تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای با چه مکانیسمی انجام می‌شوند؟
یا از جاده خارج می‌شویم تا در استراحتگاه‌های بین راهی توقف کنیم. و یا اینکه قبل از برخورد توپ تنیس به راکت، وضعیت راکت را سریعا به بک هند تغییر می‌دهیم.
دانشمندان از مدت‌ها پیش به این نتیجه رسیده بودند که توانایی ما برای توقف ناگهانی یا تغییر ناگهانی یک رفتار توسط یک ناحیه واحد در قشر پره‌فرونتال مغز کنترل می‌شود. قشر پره فرونتال، در قسمت قدامی لب فرونتال قرار دارد. این ناحیه در پیش بینی مسائل، برنامه ریزی، در نظر گرفتن نتایج یک عمل پیش از انجام آن و سایر فرایندهای فکری عالی دخیل است.
مطالعه سایر قسمت‌های مغز در میمون‌ها و انسان‌ها توسط محققان دانشگاه Johns Hopkins نشان داده است که فرایند تصمیمات لحظه ای بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که در گذشته تصور می‌شد. این فرایند مستلزم هماهنگی‌های عصبی پیچیده‌ای میان نواحی چندگانه از مغز است.
کشف این موضوع می تواند به دانشمندان برای توضیح برخی جنبه‌های اعتیاد که در ارتباط با این موضوع هستند و درک این که چرا زمین خوردن‌های اتفاقی با افزایش سن شایع تر می‌شوند، کمک کند.
نتایج این مطالعه در Neuron منتشر شده است و نشان می‌دهد که تغییر یک عمل برنامه‌ریزی شده مستلزم هماهنگی و ارتباط میان نواحی متعددی از مغز است. در نتیجه این ارتباط‌های متعدد، تغییر یک تصمیم حتی به مدت یک میلی ثانیه پس از تصمیم گیری، اغلب برای تغییر حرکت یا رفتار بسیار دیر است.
استفاده از تکنیک تصویربرداری MRI عملکردی که فعالیت مغز را همزمان با تصویربرداری نشان می‌دهد، نشان داد که تصمیمات لحظه ای مستلزم ارتباط بسیار سریع ناحیه‌ای در قشر پره فرونتال با ناحیه دیگری در مجاورت آن به نام frontal eye field است. این ناحیه در کنترل حرکات چشم‌ها و درک بینایی موثر است.
به گفته Kitty Xu، محقق ارشد این مطالعه، وقتی می‌خواهیم تصمیمات لحظه ای بگیریم، به نسبت مدت زمان اثرگذاری تصمیم قبلی در مغز، تغییر آن دشوارتر خواهد بود. توقف یک فعالیت برنامه ریزی شده نیاز به هماهنگی سریعی بین نواحی مجزایی در مغز دارد.
به عنوان مثال اگر ما تصمیممان در مورد فشردن پدال گاز را، حتی چندین میلی ثانیه بعد از ارسال سیگنال‌های تحریکی به عضلاتمان برای فشردن پدال تغییر دهیم، امکان توقف عمل وجود نخواهد داشت. در صورتی که تغییر تصمیم در حدود ۱۰۰ میلی ثانیه پس از تصمیم گیری صورت بگیرد، تغییر موفقیت آمیز برنامه ممکن می‌شود.
اگر تغییر تصمیم بیش از ۲۰۰ میلی ثانیه طول بکشد، در این حالت نیز تغییرعمل به نحو مطلوبی انجام نخواهد گرفت؛ به عنوان مثال ممکن است از پله‌ها بیفتیم. با افزایش سن، سرعت ارتباطات نورونی کاهش می‌یابند و این کاهش، به افزایش احتمال وقوع این نوع اشتباهات منجر می‌شود.
برای مشخص کردن مناطق مغزی درگیر در تصمیمات لحظه‌ای، دانشمندان از ۲۱ آزمون stop signal task استفاده کردند. این تست، یک تست رایج رفتاری است که تغییر یک رفتار برنامه ریزی شده را بررسی می‌کند. شرکت کنندگان همزمان با انجام تست، با MRI عملکردی بررسی می‌شدند.
از آنان خواسته شد که به صفحه نمایش نگاه کنند و به محض ظهور نقطه سیاه به آن خیره شوند. اما مدت زمان کوتاهی پس از تمرکز آنان بر نقطه سیاه یک نقطه رنگی ظاهر می‌شد و باعث می‌گردید که تصمیمشان را تغییر داده، به محرک جدید خیره شوند و برنامه اولیه را که خیره شدن به نقطه سیاه بود تغییر دهند.
محققان همزمان مناطقی از مغز را که در طول فرایند تصمیم‌گیری و پس از تغییر آن در تصویر روشن‌تر می‌شدند بررسی کردند. برای اثبات یافته‌هایشان، آنان سپس آزمایش مشابهی را روی میمون‌ها انجام دادند.
الکترودهای کاشته شده در مغز میمون‌ها و مقایسه اطلاعات حاصل از آن با نتایج MRI، نشان داد که در هنگام توقف نگاه کردن به نقطه سیاه و نگاه کردن به نقطه رنگی، مناطق مشابهی در مغز انسان‌ها و میمون‌ها فعال می‌شوند.
ردیابی حرکات چشم‌ها و فعالیت‌های نورونی مرتبط با آن‌ها به محققان کمک کرد که بتوانند به این سوال که کدام نواحی از مغز در تصمیمات لحظه ای دخیل هستند، پاسخ دهند. با ترکیب اطلاعات حاصل از MRI عملکردی مغز انسان و نوروفیزیولوژی میمون‌ها، محققان شاخه‌های تحقیقاتی را که در گذشته جدا از هم تلقی می‌شدند، به هم پیوند دادند.
اگر دقیقا بفهمیم مغز چگونه از انجام عملی جلوگیری و یا آن را متوقف می‌کند، خواهیم توانست فرایند توقف اعمال را تقویت کنیم و به افراد امکان کنترل بیشتری روی تصمیماتشان بدهیم.
تغییر برنامه به صورت لحظه‌ای برای مغز دشوار است و با افزایش سن و کند شدن ارتباطات نورونی دشوارتر هم می‌شود. Xu امیدوار است که این دیدگاه، سرانجام بتواند به معرفی روش‌هایی برای انجام تصمیم‌گیری‌های سریع و امن منجر شود.
منبع: سلامتی