تولید گاز در دستگاه گوارش یکی از مشکلات شایع برای بسیاری از مردم جهان است. در بیشتر موارد، گاز به دام افتاده نشانه ای از وجود یک مشکل بزرگتر نیست، اگرچه می تواند شرایطی شرم آور، دردناک، و ناراحت کننده را موجب شود. اما اگر با تولید گاز اضافی مواجه هستید که به تغییر در عادات رژیم غذایی و سبک زندگی شما واکنشی نشان نمی دهد، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق شرایط است.
به گزارش “وری ول”، تولید گاز بخشی کاملا عادی از روند گوارش است، و برای هر فردی رخ می دهد. گاز می تواند به واسطه فرو بردن بیش از اندازه هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات، یا طی فرآیند گوارش شکل بگیرد.
هنگامی که غذا به طور کامل در روده کوچک تجزیه نمی شود، به همان شکل وارد روده بزرگ می شود، جایی که باکتری ها غذا را هرچه بیشتر گوارش می کنند، اما این کار با تولید گاز همراه است. از جمله مواد غذایی که در بسیاری از افراد به تولید گاز منجر می شوند می توان به محصولات لبنی، لوبیا، و شیرین کننده های مصنوعی اشاره کرد.
علائم
از علائم تولید گاز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
باد گلو: باد گلو می تواند به واسطه فرو بردن بیش از اندازه هوا یا مصرف نوشیدنی های گازدار شکل بگیرد.
باد شکم: عبور گاز از راست روده بیشتر مواقع با رژیم غذایی مرتبط است، اما در موارد نادر دلایل دیگر می توانند در این زمینه موثر باشند.
نفخ شکمی: گاز به دام افتاده در دستگاه گوارش می تواند موجب نفخ شود.
درد و ناراحتی شکمی: درد ناشی از گاز غیر معمول نیست، اما معمولا با عبور گاز تسکین می یابد.
دلایل
فرو بردن بیش از اندازه هوا: ما هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، مقداری هوا می بلعیم. با صدا نوشیدن مایعات، غذا خوردن سریع، صحبت کردن هنگام غذا خوردن، نوشیدن مایعات با نی، و آدامس جویدن می توانند دلایل ورود هوای اضافی به دستگاه گوارش باشند.
وقتی هوا وارد می شود، باید از بدن خارج شود، که به طور معمول از طریق باد گلو این کار صورت می گیرد. تغییر روش غذا خوردن می تواند به کاهش تولید گاز ناشی از این دلیل کمک کند.
غذا: برخی مواد غذایی در زمینه تولید گاز شناخته شده هستند، که از آن جمله می توان به لوبیا، ذرت، بروکلی، و کلم اشاره کرد. محصولات لبنی می توانند در افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند موجب تولید گاز شوند.
نوشیدنی های گازدار و آدامس می توانند به شکل گیری باد گلو منجر شوند. جایگزین های قند که می توانند شامل سوربیتول، مانیتول، و زایلیتول باشند، ممکن است موجب تشکیل گاز در برخی افراد شوند.
عدم تحمل لاکتوز: عدم تحمل لاکتوز یکی از مشکلات شایعی است که به واسطه کمبود آنزیم مسئول تجزیه قند شیر شکل می گیرد. مصرف محصولات لبنی ممکن است نشانه های تولید گاز را افزایش دهند، و پرهیز از مصرف آنها یک روش درمانی معمول محسوب می شود. محصولات لبنی فاقد لاکتوز برای افرادی که توانایی تجزیه قند شیر را ندارند در دسترس هستند.
تشخیص
مواد غذایی مصرفی: بیشتر مواقع، گاز به واسطه رژیم غذایی شکل می گیرد. ثبت با جزئیات مواد غذایی مصرفی و علائم ایجاد شده می تواند به پزشک در تشخیص این که آیا رژیم غذایی در زمینه تولید بیش از اندازه گاز مقصر است یا خیر کمک کند.
بیماری: گاز به طور معمول در نتیجه یک بیماری یا اختلال شکل نمی گیرد، اما اگر با میزان بیش از اندازه گاز مواجه هستید، که به واسطه رژیم غذایی شکل نگرفته است، پزشک ممکن است دلایل احتمالی دیگر را مد نظر قرار دهد. پس از دریافت سابقه پزشکی و انجام معاینه جسمانی، برخی آزمایش های تشخیصی برای شناسایی دلیل تولید گاز استفاده می شوند.
برخی بیماری ها که ممکن است با تولید بیش از اندازه گاز در ارتباط باشند شامل بیماری سلیاک، دیابت، اسکلرودرمی، و رشد بیش از اندازه جمعیت باکتری های روده کوچک می شوند.
آزمایش هایی که برای ارزیابی دلیل شکل گیری تولید گاز اضافی استفاده می شوند، شامل موارد زیر هستند:
– تصویربرداری پرتو اکس از شکم
– تصویربرداری معدی‌روده‌ای فوقانی
– سی‌تی اسکن
– آزمایش مدفوع
– آزمایش تنفس
درمان
رژیم غذایی
نخستین اقدام و گزینه ای با کمترین عوارض جانبی ممکن، ایجاد تغییر در رژیم غذایی است. در همین راستا، از مصرف مواد غذایی که در زمینه تولید گاز مشهور هستند باید پرهیز شود. مدت زمان زیادی طول نمی کشد تا دریابید آیا این رویکرد مفید بوده است یا خیر.
درمان برای تولید گاز ناشی از رژیم غذایی شامل پرهیز از مواد غذایی تولیدکننده گاز است. آنها را در مقادیر اندک یا به تنهایی مصرف کنید. مقدار مشخصی از آزمون و خطا می تواند به شناسایی بهترین روش برای کاهش گاز به شما کمک کند.
داروهای بدون نسخه
روش های درمانی مختلفی برای تولید بیش از اندازه گاز وجود دارند. لاکتاز، آنزیمی است که می توانید به همراه محصولات لبنی برای گوارش قند شیر مصرف کنید تا از تولید گاز ناشی از کمبود این آنزیم در بدن جلوگیری شود. بینو، آنزیم گوارشی دیگری است که می توانید برای کاهش گاز ناشی از مصرف لوبیاها، سبزیجات و غلات استفاده کنید. سایمتیکون ممکن است به کاهش گاز کمک نکند، اما شاید در عبور راحت‌تر آن نقش داشته باشد. آنتاسیدها ممکن است به رفع گاز اضافی کمکی نکنند. نقش زغال فعال در کاهش گاز ثابت نشده است، و نباید آن را همراه با داروهای دیگر مصرف کرد، زیرا خطر کاهش اثربخشی آنها را به همراه دارد.
داروهای تجویزی
گاهی اوقات، برخی داروهای تجویزی برای درمان گاز اضافی به کار گرفته می شوند، اما این شرایط شایع نیست. رگلان (متوکلوپرامید) ممکن است برای برخی شرایط گوارشی تجویز شود، زیرا تحرک در بخش فوقانی دستگاه معدی‌روده ای را افزایش می دهد. این شرایط ممکن است به عبور سریع‌تر گاز از بدن کمک کزده، و از نفخ شکمی و درد پیشگیری کند.
پروپالسید (سیساپراید) نیز برای درمان گاز مورد استفاده قرار می گرفت، اما در حال حاضر چندان تجویز نمی شود. این دارو نیز موجب تحرک بیشتر در بخش فوقانی دستگاه معدی‌روده ای می شود.