زونا یا هرپس زوستر یک بیماری عفونی است که با فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر، که در ریشه های عصبی نخاع پس از ایجاد آبله مرغان پنهان است پدید می آید این ویروس قادر است برای ده ها سال به صورت پنهانی زنده بماند. پزشکان علت فعال شدن آن در سیستم ایمنی بدن را پیری و استرس عنوان کرده اند. عفونت دستگاه عصب نخاعی به پوست، موجب سوزش و یا درد سطح بدن خواهد شد.
ویروس واریسلا زوسترنوعی هرپس ویروس می باشد و مثل دیگر هرپس ویروس ها موجب بروز هر دو عفونت اولیه و راجعه می شود و در گانگلیون های اعصاب حسی به صورت پنهانی باقی می ماند.
این ویروس باعث ایجاد دو عفونت در انسان می شود
- واریسلا = آبله مرغان
- زوستر= زونا
آبله مرغان نوعی عفونت عمومی و اولیه است که با اولین برخورد فرد با ویروس پدید می آید.
پس از رفع ضایعات اولیه ویروس در ریشه های اعصاب حسی پنهان باقی مانده و در هر سه تا پنج نفر از هر هزار نفر دوباره شروع به فعالیت می کند و ضایعات هرپس زوستر را پدید می آورد.
ایجاد بیماری با بالارفتن سن و سرکوب ایمنی شدت پیدا می کند.
علائم رایج
تاول‌های قرمز و دردناک که ممکن است در هر نقطه از بدن پدید آیند. این تاولها چهار تا پنج روز بعد از شروع نشانه های اولیه پدید می آیند. تاولها غالبا برروی یک قسمت پهن پوست قرمز در انتهای مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک بخش خاص پوست ایجاد می شوند. تاولها را معمولا می‌توان در ناحیه قفسه سینه مشاهده کرد که فقط در یک سمت بدن گسترش پیدا می کنند.
- تب و لرز
- احساس خستگی
- تهوع، دل‌پیچه یا اسهال خفیف
درد ناحیه قفسه سینه، صورت، یا احساس سوزش در پوست شکم به تناسب با ناحیه‌ای که مبتلا شده است.
پس از هفت روز ضایعات وزیکولر پوسته پوسته می شوند و پس از دو تا سه هفته بهبودی پیدا میکنند.
مشکلات عصبی ناشی از زونا شامل :
C3-t5-l1-l2
و اولین شاخه عصب 3 قلو…
مشکل بررسی زونا در فاز پرودرمال است به این معنا که زمانی که درد بدون هیچ ضایعه ای پدید بیاید .
در این قسمت تشخیص های غلط آپاندیسیت و … در نظر گرفته می شود
سخت ترین مسئله تشخیصی درد حاصل از بیماری زونا بدون تشکیل ضایعات در عصب می باشد که زوستر سین هرپس نام دارد. بررسی این موارد طبق نشانه های بالینی و بررسی های آزمایشگاهی است
مهمترین عارضه هرپس زوستر نورالژی بعد از هرپس است که در آن سی روز پس از رفع ضایعات پوستی و مخاطی درد همچنان وجود دارد.
درمان
نتیجه مهم حاصل از درمان شامل کاهش خارش و درد است، که به این منظور غالبا از داروهای موضعی و خوراکی استفاده می‌گردد. دردی که بعد از پاک شدن تاولها برجای می‌ماند را به سختی می توانید درمان کنید، و هیچگونه روش مشخصی برای مقابله با آن وجود ندارد.
زمان حمام، تاولها را به آرامی بشویید.
روی تاولها و زخم‌ها را با باند نپوشاند.
در یک وان آبی خوابیده و نشاسته ذرت یا پودر جو دوسر به آن اضافه کنید.
داروها
پماد کالامین برای تاولها
برای کاهش درد می‌توانید از دارویی مانند استامینوفن استفاده کنید.
در صورت ضرورت مسکن های قوی‌تر تجویز خواهد شد.
داروهای آرام بخش برای زمان کم
داروهای کورتیزونی برای کاهش درد در موارد شدید
امکان دارد آسیکلوویر (یک نوع داروی ضد ویروسی) هم توسط پزشک تجویز گردد.
دیگر روش‌های تاثیرگذار بر درد نیز وجود دارند، این روش‌ها شامل ماساژ و مالش دائم و مستمر، بکاربردن جریان الکتریکی در پوست، گرما، اسپری سرد، و قطع رشته‌های عصبی یا جراحی، در موارد حاد باید رشته‌های عصب حسی را با تزریق ماده بی‌حس کننده بست
در دوره بیماری از غلات ، برنج قهوه ای، مخمر آبجو، میوه و سبزی خام، بیشتر میل کنید. ازمحصولات دارویی حاوی استامینوفن دوری کنید، زیرا موجب طولانی تر شدن بیماری تان خواهند شد .جداسازی وسایل شخصی بیمار، بهداشت و نظافت پوست، مصرف داروها سر موقع، پرهیز از خاراندن و زخم شدن تاولها و قرارگرفتن محل آسیب دیده در مقابل نور خورشید برای مدت زمان چند دقیقه، از جمله نکاتی است که باید در نظر بگیرید.
کورتیکو استروئیدها نظیر پردنیسون، برای کم شدن التهاب و مقابله با پاسخ ایمنی بدن استفاده می شوند. تاثیر این دارو بر روی بیماران سن بالا به مرور بیشتر از افراد جوان می باشد هرچند این دارو را باید طبق نظر پزشک و با احتیاط استفاده کرد. برای کم شدن درد می توانید از آنالژزیک ( تشکیل دهنده های درد) مانند کپسول و همچنین کمپرس آب سرد استفاده کنید. استفاده از محلول کالامین ( پودر قرمزرنگ شامل روی) و آنتی هیستامین ( هم خوراکی و هم موضعی)، برای کم شدن خارش توصیه شده است
هر گونه کپی برداری با ذکر نام و منبع الودکتر مجاز می باشد
واکسن جدید زونا با اثربخشی بیشتر در افراد مسن
بیماری هرپس زوستر، علائم و درمان