روز جهانی ایدز، فرهنگ سازی پیشگیری از بیماری

راههای انتقال ایدز

1-خون وفراورده های آن

2- تزریق مشترک

3-مادر به جنین

4- جنسی

خون و فراورده های خونی:

هر گاه خون فردی آلوده به ویروس باشد در صورتی که به خون فرد دیگری وارد شود میتواند بیماری را انتقال دهد .این حالت ممکن است در زمان انتقال خون اتفاق بیفتد .اما توجه به این نکته ضروری است که در حال حاضر در تمام کشورهای دنیا ، خصوصا” ایران تمام خونهای اهدائی از نظر احتمال آلودگی به ویروس HIV ارزیابی میشوند و در صورت آلوده بودن استفاده نمیشوند پس این خطر به حداقل ممکن میرسد .

تزریق خون:

به هر روش دیگری اگر خون آلوده به ویروس وارد خون فرد سالم شود میتواند آلودگی را منتقل کند که این حالت در زندگی روزمره و معمولی با رعایت اصول بهداشتی بندرت اتفاق می افتد .مثلا” اگر فردی که آلوده به ویروس HIV است با یک سرنگ ،تزریقی انجام دهد و با همان سرنگ و سوزن که آغشته به خون آن فرد است بلافاصله فرد دیگری تزریق کند به گونه ای که خونی که در سرسوزن یا سرنگ است وارد خون فرد دوم شود ویروس HIV میتواند منتقل گردد .و به همین ترتیب هر جسم برنده و نوک تیزی که آغشته به خون آلوده به ویروس HIV هستند در صورتی که موجب ایجاد خراش یا بریدگی در بدن فرد سالم شود میتوانند سبب انتقال بیماری شوند لذا اعمالی مانند خالکوبی ، حجامت ، سوراخ کردن گوش ،‌ختنه ، اعمال جراحی و خدمات دندانپزشکی اگر با وسائل غیر استریل وآلوده بخون انجام شود از راههای انتقال بیماری میتواند باشد .بخاطر داشته باشید ویروس HIV در خارج از بدن با مواد ضدعفونی کننده وحرارت سریعا“ از بین میرود . پس این اعمال اگر با وسائل استریل و تمیز انجام شود خطری ندارد . از آنجا که اغلب معتادین تزریقی رعایت اصول بهداشتی را نمیکنند و از یک سرنگ و سوزن تعداد زیادی بصورت مشترک استفاده میکنند لذا خطر انتقال ویروس در این گروه بسیار زیاد است و یکی از شایعترین راههای انتقال در بعضی کشورها از جمله کشور ما اعتیاد تزریقی است .

تماس جنسی:

یکی دیگر از مایعات بدن که حاوی تعداد زیادی گلبول سفید است ترشحات جنسی است پس ترشحات جنسی در فردی که ویروس HIV وارد بدنش شده است آلوده به این ویروس هستند و در صورتی که این ترشحات وارد مخاط تناسلی فرد سالم گردد میتواند باعث انتقال ویروس شوند توجه کنید این خطر برای همه افراد وجود دارد مثلا“ اگر مردی اعتیاد تزریقی داشته باشد و از آن طریق آلوده به ویروس HIV شده باشد ، همسر وی نیز هنگام تماس جنسی میتواند به این ویروس آلوده شود .خطر انتقال از مرد به زن دوونیم برابر است.لازم به ذکر است وجود عفونتهای دیگر دستگاه تناسلی خطر این انتقال را افزایش میدهند . در هر حال راه انتقال جنسی در بسیاری از کشورهای دنیا از شایعترین راههای انتقال است .

مادر به کودک:

بیشترین احتمال انتقال از مادر آلوده به کودک در اواخر زمان بارداری و خصوصا“ هنگام زایمان و هنگام شیردهی اتفاق می افتد.

ایدز از چه راههایی منتقل نمی شود؟

از طریق تنفس، سرفه و عطسه.

از طریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن.

از طریق استفاده مشترک از لوازم آشپزی مانند بشقاب، قاشق و چاقو.

از طریق تماس با صندلی توالت یا سایر اشیاء عمومی مانند دستگیرهٔ در یا میلهٔ اتوبوس

از طریق حشرات، نیش یا گاز حیوانات.

از طریق شنا در استخرهای عمومی یا حمام و حولهٔ مشترک.

از طریق خوردن غذایی که توسط فرد مبتلا به اچ‌آی‌وی تهیه شده باشد.

راههای پیشگیری از ایدز را می شناسید؟

الفبای پیشگیری از ایدز با «پرهیز»، «پایبندی»، «استفاده از ابزار ایمن» و «درمان» است. وی افزود:در «پرهیز» باید به افراد یاد دهیم که از رفتارهای پرخطر جنسی بپرهیزند و پیش از ازدواج خویشتن داری کنند. مدرس بین المللی ایدز ادامه داد:لزوم «پایبندی» به ارزش های اخلاقی و اسلامی و آموزش به افراد مجرد و متأهل برای پایبندی به خانواده، جامعه و همسر نقش مؤثری در کاهش ابتلا به بیماری های عفونی و HIV ایدز دارد. استفاده از ابزاری که مانع از ابتلا به ویرویس HIV ایدز می شود نیز اهمیت زیادی دارد. متأسفانه برخی فکر می کنند پیشنهاد در این خصوص به معنی این است که آموزشگران با رفتارهای جنسی مبتلایان موافقند در حالی که این روش برای عدم ابتلای سایر افراد پیشنهاد می شود.

پیشگیری از ایدز در روابط جنسی

به منظور ارائه مشاوره و آموزش مؤثر در مورد ایدز، یک پزشک ابتدا باید بتواند از سابـقـه و گـذشته جنـسی فـرد به صـورتی جـامع و فراگیر آگاهی حاصل نماید. این هدف زمانی عملی می گـردد که مباحث مربوط به مسائل جنسی براحتـی مـطرح شـده، تـفـاوتهای فردی محترم شمرده شده، از واژه های عامیانه قابل فهم توسط همه بیماران استفاده شده و سؤالاتی واضح در مورد رفتـارهـای بـخصوص پرسیده شود – نه اینکه فقط سؤال شود، “آیا روابط جنسی داشتی؟”

پرهیز با تک تک افراد بایـد مـحـدوده ای از گـزیـنـه هـای جنسی در رابطه با انتقال ویروس HIV و رفتارهای پر خطر به بحث گذارده شود — از قبیل پرهیز. هـمه مردم (بخصوص نوجوانـان) بـایـد در تـصمیمشان بـرای خـودداری از روابـط جـنـسـی حمـایـت شــونــد. بـا ایــن حـال بسیاری از افراد جوان داشتن روابط جنسی را انتخاب میکنند. راهکار پیـشگیـری از HIV که صرفا بر اساس پرهیز باشد، گزینه ای گمراه کننده و غیر واقعی است. بنابـرایـن بـایـد همه با پیامهای غیر قضاوتی که بر رعـایـت مسـؤلیـتهای شخصی برای محافظت از HIV تاکید دارد، راهنمایی و هدایت شوند. بخـصوص، بـا ایـنکه راهبرهای روابط جنسی ایمن در گـذشتـه بر مـحدود نمودن تعداد شریک های جنـسی و دوری از اشخاصی که احتمال ابتلا به ویروس ایدز در آنها وجود دارد تاکید می شد، بـه نـظر بـرخی پـزشکان مسائل تر عبارتند از:

از خـود بوسیله اسـتـفـاده از کـانـدومـهای لاســتیکی و بندهای دندان مناسب و مستحکم محافظت نمایید.

خود را به فعالیتهای جنسی کم خطر تر محدود کنید.

اشخاصی که بـه لاسـتیک حساسیت دارند میتوانند کاندومهای پلی اورتان را بکار ببرند. نحوه استفاده صحیح و مناسب از کاندوم باید آموخته شود. استفاده نادرست از کاندوم ممکن است باعث پارگی آن شده و عـلاوه بـر بـارداریـهـای نـاخـواسته، مـنـجـر به انتقال بیماری ایدز گردد.

پیشگیری از ایدز در اعتیاد

یک سوم مبتلایان به HIV گفته می شود که معتادان تزریقی هسـتـنـد. ایـن آمار شامل تـعـداد افـرادی کـه هـم زمـان با اعتیاد به مواد مخدر (تزریقی و غیر تزیرقی) یـا الـکـل، از طریق رفتارهای پر خطر جنسی دچار HIV می شوند، نمیـگردد. افرادی که آلوده به مواد مخدر هستند باید نکات زیر را رعایت نمایند:

– پرهیز کلی از مصرف مواد مخدر

– مراجعه به برنامه های درمان و ترک اعتیاد

– استفاده از سرنگهای تمیز و خودداری از بکارگیری شراکتی سرنگ

– دوری از ارتباط جنسی خطرناک یا هر نوع عملی کـه دیـگران را در مـعـرض خـطــر قرار دهد.

متاسفانه این هدف همیشه عملی نمی شوند. بیماران خیلی اوقات مـایـل یـا قـادر بـه تغییر دادن اعمال و رفتار، پـذیـرش درمـان یــا دستـیابی بــه خـدمات بـکارگیری روشهای مناسب نیستند. از آنجایی که این سناریو اغلب تکرار میشود، راهبرد پیشگیری از HIV بیشتر شبیه یک مدل کاهش آسیب می بـاشـد. این مدل می پذیرد که استفاده از مواد مخدر وجود داشته و اتفاق می افتد، امـا ســعی در به حداقل رساندن پی آمدهای مضر آن رفتار می نماید.