امروزه به‌کارگیری ابزارهای نوین ارتباطی و سرگرمی مانند موبایل و تبلت نیاز به آموزش مستقیم ندارد و کودکان به صورت خودجوش در حال آموزش هستند. در میهمانی‌ها کودک چندماهه را می‌بینیم که موبایل در دست دارد و بی‌هدف در حال بازی‌کردن با اپلیکیشن‌های مختلف است.
البته این جست‌وجو با افزایش سن هدف‌دار می‌شود. بسیاری از اوقات زمانی که والدین مشغول رانندگی هستند، کودکان سه یا چهارساله آنها را در حال بازی با موبایل یا تبلت می‌بینیم.
همچنین کودک پیش‌دبستانی که در میهمانی روی مبل ساکت نشسته، درحالی‌که پدر و مادر مشغول گفت‌وگو با دوستانشان هستند، اپلیکیشن جدیدی را دانلود می‌کند؛ نیازی هم به کمک کسی ندارد و می‌داند که چگونه بازی جدیدی را کشف و خود را با آن سرگرم کند.
همان‌طور که شما هم در اطراف خود می‌بینید، یادگیری ابزارهای نوین از سال‌های اولیه کودکی آغاز می‌شود که البته این یادگیری به صورت آموزش مستقیم نیست؛ بلکه والدین و اطرافیان، ناخودآگاه محیط را برای یادگیری فراهم می‌کنند و کودکان هم از طریق فرایند الگوگیری و دیدن جذابیت‌های این وسایل مشتاق به یادگیری آن می‌شوند.
در اغلب موارد، والدین گوشی و تبلت را برای ساکت نگه‌داشتن کودک در موقعیت‌های خاص مورد استفاده قرار می‌دهند؛ حال اگر فرض بگیریم که پدر و مادری این ابزار را نه‌فقط برای ساکت‌کردن کودکشان، بلکه به‌منظور اهداف آموزشی، در اختیارشان قرار می‌دهند، آیا درست است که کودک را در استفاده از آنها کاملا آزاد بگذاریم؟ پژوهشگران درباره استفاده از ابزارهای نوین تکنولوژی برای کودکان زیر شش سال اصولی را پیشنهاد کرده‌اند که در زیر به آنها اشاره می‌شود.
بر اساس نظر انجمن متخصصان اطفال آمریکا، موبایل و تبلت برای کودکان زیر دو سال ممنوع است. نتایج به‌دست‌آمده از تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از موبایل و تبلت باعث تأخیر در رشد کلامی، بی‌میل‌شدن به بازی‌های گروهی، مشکلات رفتاری، پرخاشگری، خشونت، آسیب به حافظه کوتاه‌مدت، مشکلات خواب و مشکلات در توجه و تمرکز کودکان می‌شود.
بنابراین علاوه بر اینکه برای کودکان زیر دو سال مطلقا نباید از این وسایل استفاده کنید، زمان استفاده از آنها را برای کودکان دیگر سنین نیز به حداقل برسانید؛ یعنی بیشتر از دو ساعت در روز نباشد.
از خریدن موبایل و تبلت به صورت شخصی برای کودکان زیر شش سال خودداری کنید. اینترنت را در زمان استفاده کودکان خاموش کنید. زمان استفاده کودکان از موبایل یا تبلت تحت نظارت خودتان باشد.
از دانلود اپلیکیشن‌هایی که صرفا بازی‌های مرحله‌ای هستند بپرهیزید و حتی‌المقدور از بازی‌هایی که جنبه آموزشی دارند؛ مانند آموزش اعداد، رنگ‌ها و حیوانات استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که مزایا و فواید وسایل الکترونیکی و فضای مجازی نیز مانند ابزارهای دیگر در زندگی، تابع نحوه استفاده از آنهاست.
آمنه ولی‌جانی – پژوهشگر موسسه مطالعات کودکی مدرس