علت خارش پوست سر
خانمی 36 ساله هستم. وقتی دو روز حمام نمی‌روم یا اگر زیاد عرق کنم، چند ساعت بعد از استحمام، ریشه‌های موی سرم در قسمت پشتی و نزدیک به گردن دچار خارش شدید می‌شود، آنقدر که با خاراندن زیاد لکه‌ای خون روی انگشتانم نمایان می‌شود. این خارش فقط در همین ناحیه است و در سایر نقاط بدن دیده نمی‌شود. علت بروز خارش و راه‌حل آن چیست؟
نظر دکتر رامین طاهری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان درباره مهم ترین علت های خارش سر:
1. خشکی پوست:
یکی از علل اصلی خارش سر، شوره سر است که به دلیل خشکی پوست اتفاق می‌افتد، اما در معاینه بیمار باید رنگ پوست، نوع پوسته‌ریزی، قرمزی و هرگونه تغییرات ظاهری پوست بررسی شود.
2. نوع شوینده سر:
برای علت یابی، باید به نوع شوینده نیز دقت کرد. شوینده مناسب باید بر اساس مقدار چربی پوست انتخاب شود. در صورتی که شامپو نامناسب باشد، بعد از حمام پوست سر فرد خارش پیدا می‌کند. بعضی افراد هم برای شستن موی سر از صابون استفاده می‌کنند. صابون شوینده مناسبی برای موی سر نیست و باعث کدر شدن موها می‌شود.
3. بیماری های پوستی:
باید به بیماری‌های پوستی هم توجه داشت. بیماری‌های پوستی در پوست سر هم ممکن است ایجاد شوند. *بیماری درماتیت سبورئیک Seborrhoeic dermatitis گاهی همه نقاط بدن را درگیر می‌کند و با پوسته‌ریزی، شوره و قرمزی همراه است. بیماری دیگر پسوریازیس است که این بیماری نیز باعث قرمزی در پوست سر می‌شود، ولی پوسته‌ریزی‌ها به رنگ نقره‌ای و صدفی هستند. خارش در بعضی بیماران وجود دارد.
* بیماری درماتیت سبورئیکSeborrhoeic dermatitis: نوعی التهاب پوست است که اغلب مزمن و عودکننده است و بیشتر در پوست سر و صورت دیده می‌شود. درماتیت سبورئیک معمولاً با شوره سر همراه است.
4. حساسیت در پوست سر:
حساسیت در پوست سر نیز از علت خارش است. بعضی افراد نسبت به رنگ مو و مواد آرایشی مثل فرکننده‌ها و مش‌کننده‌ها حساس هستند که باعث ایجاد درماتیت در آنها می‌شود.استفاده از گردنبند فلزی نیز می‌تواند باعث خارش گردن و نواحی اطراف آن شود. حساسیت به فلزات بین افراد زیادی دیده می‌شود.
5. عفونت های قارچی در پوست سر:
علت دیگر عفونت‌های قارچی در پوست سر است. این عفونت گاهی به صورت پراکنده است و گاهی هم به صورت موضعی در بخشی از سر دیده می‌شود. پوست سر دارای ترشح و پوسته‌ریزی‌های چرب است و ممکن است فرد دچار ریزش مو شود. بعضی عفونت‌های قارچی از انسان به انسان و بعضی هم از حیوان به انسان قابل‌انتقال است.
6. شپش سر:
شپش سر را هم باید در نظر داشت چون شپش سر معمولا از ناحیه پشت سر و پشت گوش‌ها شروع می‌شود و خارش زیادی ایجاد می‌کند. در معاینه، تخم شپش یا رشک در پشت گوش‌ها دیده می‌شود.
نظر دکتر محمد فصیحی، محقق طب سنتی درباره مهم ترین علت های خارش سر:
1. خشکی پوست:
شایع‌ترین علت خارش سر غیر از بیماری‌های پوستی، خشکی پوست است. خشکی پوست باعث پوسته‌پوسته شدن یا شوره، نازک شدن موها و گاهی هم موخوره می‌شود.
درمان خشکی پوست سر با طب سنتی:
پس باید از پوست سر به خوبی مراقبت شود، مثلا در فصل پاییز که هوا سرد و خشک است، توصیه می‌شود سر با کلاه یا روسری پوشانده شود و نباید اجازه داد باد و سرمای پاییزی که درختان را خشک می‌کند، پوست سر را هم خشک کند. افرادی که پوست خشکی دارند در پاییز دچار تشدید خشکی می‌شوند. همچنین افرادی که به طور ذاتی پوست سرد و خشک یا گرم و خشکی دارند، خشکی پوست را در سر و بدن بیشتر احساس می‌کنند.
گاهی خشکی آنقدر شدید است که با تمهیدات معمولی قابل‌برطرف شدن نیست، اما روغن‌های گیاهی مناسبی وجود دارد که با ماساژ آنها روی پوست سر، پوست حالت نرم و مرطوبی به خود می‌گیرد. روغن بادام و روغن بنفشه جزو این روغن‌ها هستند. این دونوع روغن می‌توانند ریزش مو و موخوره را هم از بین ببرند. بعضی افراد دوست ندارند سرشان زیاد چرب شود.
آنها می‌توانند برای جلوگیری از چربی مو روغن بنفشه و بادام را به شامپوی خود اضافه کنند و از کارهایی که باعث خشکی سر می‌شوند مانند استفاده از دکلره، رنگ مو و…. بپرهیزند، به‌خصوص دکلره که تارهای مو را نازک می‌کند و موجب خشکی پوست می‌شود. استفاده از بابونه نیز برای موها و پوست سر بسیار مفید است. البته مواد دیگری هم هستند که موجب رفع خشکی پوست می‌شوند. نکته مهم این است که علت خشکی مشخص شود. همه افرادی که پوست سر خشکی دارند باید از هرکاری که ممکن است به پوست آسیب برساند مانند شانه کردن خشن، شستن زیاد با آب داغ و…. خودداری کنند.
درمان خارش سر:
بیماری‌های گفته‌شده که عامل خارش هستند، توسط فرد قابل‌تشخیص نیستند و حتما باید پزشک آنها را تشخیص دهد و درمان شوند.
– گرچه بعضی بیماری‌ها مانند پسوریازیس درمان کامل ندارند، ولی قابل‌کنترل هستند و می‌توان علائم را کاهش داد.
– در مورد شوره سر باید گفت، معمولا افراد فکر می‌کنند شوره باید در تمام سر باشد، درحالی که شوره سر می‌تواند فقط ناحیه کوچکی از سر را درگیر کند.
-شامپوهای ضدشوره مختص افرادی است که واقعا شوره سر در آنها اثبات شده و افراد معمولی نباید بی‌مورد از این شامپوها استفاده کنند.
– مواقعی که پوسته سر وجود دارد شوره سر و خارش با استفاده از شامپوها کنترل می‌شود و قرمزی که معمولا ناشی از خارش زیاد توسط فرد است نیز از بین می‌رود، ولی همه بیمارانی که دچار پوسته‌ریزی ناشی از بیماری‌های سرشتی هستند و داروهای ضدشوره و پوسته‌ریزی دریافت می‌کنند باید تا وقتی علائم کنترل شود، مصرف دارو را ادامه دهند. زمانی که علائم کنترل شد، پزشک دوز دارو را کمتر می‌کند، مثلا شامپویی که هفته‌ای 3 بار استفاده می‌شد، به هفته‌ای یکبار کاهش پیدا می‌کند. در واقع، پزشک با حداقل مقدار دارو سعی می‌کند علائم بیماری برنگردد، ولی در افرادی که بهبود می‌یابند لزومی ندارد فرد به درمان ادامه دهد و به محض بهبود می‌تواند روال عادی شستشوی سر را از سر بگیرد. البته نباید فراموش کرد شامپو باید با توجه به نوع پوست سر انتخاب شود. در صورتی که فرد به فلزات حساس باشد باید استفاده از فلزات را محدود کند. بعضی افراد وکنش‌هایی غیر از خارش به فلز دارند، مثلا ممکن است دچار تیرگی پوست، زخم و… شوند. این بیماری فقط با اجتناب از مصرف فلز بهبود می‌یابد.
– شپش سر نیز با تجویز دارو و شستن کامل ملحفه‌ها، لباس و… درمان می‌شود. گرچه شپش در کودکان بیشتر شایع است، ولی در بزرگسالان که با کودکان تماس دارند نیز ممکن است دیده شود.
6 درمان خانگی برای رفع خارش پوست سر
منبع: سیمرغ