نگهداری آکواریوم در زمره محبوب ترین سرگرمی های با میلیون ها نفر علاقمند در سراسر جهان می باشد. در مجموع کشورهای اتحادیه اروپا بزرگترین بازار ماهیان زینتی را دارند. با این حال، ایالات متحده امریکا به تنهایی بزرگترین وارد کننده ماهی زینتی در جهان است. اگر چه آمار و ارقام دقیق ارزش و تجارت صنعت ماهی زینتی در دسترس نیست، اما براساس گزارش FAO در بین سال های 1996 تا 2005 ، ارزش واردات ماهی زینتی و بی مهرگان به کشورهای مختلف سراسر جهان حدود 278 میلیون دلار بوده است. براساس بررسی های صنعت حیوانات خانگی، ارزش صنعت آکواریوم بیش از 1،000 میلیون دلار برآورد شده است (10). از سال 1985 ارزش تجارت بین المللی، صادرات ماهی زینتی با نرخ رشد متوسط حدود 14 درصد در سال افزایش یافته است. کشورهای در حال توسعه حدود دو سوم ارزش کل صادرات را به خود اختصاص داده اند .
بیماریهای مشترک بین انسان و ماهی یک سری بیماریها و عفونت هایی هستند که بطور طبیعی بین انسان و دیگر حیوانات مهره دار انتقال پیدا می کند.
دلیل بیماری های مشترک بین انسان و آبزیان
استفاده از منابع طبیعی آب و استخرهای مصنوعی برای پرورش آبزیان دریایی و آب شیرین (مخصوصا ماهی- میگو) و افزایش آنها باعث ایجاد بیماریهای مشترک بین انسان و ماهی می شود که برای تولید کننده و مصرف کنندگان مشکل زاست. پرورش دهنده به دلیل تلفات ماهی های خود و مصرف کننده به دلیل بیمار شدن متضرر می شوند.
انگل های آبزیان و بیماری های مشترک با انسان
ماهیان موجودات حساسی بوده که در صورت بیماری درمان آن ها مشکل و یا حتی غیرممکن می باشد لذا پیشگیری از بروز بیماری بسیار ضروری دارد. بیماری ماهیان بر حسب اندام های آلوده، سن و نوع ماهی طبقه بندی گشته و تعدادی از بیماری ها از طریق میزبان های واسط منتقل می گردند که مبارزه با این میزبان های واسط و حذف آن ها بسیار اهمیت دارد.
دسته بندی انگل ماهیان
انگل ماهیان به طور کلی در 6 گروه تک یاخته، پریاخته، مرجان ها، کرم ها، سخت پوستان و نرمتنان تقسیم بندی می گردند.
بیماری های انگلی
بیماری های معروف انگلی که اثرات آنان بر روی ساختار ماهیان پدیدار گشته به شرح زیر است:
1– پوسیدگی دم و باله: پیدایش خطوط سفید در حاشیه باله ها و شکنندگی شعاع آنان به همراه خونریزی و بیرون زدگی یک یا دو طرف چشم می شود.
2– آبله پوستی: پیدایش زخم یا آبله سر باز در بدن همراه با برآمدگی فلس ها می باشد.
3– استسقاء عفونی (تجمع مایعات در بدن یا آب آوردگی شکم): با تجمع مایعات در محوطه شکمی بیرون زدگی فلس ها و خونریزی های کوچک زیر جلدی در باله ها همراه است .
4– بیماری چشمی: قرنیه چشمی پر خون و مات گشته سپس کره چشمی تخریب می گردد.
5– ایکتیوفتیروس مولتی فیلیس: بیماری لکه سفید با سیست های سفید کوچکی به قطر mm 1 بر روی پوست، آبشش و باله ها است که موجب خارش، تنفس سریع و بی اشتهائی در ماهی می گردد.
6– اسپورزوآ: بیماری کوکسیدوز دانه ای همراه با بروز لکه های شیری رنگ کوچکی در روده است.
7– میکسوسوما سربرالیس: بیماری چرخش با انحنای دمی و تغییر محوطه دهان و ایجاد لکه های سیاه در دم ماهی بوده که راه درمانی ندارد .
8– ژیروداکتیلوس: موجب شنای غیرطبیعی و کم رنگی نقاط پوست و ریزش فلس ها می شود.
9– داکتیلوژیروس: سبب شنای غیرطبیعی با برآمدگی های غیرطبیعی و خونریزی در آبشش می شود.
10– لیگولا: سبب کم تحرکی و تورم کانال غذائی یا مسدودیت کامل آنان توسط سیست های می شود
اقدامات پیشگیرانه جهت حفظ سلامت ماهی:
1 – ماهی را از مراکز معتبر تهیه فرمائید.
2 – از تماس کودکان با ماهی جلوگیری و بهداشت فردی را به آنها آموزش دهید.
3 – شستشوی کامل دستها با آب و صابون بعد از دست زدن به ماهی انجام شود .
4 – شستشوی دوره ای وسایل آکواریوم و ضد عفونی با نمک طعام 3% و ترکیبات یده انجام شود.
5 – چنانچه قصد خرید ماهی و اضافه کردن آن به سایر ماهیان خود را دارید لازم است ماهیان جدید الورود حداقل 2 هفته بصورت جداگانه در قرنطینه نگهداری، و بعد از اطمینان از سلامت آنها به سایر ماهیان اضافه شوند.
6 – در صورت مشاهده هر گونه علائم بیماری در ماهیان (بیحالی، بی اشتهائی، تغییر رنگ، وجود زخم و…) ماهی بیمار را از سایرین جداسازی نموده و با دامپزشک آبزیان مشورت نمایید.
7 – ماهی تلف شده را سریعا از آب خارج نمائید.
7 – در صورت مشاهده هر نوع علائم و ناراحتی پوستی به پزشک مراجعه فرمائید.
8 – جهت جلوگیری از انتقال بیمارها وتغییر در اکوسیستم از رها کردن ماهیان خود در رودخانه ها، تالابها و آبهای آزاد جدا خوداری نمایند.
9 – جهت حفظ سلامتی ماهی خود و افزایش طول عمر آن بجای ظروف کوچک از آکواریوم استفاده نمایید.