در برخی از افراد ممکن است میزان کایفوزیس به
اندازه‌ای کم باشد که با ورزش رفع شود اما در مواردی که مقدار آن در رادیوگرافی
ستون فقرات کمتر از ۴۰ درجه باشد با کمک ارتز (معمولاً ارتز یا بریس میلواکی) در
قبل از سن بلوغ قابل رفع است در حالتی که میزان قوس بیشتر از ۴۰ درجه باشد یا در
زمان مراجعه بیمار بالغ باشد .
زمانی خمیده شدن پشت آدم ها نماد
سالمندی بود اما این روزها سبک زندگی ما و مشکلات زندگی باعث شده است که کمتر به
سلامت مان توجه کنیم و ناگهان یک روز جلوی آینه برویم و ببینیم که در سنین جوانی
هم کمی خمیده به نظر می رسیم.
کایفوزیس ستون مهره‌ها همان قوز
است که مردم با آن آشنا هستند و اگر بخواهیم عبارت فارسی صحیح تری برای آن به کار
ببریم، باید بگوییم گوژپشتی که انواع مختلفی دارد و در سنین مختلف، علل
متفاوتی آن را ایجاد می کنند.
انواع کایفوزیس
برگشت پذیر
این نوع عارضه شیوع زیادی در
جامعه دارد و به دلیل وضعیت های بد بدن هنگام راه رفتن و نشستن به وجود می آید.
معمولا در خانم های جوان که کمی هم چاق هستند، دیده می شود. در این نوع کایفوزیس اگر
بیمار سعی کند پشت خود را صاف بگیرد قابلیت بهبودی وجود دارد. عده ای از بیماران
به دلیل ضعف های عضلانی ناشی از بیماری های مختلف دچار این نوع عارضه می
شوند که با بهبود قدرت عضلات معمولا قوز آن ها از بین خواهد رفت.
ثابت
در این مورد تغییر شکل ستون فقرات قابل
اصلاح نیست و هر چه قدر بیمار سعی در صاف نگاه داشتن ستون فقرات و تقویت عضلات
کند، بی فایده است. بیماری های متعددی سبب این نوع کایفوزیس می شوند؛ از
جمله: بیماری های روماتولوژی، بیماری شوئرمن در افراد جوان، شکستگی های مهره‌ای در
اثر پوکی استخوان و افزایش سن.
گاهی فرد متوجه این شکستگی نمی شود و
به مرور زمان کایفوزیس پیشرفت می کند.
عوارض
کایفوزیس علاوه بر ایجاد مشکلات
در ستون مهره ها و تضعیف عضلات پشتی با تغییر شکل ستون مهره ها سبب کاهش حجم
قفسه سینه می شود. به مرور زمان حجم ریه ها کم شده و فشار روی سیستم قلبی – ریوی
افزایش می یابد. همچنین با بالا رفتن سن، ستون فقرات دچار استئوآرتریت و درد‌های
مداوم می شود و می تواند برای بیمار وضعیت ناگوار و ناتوان کننده ای را ایجاد کند.
درمان:
انجام چند تمرین ساده بسیار مفید و کمک‌کننده
خواهد بود.
1. در
حالت سجده قرار بگیرید و دست‌ها را پشت سر بگذارید و سپس گردن و تنه را تا حدی
بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند. این ورزش ممکن است برای افراد
بزرگسال و با وزن زیاد دشوار باشد. دقت کنید هنگام تمرین، هیچ دردی نباید وجود
داشته باشد.
2. چانه
را به سمت عقب ببرید و 10 ثانیه نگه دارید.
3. گوشه
اتاق بایستید و دست‌ها را به دیوارها تکیه دهید. سپس سعی کنید تنه خود را به سمت
جلو ببرید و این وضعیت را چند ثانیه حفظ کنید.
4. روی
تشک سفتی بنشینید و 2 زیردستی در طرفین خود قرار دهید. سپس دست‌ها را روی آنها
بگذارید و سعی کنید تنه را به سمت بالا بکشید به طوری که باسن از زمین جدا شود. این
حالت را به مدت 8 ثانیه حفظ کنید.
5. روی
زمین دراز بکشید یا ایستاده به دیوار تکیه دهید. یک حوله رول‌شده در محلی که بیشترین
قوس احساس می‌شود، قرار دهید. سپس بالاتنه را روی این رول به عقب ببرید.
6. این
ورزش به‌صورت نشسته روی صندلی یا ایستاده قابل‌انجام است؛ دست‌ها را در امتداد
شانه قرار و با استفاده از طناب‌های لاستیکی، دست‌ها را به عقب حرکت دهید.
7. دو
وزنه در دو دست خود بگیرید (این وزنه می‌تواند دو بطری هم‌وزن باشد.) پاها را به
اندازه عرض شانه باز کنید. دست‌ها آویزان در کنار بدن قرار بگیرد. شانه‌ها را به
سمت بالا بکشید و چند ثانیه نگه دارید.
8. روی
شکم بخوابید و درحالی که دست‌ها کنار بدن قرار دارد، هر دو کتف را به هم نزدیک کنید
و چند ثانیه نگه‌دارید. این ورزش را در حالت نشسته هم می‌توانید انجام دهید.
اصلاح سبک زندگی برای رفع گوژپشتی
برطرف کردن علت اصلی گوژپشتی و دقت در
وضعیت نشستن و اصلاح آن، نحوه ایستادن و حمل بار، به‌خصوص کوله‌پشتی ضروری است.
دقت کنیم وضعیتی که کمترین فشار را روی ستون فقرات می‌آورد، با حفظ قوس‌های طبیعی
آن و با استفاده از صندلی است که تمام قوس‌های ستون فقرات را حمایت کند بنابراین
دقت در انتخاب صندلی به جلوگیری از ابتلا و درمان قوزپشتی کمک می‌کند.
نکته مهم دیگر اینکه هرچند درمان اصلی
انحراف ستون فقرات، تمرین و ورزشهای مناسب مشکل و با تشخیص پزشک است ولی در بسیاری
موارد استفاده از وسایل کمکی مانند انواع بریس‌ها بسیار مفید و گاهی ضروری است.
استفاده از بریس‌ها در افراد جوان‌تر معمول‌تر است ولی برای بزرگسالان نیز بریس‌های
مخصوصی وجود دارد که به رفع انحراف ستون فقرات کمک می‌کند.
توجه داشته باشیم که دقت در
انحراف ستون فقرات بسیار ضروری است زیرا درمان در مراحل اولیه راحت‌تر و معمولا
انحراف قابل‌برگشت است. با مزمن شدن و ایجاد عوارضی مثل بیرون‌زدگی دیسک، آرتروزهای
شدید و… درمان بسیار مشکل‌تر و گاهی غیرممکن می‌شود. پس در صورت شک به انحراف از
حالت طبیعی به‌خصوص اگر همراه با علایم خاص مثل درد شدید، تب، سرعت پیشرفت بالا یا
مثلا بعد از سقوط یا ضربه باشد یا در بیمارانی که سابقه مصرف طولانی‌مدت کورتون‌ها
دارند، مراجعه سریع به پزشک متخصص و بررسی دقیق با معاینه، آزمایش خون و گرافی و
برنامه‌ریزی برای اصلاح بسیار مهم است.
فیزیوتراپیست غزل خراجی
یک ایرانی
یکی ازراههای مبارزه باگوژپشتی زدن کروات است .