قوز کمر یکی از مشکلات شایع در میان نوجوانان و مخصوصا در دختران و حتی در بزرگسالان به حساب می آید. قوز کمر به معنی ایجاد افتادگی در شانه ها و کتف ها، ایجاد درد، جلو آمدن سر می باشد. اما هیچ جای نگرانی وجود ندارد چون می توان قوز کمر را با روش های مانند فیزیوتراپی و حرکات ورزشی درمان کرد.

باید توجه داشت که در حالت طبیعی، ستون فقرات تحدب پشتی مختصری دارد و افزایش بیش از حد طبیعی این تحدب، بیماری محسوب می‌شود بنابراین در بسیاری مواقع و به‌خصوص در افراد با وزن بالا، ظاهر شخص طبیعی دیده می‌شود ولی با بررسی دقیق، افزایش قوز پشتی مشخص خواهد بود.

راه ها و روش های درمان فیزیوتراپی

فیزیوتراپی و استفاده از قوزبند گزینه درمانی مفید و مهمی برای قوز کمر است. این شیوه خصوصاً برای موارد قوز کمر وضعیتی مفید است، زیرا فیزیوتراپ می‌تواند به شما کمک کند که یاد بگیرید چگونه وضعیت قرارگیری بدنتان را اصلاح کنید و عضلات ستون فقراتتان را تقویت نمایید. البته، فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به موارد قوز کمر ساختاری ، مانند قوز کمر شوئرمن ناشی از شکستگی‌های ستون فقرات هم توصیه می‌شود.

درمان قوز کمر با فیزیوتراپی به میزان قوس کمر و علائمتان بستگی دارد تا بتواند موجب رفع قوز کمر شود.

در اکثر افراد مبتلا به قوز پشت، فیزیوتراپی به تقویت عضلات پشتیبان ستون فقرات و اصلاح وضعیت بد قرارگیری بدن کمک می‌کند. در موارد شدیدتر یا هنگامی که قوز کمر به سرعت در حال وخیم‌تر شدن است، ممکن است برای پیشگیری از انحنای بیشتر کمر نیاز به پوشیدن بریس ستون فقرات و یا حتی انجام عمل جراحی ستون فقرات باشد.

در چنین مواردی، فیزیوتراپی پس از عمل جراحی آغاز می‌شود تا به روند بهبودی کمک کرده و سرعت آن را افزایش دهد.

اگر چه برنامه فیزیوتراپی درمان قوز پشت متناسب با نیاز شما طراحی می‌شود، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

• انجام انواعی از تمرینان حرکتی برای کاهش سفتی ستون فقرات، گردن و شانه‌ها و از بین بردن قوز پشت
• حرکات کششی غیرفعال برای افزایش دامنه حرکت و کاهش گرفتگی.
• درمان دستی و متحرک‌سازی مفاصل برای درمان قوز
• ماساژ بافت‌های نرم
• تمرینات تقویت عضلات شکمی و باز کننده پشت، برای ثبات ستون فقرات و به حداکثر رساندن توانایی‌های عملی آن‌ها
• گاهی اوقات تمرینات تنفسی مانند تنفس کنار دنده‌ای و دیافراگمی، برای کاهش سفتی دنده‌ها، آموزش داده می‌شوند.
• مدیریت دائمی وضعیت قرارگیری بدن. اغلب برای غافل نشدن از وضعیت بد قرارگیری بدن و اصلاح آن از آینه برای درمان قوز پشت استفاده می‌شود.
• ارزیابی ارگونومیک.

البته، باید دانست که اصلاح و درمان قوز کمر زمان بر است و برای به دست آوردن بهترین نتیجه، پیروی از آموزش‌های فیزیوتراپ بسیار ضروری است.

حرکات اصلاحی برای درمان قوز پشت کمر

رول فومی در پشت کمر

برای افرادی که ناحیه سینه‌ای از ستون فقرات آن‌ها دچار خشکی و گرفتگی شده است، انجام تمریناتی با رول فومی ضروری است. بهترین تمرین با رول فومی برای ستون فقرات سینه‌ای، این است که رول فومی را زیر کمر و درست در زیر قسمت‌هایی که دچار خشکی و گرفتگی شده‌اند قرار دهید و زانوهای خود را خم کنید و سپس کمر خود را به سمت عقب خم کنید و روی رول فومی فشار دهید. این حرکت را می‌توانید هر روز انجام دهید و بهترین کار این است که این حرکت راقبل از انجام دادن حرکات کششی کمر و به منظور بهبود حرکت‌پذیری مفاصل کمر، انجام دهید.

حرکات کششی

بعد از آن که نحوه‌ی استفاده از رول فومی به بیمار آموزش داده شد، در مرحله‌ی بعدی ما به او آموزش می‌دهیم که ناحیه قدامی شانه و خصوصا عضلات پکتورال را کشش دهد. در ادامه با چند حرکت کششی مفید برای افزایش طول ماهیچه‌ها آشنا می‌شوبد:

کشش استاتیک لاتیسموس

برای حرکت لاتیسموس استاتیک، بیمار باید روی چهار دست و پای خود قرار گیرد و سپس یکی از دستان خود را از روی زمین بلند کند و به سمت جلو بکشد و دست و ساعد خود را برای تعادل روی یک توپ فیزیوبال بگذارد. گرفتگی این عضلات می‌تواند شانه‌ها را به سمت جلو بکشد و موجب افزایش قوز پشت کمر شود. این حالت را برای ۳۰ ثانیه نگه دارید. این حرکت را برای هر طرف دوبار تکرار کنید.

کشش کمر با کمک میز در حالت ۹۰ درجه

این حرکت برای کشش عضلات لاتیسموس بسیار مفید است و در عین حال به اصلاح قوز کمر به طور مستقیم کمک می‌کند و خشکی مفاصل کمر را برطرف می‌کند. پاهای خود را به اندازه عرض شانه از هم باز کنید و شانه‌های خود را به سمت عقب دهید و صاف بگیرید. در حالی که دستان خود را به سمت چلو، صاف گرفته‌اید از مفصل لگن به سمت جلو خم شوید. کف دست و ساعد دستان خود را روی میز قرار دهید و سعی کنید بدنتان را تا زاویه ۹۰ درجه خم کنید.

خم کردن کمر به عقب

به صورت دمر بخوابید و آرنج خود را خم کرده و کف دستانتان را جلوی خود، روی زمین و روی یکدیگر قرار دهید و سپس پیشانی خود را نیز روی دستانتان قرار دهید. در این حالت صورت کاملا به سمت پایین و روی دست‌ها قرار دارد و پها نیز املا صاف هستند. حالاسر، دستها و قفسه‌ی سینه‌ی خود را از روی زمین بلند کنید، در حالی که دستها و پیشانی شما همچنان در تماس هستند. بالاتنه‌ی خود را اجایی که می‌توانید از زمین بلند کنید، درحالی که پاها همچنان روی زمین هستند. این حالت را حداقل برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید. این حرکت را روزی ۱۰ بار تکرار کنید. شما کشش این حرکت را در کمر، قفسه سینه و شکم خود احساس می‌کنید.

حرکت کششی صلیبی شکل

قرار گرفتن در حالت نشسته به مدت خیلی زیاد باعث کوتاه شدن قسمت‌های بالایی و پایینی پشت، و در نهایت نامناسب شدن وضعیت قامت فرد می‌شود.

کشش صلیب آن‌قدر برای اصلاح این عضلات کوتاه شده مناسب است که باید آن را هر روز انجام دهید.

نحوه انجام: برای انجام این ورزش برای رفع قوز پشت سر پا به حالت صاف بایستید، دست‌هایتان را به کنار باز کنید و آن‌ها را تا شانه بالا بیاورید. طوری مچ دست‌هایتان را بچرخانید که انگشتان شستتان رو به عقب قرار بگیرند، و دست‌هایتان را به حالت کشش دادن به سینه عقب ببرید. کمی در همین وضعیت بمانید و سپس به وضعیت اولیه برگردید. این حرکت را تکرار کنید.

حرکت پل

از آنجا که خم کردن قسمت بالایی پشت به جلو برای بدن کار ساده‌ای است، تمرینات پل زدن و نگه‌داشتن وضعیت پل به شما کمک می‌کنند که عضلات و مفاصلتان را طوری پرورش دهید که در حالت خم شده به عقب نیز راحت باشند. پل زدن در همان حال که تمامی گروه عضلات خلفی تنه را فعال می‌سازد، و این ورزش برای قوز کمر به معکوس کردن تمایل طبیعی بدن به خم شدن به جلو هم کمک می‌کند .

پل زدن یک تمرین اصلاح عملکرد است که علاوه بر فعال کردن عضلات کفل، عضلات عمقی ستون فقرات را نیز تقویت می‌کند.

وقتی قویتر شدید می‌توانید انواع سخت تر ورزش قوز کمر و حرکت پل را تمرین کنید، مانند حرکت «پل کامل» که در آن باید طوری به بدن قوس دهید که تنها سر و پاهایتان به عنوان ‌تکیه‌گاه روی زمین بمانند. می‌توانید این حرکات را به شکل حرکات ایزومتریک (چیزی شبیه به حرکت پلانک معکوس ) انجام دهید یا تنه را پایین بیاورید و حرکت را تکرار کنید.

چرخش ستون فقرات سینه‌ای

انجام حرکات چرخشی ستون فقرات سینه‌ای برای افزایش توانایی حرکت دادن منطقه ستون فقرات سینه‌ای ضروری است. منطقه ستون فقرات سینه‌ای برای خم شدن، کشیده شدن و چرخیدن تکامل یافته است. افراد مبتلا به قوز کمر توانایی کمی در حرکت دادن این منطقه دارند، بنابراین با انجام حرکت چرخش ستون فقرات سینه‌ای خواهند توانست به خوبی با این مشکل مقابله کنند.

نحوه انجام: طوری روی چهار دست و پا قرار بگیرید که دست‌هایتان کاملاً کشیده شده و دقیقاً روبروی شانه‌هایتان قرار بگیرند. دست راستتان را بلند کنید و آن را پشت سرتان نگه دارید. آرنجتان را به زیر عضلات سمت چپ سینه خود بچرخانید. این چرخش را در جهت عکس انجام دهید تا جایی که آرنجتان بالای سرتان قرار گیرد، و تلاش کنید تا جایی که امکان دارد آرنجتان را بچرخانید. اگر با نگاهتان آرنج متحرک را دنبال کنید این ورزش برای قوز پشت مؤثرتر خواهد شد.

اصلاح سبک زندگی برای رفع قوز کمر

برطرف کردن علت اصلی قوز کمر و دقت در وضعیت نشستن و اصلاح آن، نحوه ایستادن و حمل بار، به‌خصوص کوله‌پشتی ضروری است. دقت کنیم وضعیتی که کمترین فشار را روی ستون فقرات می‌آورد، با حفظ قوس‌های طبیعی آن و با استفاده از صندلی است که تمام قوس‌های ستون فقرات را حمایت کند بنابراین دقت در انتخاب صندلی به جلوگیری از ابتلا و درمان قوزپشتی کمک می‌کند.

نکته مهم دیگر اینکه هرچند درمان اصلی انحراف ستون فقرات، تمرین و ورزش‌های مناسب مشکل و با تشخیص پزشک است ولی در بسیاری موارد استفاده از وسایل کمکی مانند انواع بریس‌ها بسیار مفید و گاهی ضروری است. استفاده از بریس‌ها در افراد جوان‌تر معمول‌تر است ولی برای بزرگسالان نیز بریس‌های مخصوصی وجود دارد که به رفع انحراف ستون فقرات کمک می‌کند.

توجه داشته باشیم که دقت در انحراف ستون فقرات بسیار ضروری است زیرا درمان در مراحل اولیه راحت‌تر و معمولا انحراف قابل‌برگشت است. با مزمن شدن و ایجاد عوارضی مثل بیرون‌زدگی دیسک، آرتروزهای شدید و… درمان بسیار مشکل‌تر و گاهی غیرممکن می‌شود. پس در صورت شک به انحراف از حالت طبیعی به‌خصوص اگر همراه با علایم خاص مثل درد شدید، تب، سرعت پیشرفت بالا یا مثلا بعد از سقوط یا ضربه باشد یا در بیمارانی که سابقه مصرف طولانی‌مدت کورتون‌ها دارند، مراجعه سریع به پزشک متخصص و بررسی دقیق با معاینه، آزمایش خون و گرافی و برنامه‌ریزی برای اصلاح بسیار مهم است.

هر گونه کپی برداری با ذکر نام و منبع الو دکتر مجاز می باشد

قوز کمر را چطور درمان کنیم؟