محمدعلی نجفی گفت: برای ترویج فرهنگ اهدای عضو 2پیشنهاد دارم که می‌توانیم وسایل اجرای آن را نیز فراهم کنیم. پیشنهاد می‌شود در هر پارک دیوار یادبودی برای اهداکنندگان ایجاد شود و نام و تصویرشان را در این دیوار نصب کنیم؛ به این ترتیب همه مردم می‌دانند این افراد چه اقدام مهمی انجام داده‌اند. همچنین در قبال هر اهداکننده، یک مسئولیت و تعهد اجتماعی داشته باشیم که درختی را به نام اهداکنندگان عضو بکاریم.
جشن نفس همه‌ساله با حضور خانواده‌های اهداکنندگان، گیرندگان اعضای پیوندی، هنرمندان و ورزشکاران و به‌منظور ترویج فرهنگ اهدای اعضای بیماران مرگ مغزی برگزار می‌شود. این مراسم محفلی است برای بزرگداشت بیماران مرگ مغزی که با اهدای اعضایشان زندگی دوباره‌ای به انسان‌های دیگر می‌بخشند. شهردار تهران در این مراسم و بعد از ارائه 2پیشنهاد که با استقبال بسیار حاضران در سالن برج میلاد مواجه شد، گفت: از آغاز خلقت بشر مسئله عمل خیر و کمک به رفع آلام بشری یکی از فعالیت‌های اجتماعی انسان‌ها بوده است. ساده‌ترین شکل این کار کمک به نیازمندان و گرفتن دست آنها بوده که در همه نظام‌های دینی به نیکی از این مسئله یاد شده است.
تفاوتی اساسی بین نگاه مدرن و نگاه قبلی وجود دارد؛ چون این فعالیت‌های خیرخواهانه و کمک به همنوعان، فقط یک عامل فردی نیست؛ بلکه عملی دارای ارزش‌های اخلاقی محسوب می‌شده است، اما حالا در دنیای مدرن بیش از آنکه ارزش اخلاقی باشد، به‌عنوان مسئولیت اجتماعی دنبال می‌شود و حالا شاهدیم که بعد مسئولیت اجتماعی بر ارزش اخلاقی می‌چربد. وی با اشاره به اقدامات انجمن اهدای عضو هم افزود: این انجمن باید تلاش کند جنبشی اجتماعی در این خصوص ایجاد شود. تلاشی مشترک و جریانی مردمی می‌تواند جنبش اهدای عضو را سرعت ببخشد.
نجفی با بیان اینکه رویکرد شهرداری در ارتباط با شهر انسان‌محوری است، گفت: همه باید برای حل مشکلات اجتماعی دست به‌دست هم دهیم؛ به این دلیل که هم‌اکنون حل مشکلات جامعه یک مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شود؛ به‌خصوص اینکه شهر به‌شدت از ضعف اخلاقی رنج می‌برد. ضعف اخلاق شهروندی را می‌توانیم در ابعاد مختلف شهر ازجمله ترافیک و… ببینیم. این در حالی است که باید اخلاق شهروندی با محبت، ایثار، فداکاری و… توسعه یابد و شهرداری تهران آماده است که این اقدام مهم را انجام دهد.
- هر بیمار مرگ مغزی، جان 8 نفر را نجات می‌دهد
وزیر بهداشت در ادامه این مراسم گفت: بدون تردید زندگی همه کسانی که اعضای بدنشان اهدا شده است، ادامه دارد. نمی‌دانم شما درباره مرگ چه فکر می‌کنید، اما من فکر می‌کنم مرگ زیباترین اتفاق زندگی انسان است. شاید مهم‌ترین دلیل این است که در مرگ دروغ وجود ندارد؛ بلکه حقیقتی است که برای همه موجودات عالم مانند گیاهان، جانوران، ستارگان و انسان‌ها اتفاق می‌افتد. البته انسان‌ها متوجه مرگ می‌شوند و به همین دلیل اضطراب دارند. یکی از دلایل این اضطراب فاصله‌گرفتن انسان از زیبایی‌های زندگی به وسیله مرگ است. سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی با بیان اینکه این اتفاق ممکن است برای هر یک از ما نیز رخ دهد، گفت: من هم این موضوع را تجربه کرده‌ام و باید عکس عزیز هفت‌ساله‌ام را روی دست می‌گرفتم.
می‌دانم وقتی انسان عزیزش را از دست می‌دهد انگار که یکی از اعضای بدنش را با او از دست داده و هر روز به یاد عزیزش می‌افتد. البته خود این حس هم زیباست؛ چون وقتی عزیزمان زنده است، به‌دلیل وجود گرفتاری‌های زندگی کمتر او را حس می‌کنیم، اما وقتی کنارمان نیست، بیشتر به یادش هستیم. هاشمی با اشاره به لزوم فرهنگسازی در حوزه اهدای عضو گفت: بخششی که در این حوزه از سوی مردم وجود دارد، افتخار کمی نیست و خوب است که صدا و سیمای ما این محبت و عشق‌ورزیدن را ترویج کند؛ چون ما به فرهنگسازی در این زمینه نیازمندیم. همه ما بعد از وقوع زلزله کرمانشاه رفتار مردم ایران را دیدیم. باید پرسید در کدام کشور چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد و کسی که به نان شبش محتاج است، از نان خودش می‌زند تا به هموطنش کمک کند.
- سالانه 8 تا ۹ هزار مرگ مغزی در کشور رخ می‌دهد
وزیر بهداشت در ادامه صحبت‌هایش از وجود ۲۵هزار بیمار نیازمند به پیوند عضو در کشور که در لیست انتظار قرار دارند، خبر داد و گفت: متأسفانه سالانه 8 تا ۹هزار مرگ مغزی در کشور رخ می‌دهد که از این تعداد می‌توان از اعضا و جوارح 4هزار نفر از آنها استفاده کرد. باید توجه کرد که 8 عضو یک بیمار مرگ مغزی و ۵۳ ارگان او می‌تواند بیماران نیازمند پیوند را نجات دهد. بنابراین هر یک نفر از این 4هزار نفر، می‌تواند 8 نفر را از مرگ نجات دهد، اما متأسفانه به‌دلیل اینکه در این حوزه کمتر کار شده و برای ترویج این سنت حسنه کم تبلیغ شده است، حدود ۹۰۰پیوند عضو به سرانجام می‌رسد.
هاشمی با اشاره به عضویت ۴.۵میلیون نفر در انجمن اهدای عضو ایرانیان افزود: در برخی کشورها یک‌سوم جمعیت برای اهدای عضو داوطلب می‌شوند. من معتقدم که در این زمینه رسانه‌ها، صدا و سیما و… می‌توانند فرهنگسازی کنند. در گذشته ۹۰درصد از موارد پیوند کلیه از افراد زنده انجام می‌شد. هم‌اکنون نیز در کشور ما ۵۷ درصد از موارد پیوند کلیه از افراد دچار مرگ مغزی دریافت می‌شود.
وی با اشاره به فتوای امام‌خمینی(ره) در زمینه تأیید اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی گفت: در کشورهای اسلامی این مجوز را نمی‌دهند، اما امام با فقه به‌روزی که داشتند، این اقدام را انجام دادند.
- جلوگیری از فروش اعضای بدن به‌دلیل فقر
وزیر بهداشت همچنین در حاشیه این مراسم جلوگیری از فقیرشدن مردم و ترویج فرهنگ اهدای عضو را 2راهکار برای جلوگیری از فروش اعضای بدن دانست و تأکید کرد: بخش زیادی از این تبلیغات، شایعه و سیاه‌نمایی است.
هاشمی گفت: وضعیت ایران در مسئله اهدای عضو بهتر از کشورهای آفریقایی و آسیایی است. با وجود این باید فرهنگ اهدای عضو در کشور توسعه یابد چون بیماران زیادی در انتظار پیوند اعضا هستند.
وی در ادامه در پاسخ به سؤالی درباره پدیده کلیه و کبدفروشی هم افزود: این اقدام، ما را در یک دوراهی قرار داده است؛ چون از یک سو با ۲۵هزار انسان مواجه هستیم که هر روز جانشان در معرض از بین رفتن است. من آمار نمی‌گویم، اما بدانید که روزانه و حتی در هر ساعت چندین نفر به‌دلیل اینکه عضوی برای پیوند نیست، فوت می‌کنند. این در حالی است که باید بستگان درجه یک کمک کنند تا این اتفاق نیفتد. از سوی دیگر برچسب‌هایی به دیوارها زده می‌شود که بخشی از آنها نیز واقعیت است و ریشه در فقر دارد. اما بخش زیادی از این تبلیغات، شایعه و سیاه‌نمایی است که این تبلیغات کار زشتی است؛ برای مثال کبد قابل فروش نیست. من ۲۸سال است در کار پیوند قرنیه هستم و می‌گویم که نمی‌شود قرنیه را پیوند زد و مردم هم باید بدانند که چنین تبلیغاتی صحت ندارد و باید از مراجع قانونی برای پذیرش عضو اقدام کنند.
وزیر بهداشت با بیان اینکه ما هم درباره چنین اتفاقاتی معترض هستیم، اما نمی‌توان کاری کرد و تصمیم در این خصوص سخت است، گفت: برخورد با این موضوع بدون پیشنهاد راه‌حل درست نیست، البته از 2 مسیر می‌توان این پدیده را برچید؛ اول نباید اجازه دهیم مردم زیر خط فقر بروند. علاوه بر آن فرهنگ اهدای عضو نیز باید ترویج شده و اهدای عضو توسط بستگان تشویق شود. درست نیست من حاضر شوم پول بدهم تا برای اعضای خانواده‌ام اعضا پیدا شود، اما حاضر نشوم کلیه‌ام را بدهم. اطرافیان و بستگان باید برای حل مشکل فرد بیمار کمک کنند.
- 4 روایت کوتاه از اهدای زندگی
ماجرای اهدای عضو، داستان ایثار خانواده‌هایی است که با قلب مهربانشان روشنی را به زندگی تاریک همنوع‌های نیازمندشان اهدا می‌کنند. با برخی از خانواده‌ها گفت‌و گو کرده‌ایم:
- تقدیر زیبای فرزندم
نظری،پدر محمدجواد نظری که با اهدای اعضای حیاتی پسر 11ساله‌اش زندگی را به 5نفر هدیه داد، می‌گوید:دلتنگی‌هایم زیاد است، اما از اینکه توانستم برای کمک به همنوعانم قدمی بردارم، خوشحالم. بدون‌شک روح پسرم هم از این تصمیم راضی و شاد است. البته تصمیم‌گیری برای اهدای عضو جگرگوشه‌تان بسیار سخت است، اما خدا خواست که در این کار خیر همراه باشیم و بدون شک اگر خواست و اراده و مشیت الهی نباشد برگی از درخت نمی‌افتد. به‌نظر من این تقدیر زیبایی بود که خداوند خواست برای فرزند من رقم بخورد و من هم راضی هستم به رضای خدا.
- می‌خواهم دکتر قلب شوم
کیمیای پنج‌ساله، گیرنده قلب با زبان کودکانه از قلبی که به او اهدا شده بود، تشکر کرد و گفت: آرزو دارم در آینده دکتر قلب شوم و همکار دکتر مهدوی، کسی که قلبم را خوب کرد.
- نگاه ویژه خدا به اهداکنندگان
یکی دیگر از مدعوین پسری بود که بعد از گرفتن قلب پیوندی به یاد صاحب قلبی که در سینه‌اش می‌تپید و نوازنده بود، سه‌تار یاد گرفته بود. وی گفت: در این مراسم به یاد اهداکننده‌ای که زندگی دوباره به من بخشید قطعه‌ای را اجرا کردم و بدون‌شک می‌دانم کار بزرگی که این خانواده انجام داده‌اند نتیجه قلب بزرگی است که خدا به آنها اهدا کرده است. بدون شک کسانی می‌توانند در این مسیر قدم بردارند که نگاه ویژه خدا به آنهاست.
- امیدوارم امانتدار خوبی باشم
محمد 63ساله، گیرنده کلیه هم گفت: بعد از 12سال دیالیز احساس می‌کنم زندگی دوباره‌ای را تجربه می‌کنم. خانواده‌ای که چنین کار بزرگی را انجام دادند تنها در حق من لطف نکردند بلکه در حق فرزندانم، همسرم و پدر و مادرم که سال‌ها مرارت و سختی بیماری من را به دوش داشتند نیز لطف کردند. امیدوارم امانتدار خوبی باشم.
- اهدای عضو در سال 96 به روایت وزیر بهداشت
800 پیوند کبد – 30 پیوند پانکراس
2500 پیوند کلیه – 43 پیوند روده
120 پیوند قلب – 10004 پیوند مغز و استخوان
به طور کلی تاکنون در کشور 46 هزار پیوند کلیه، 5 هزار پیوند کبد، هزار پیوند قلب، 140 پیوند ریه و 90 هزار پیوند مغز و استخوان انجام شده است.