت ترد.
چشم انداز بهبودی
بهبود شما بستگی به علت تهوع و نحوه درمان آن دارد. معمولا تهوع بعد از غذا خوردن به محض این که عامل آن را پیدا کنید بهبود می یابد.
پیشگیری از ابتلا به حالت تهوع بعد از غذا
برای اجتناب از حالت تهوع بعد از غذا خوردن، این کارها را امتحان کنید:
– یک تکه یخ کوچک یا خرده یخ بمکید.
– از مصرف غذاهای چرب، سرخ کردنی و تند اجتناب کنید.
– غذاهای ساده مثل کراکر یا تست مصرف کنید.
– به جای سه وعده غذای مفصل ، غذایتان را در وعده های بیشتر با حجم کمتر بخورید.
– بعد از غذا خوردن آرامش داشته باشید تا غذای تان هضم شود.
– به آرامی بخورید و بیاشامید.
– اگر بوی غذا آزارتان می دهد، غذاها را به صورت سرد یا هم دما با اتاق بخورید.