چقدر علاقمند کردن کودکان به تمیز کردن و مرتب نمودن اتاق و وسایل‌شان، کار دشواری است!
تقریبا بیشتر کودکان از تمیز کردن بیزارند و ما نمی‌توانیم آنها را ملامت کنیم، ولی می‌توانیم با شگردهایی آنها را به این کار علاقه‌مند کنیم.
تمیز و مرتب نگه‌داشتن خانه وقتی یک کودک نوپا در خانه است، بسیار سخت و گاه غیر ممکن است.
در واقع تنها راه‌حل برطرف کردن این مشکل این است که کودک را نیز درگیر آن کنیم، یعنی کودک نیز به مقوله تمیز و مرتب کردن اهمیت دهد.
کودکان نوپا و خردسال، عاشق کمک کردن هستند و با آن احساس غرور می‌کنند، بنابراین در سنین پایین خیلی راحت‌تر می‌توان از آنها برای کمک گرفتن، بهره گرفت، چرا که معمولا اگر درخواستی باشد، رد نمی‌کنند.
فقط باید کمی باهوش باشید و متناسب با سن و سال‌شان از آنها کمک بخواهید. یعنی از آنها کاری را بخواهید که ظرفیت انجامش را دارند.
کمی که بزرگ‌تر می‌شوند، کمک کردن و حتی انجام کارهای شخصی خودشان نیز سخت می‌شود و در واقع تنبل‌تر می‌شوند، ولی خوشبختانه می‌توان از برخی ایده‌ها و روش‌ها بهره‌برداری کرد و با به کارگیری آنها کودکان را به تمیزی بیشتر علاقه‌مند نمود.
یک سبد لباس داشته باشید
یک سبد در دست بگیرید و در اطراف خانه با آن راه بروید. هر چیزی که سر جایش نباشد را داخل سبد بیندازید. این یک حقه موثر است.
وقتی که کودکتان از مدرسه به خانه بازگشت سبد را جلوی او قرار دهید تا هر چیزی که جزء وسایل خودش است، از سبد بردارد و سرجایش قرار دهد. این روش معمولا جواب می‌دهد.
یک کیف و یک زمان سنج
یک کیف را به نوعی بازی اختصاص دهید. یک بازی جذاب با کودکتان انجام دهید. هر کدام باید در خانه بگردید و هر چیزی که سر جایش قرار نگرفته را داخل کیف بگذارید.
بعد هر کس که بتواند آن چیز را در محل مناسب خود بگذارد، باید از کیف یک سکه بردارد، یعنی در قبال کار درستی که می‌کند، سکه‌ای از صندوق دریافت می‌کند.
بچه‌ها عاشق این شکل از بازی کردن هستند. این بازی باید در یک زمان معین انجام شود و به کودک زمان مناسب دهید تا بتواند جای مناسب را پیدا کند.
یک کیسه بزرگ
یک رو بالشی و کمی روبان لازم دارید. بسیار ساده است از کودک خود بخواهید که در حین تمیز کردن و مرتب کردن اتاق اگر به چیزی برخورد کرد که به آن اتاق تعلق ندارد، آن را داخل کیسه روبالشی قرار دهد و بعد دور بیندازد.
به این ترتیب، او که نمی‌تواند چیزهایی که دوست دارد و متعلق به خودش هستند را به راحتی دور بیندازد، پس تلاش می‌کند وسایل کمتری داخل کیسه قرار بگیرند.
بازی رنگ‌ها
به کودک خود بگویید که به دنبال هر چیزی که رنگ سفید دارد، باشد. سپس آن را نشان دهد و بعد سرجایش بگذارد. حالا به دنبال چیزهای سبز بگردد.
ابتدا گزارش دهد و بعد سرجایش قرار دهد. این بازی رنگ‌ها برای کودکان خردسال جذاب خواهد بود و حتی از این طریق رنگ‌ها را نیز بیشتر می‌شناسند.
به کودکان محدودیت زمانی بدهید
اگر کودکان بتوانند طی مدت زمانی که شما در نظر گرفته‌اید، اتاق‌شان را مرتب و تمیز کنند، به آنها جایزه بدهید.
از چک‌لیست استفاده کنید
شما می‌توانید از کودک خود این انتظار را داشته باشید که خانه را همان‌گونه که شما تمیز می‌کنید تمیز کند، چرا که چندین بار این کار را خودتان انجام داده‌‌اید و او مشاهده کرده است.
پس می‌توان چنین انتظاری داشت. یک لیست تهیه کنید. در لیستی که تهیه کرده‌‌اید، هرگاه کودک کار مرتب و منظم کردن را به درستی انجام داد، در چک‌لیست، کنار آن کار، علامت تیک بزنید.
از جایزه دادن استفاده کنید
کودکان عاشق جایزه گرفتن هستند. آنها دوست دارند که به خاطر رفتارها و کارهای خوب‌شان جایزه بگیرند.
از عکس‌ها استفاده کنید
کودکان بسیار بصری هستند، پس چرا از تصاویر برای یاد دادن این اصول استفاده نکنیم؟
به کودکان زمان بدهید
والدین توقع دارند کودکان بلافاصله بعد از آنکه به آنها گفتند جایی را مرتب کنند یا کاری را انجام دهند، آنها نیز اطاعت امر نموده و سریع وارد عمل شوند.
به کودک خود فرصت دهید. مثلا بگویید قبل از آنکه به خانه دوستت بروی، باید اتاقت را جمع کرده باشی و یا تا آخر روز باید تختت را مرتب کرده باشی.
دوباره‌کاری ممنوع!
با اینکار به کودکان می‌فهمانید که کارشان به اندازه کافی خوب نبوده است. پس همان لحظه، شروع به تصحیح کار آنها نکنید و اگر کارشان ایراد دارد آن را به زمانی دیگر که خودشان متوجه نشوند، موکول کنید.
چند راه حل دیگر
تظاهر کنید که در حال بازی کردن هستید و شروع کنید به حرف زدن و در همان حین با غرولند بچه‌گانه‌ای اتاق را مرتب کنید.
مثلا بگویید باور می‌کنی که ماژیک‌ها را همین‌جوری روی زمین ولو کردن و رفتن؟
کودک حرکات شما را می‌بیند و حرف‌های‌تان را می‌شنود و از این بازی خوشش می‌آید و شروع به کمک کردن به شما می‌کند.
همچنین تظاهر به اینکه مثل سیندرلا در خانه کار می‌کنی و دائم در حال نظافت هستی هم بازی نمایشی خوبی برای دختر کوچولو‌ها است.
بچه‌ها از گردگیری کردن بیشتر از هر کار دیگری لذت می‌برند. پس سعی کنید کاری که دوست دارند به آنها محول کنید.
یک نظافت و جمع‌وجور کردن سریع هر شب داشته باشید. شب‌ها قبل از آنکه به تخت‌خواب برود با کودک خود و حتی همسرتان ابتدا آشپزخانه را خیلی زود و سریع جمع‌وجور کنید و بعد سراغ اتاق‌ها بروید.
برای هر کدام 5 دقیقه وقت بگیرید (البته نوعی مرتب کردن کلی، نه جزئی و دقیق). به این ترتیب وقتی که به تخت‌خواب می‌روید، همگی احساس خوشایندی خواهید داشت.