مونوکسید کربن ناشی از سوخت های فسیلی، منابع گرمایشی مانند شومینه و … است و می تواند علائمی از قبیل سردرد، سرگیجه، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه سینه، و سردرگمی را به همراه داشته باشد.
هر کسی در معرض مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است با این حال، نوزادان، افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری های قلبی مزمن، کم خونی یا مشکلات تنفسی در معرض خطر بیشتی هستند. همه ساله بیش از ۴۵۰ نفر از مردم آمریکا دچار مسمومیت با این گاز شده و بیش از ۵۰ هزار نفر تحت مراقبت در اورژانس قرار می گیرند.
ارائه این آمارها در حالی است که با انجام اقدامات موثر حفاظتی در فصول سرد می توان از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به طور کامل در امان ماند.
مونواکسید کربن از سوختن ناقص مواد حاوی کربن و ترکیب شدن آنها با اکسیژن ایجاد می شود. گاز منوکسیدکربن با هموگلوبین ترکیب شده و این مولکول را از بین می برد، بنابراین، هموگلوبین دیگر نمی تواند با اکسیژن ترکیب شود و بافتها و اعضای بدن دچار کمبود اکسیژن می شوند. دستگاههایی که در منزل می‌توانند گاز منوکسید کربن را تولید کنند شامل دستگاههای حرارت مرکزی، بخاری، آب گرمکن، اجاق ها، گاز آشپزخانه و … هستند.
نداشتن تهویه مناسب یا بسته شدن دودکشها در این وسایل باعث سوختن ناقص مواد نفتی شده و انسان را در معرض خطر مسمومیت با منوکسیدکربن قرار می دهد.
برای کاهش خطر مسمومیت بهتر است نکات زیر را رعایت کنید.
دودکشها و هواکشها را به صورت مرتب بررسی کنید.
در فصل سرما همه روزنه های جریان هوا را در منزل یا محیط کار مسدود نکنید.
از نصب آبگرمکن در حمام خودداری شود.
دستگاه های حرارتی منزل باید هر سال سرویس و کنترل شوند.
می توانید دستگاههای اخطار دهنده منوکسید کربن را در منزل نصب کنید.
هیچ وقت خودرو، موتور سیکلت و وسیله نقلیه خود را در گاراژ با در بسته روشن نکنید.
در موارد زیر به فکر مسمومیت با گاز منوکسید کربن باشید:
اگر تمام افراد خانواده یا تمام همکاران شما علایم مشابهی داشتند.
وقتی شما به جای دیگری بروید آن علایم از بین بروند (به طور مثال هنگامی که به مسافرت می روید سردرد شما از بین می رود).
علایم در یک فصل خاص از سال بروز پیدا می‌کنند (به طور مثال شما فقط در فصل زمستان دچار سردرد می‌شوید).
درمان مسمومیت با منوکسیدکربن
درمان مسمومیت با این گاز بستگی به شدت مسمومیت داشته و در موارد شدید به اقدامات پیشرفته بیمارستانی نیاز است.
اولین و مهمترین اقدام برای نجات فردی که دچار مسمومیت با مونوکسید کربن و سایر انواع گازگرفتگی شده، رساندن اکسیژن و هوای تازه به فرد است؛ به همین دلیل به محض مشاهده فردی که دچار گازگرفتگی شده، باید پنجره ها را باز کرد تا هوای تازه سریعا وارد اتاق شود و در صورت امکان، فرد گازگرفته را به پنجره نزدیک کرد.
منبع نشت گاز را باید شناسایی و قطع کرد و سریعا با اورژانس تماس گرفت و در این شرایط، به زنان باردار، کودکان و سالمندان زودتر از سایر افراد آسیب دیده کمک شود.
بلافاصله دستمالی مرطوب جلوی دهان و بینی باید گرفته شود تا اطرافیانی که وضعیت بهتری دارند دچار گازگرفتگی نشوند و تا رسیدن اورژانس هیچ خوراکی یا نوشیدنی به فرد گاز گرفته داده نشود چون به دلیل حالت تهوع احتمال خفگی بیشتر می شود.