ژرونتولوژی یا دانش پیری شناسی فرایند های کهولت سن را از لحاظ زیست شناسی، روانشناسی، جامعه شناسی بررسی می کند. در هر3 زمینه تلاش بر این است که دلیل پیرشدن، پیدا شود. توضیحات ارائه شده در زمینه سالمند شدن به صورت زیر می باشند:
الف دیدگاه های زیست شناسی:
دیدگاه های زیست شناختی به 3 بخش تقسیم می شوند:
دیدگاه ایمنی:
عقیده دارد که سیستم ایمنی، با بیرون راندن عوامل خارجی و یا از بین بردن انها، از بدن مراقبت می کند. علل خارجی مانند انواع ویروس، انواع باکتری، انواع قارچ و غالبا سلولهای بدن شخص که دگرگونی های نئو پلاستیک داشته باشند. بخش های عمده ای که بر سیستم ایمنی تاثیرگذار هستند، شامل:
مغز استخوان، تیموس، طحال و غدد لنفاوی، بعد پس از سن جوانی به مرور واکنش های ایمنی کم شده و وزن غده تیموس کاهش پیدا می کند و قابلیت ان، در ایجاد سلولهای T دگرگون خواهد شد و تاثیر پیری بیشتر در سلولهای T دیده می شود وبا افزایش سن، سلولهای مغز استخوان قابلیت خود را از دست داده و به دنبال کم شدن عملکرد طبیعی، مقدار عفونت و سرطان بالا می رود. طبق این دیدگاه، سیستم ایمنی بدن، برخی از بخش های سالم بدن را نابود کرده و گمان می رود که سیستم دفاعی بدن، بر علیه آن عمل کرده و به بخش هایی از بدن حمله می کند. انگار که این قسمت ها مهاجمان خارجی هستند این واکنش باعث مصونیت خواهد شد. علیرغم این که مواد، برای ایجاد تطابق در جسم، ایجاد می شود اما در جریان تولید ان بدن عمدا خود را از میان خواهد برد و به همین ترتیب با بالارفتن سن از ایمنی فرد در برابر بیماریها کم می شود این عیب دستگاه ایمنی علاوه بر این که برخی از بیماری های مهلک و استحاله ها را ایجاد می کند، اما قادر نیست در همه موارد صحیح باشد به همین خاطر این نظریه تنها به بخشی از مسئله پروسه پیر شدن جوابگو است
پیرشدن سلول ها
در نظریه پیر شدن سلول ها عقیده بر این است که تحولات مربوط به DNA و RNA از جمله دلایل بروز سالمندی به شمار می روند. به این ترتیب که تحولات سلولها، باعث تغییراتی در عملکرد اعضاء بدن می شود. با توجه به این مورد که DNA مسئولیت برخی از فرایند های متابولیکی مانند متابولیسم سلولی است. هر گونه نابودی اطلاعات یا کد گذاری نادرست سلولها که به خاطر نقص در DNA پدید بیاید باعث مرگ سلولها خواهد شد.
همچنین، اجتماع مواد اضافی در سلول و کم شدن مقدار اکسید اسیون سلولی هم، باعث نابود شدن کنش سلول و مردن ان ها می گردد و هر قدر مواد اضافی در سلول بیشتر تجمع پیدا کند، پروسه ضایعه زودتر اتفاق می افتد با بالارفتن سن رشته های طویل مولکول ها، می شکنند و پیچ تاب خورده و در آخر عمل فیزیولوژیک، سلولها دچار اختلال می گردد و به خاطر این تغییرات، سلولها سفت می شود و به همین دلیل است که در پروسه سالمند سفت شدن نسوج مشاهده می شود
رادیکال ازاد
در زمینه نظریه رادیکال ازاد بهتر است بدانید که، بخش های سلولی با تحرک زیاد، از اتمها یا مولکولهایی ایجاد می شوند که حاوی یک زوج الکترون می باشند که به 2 الکترون جداگانه تبدیل شده اند و فعالیت های غیر وابسته به هم دارند. و براساس این نظریه اکثر عوامل تاثیرگذار در پیری مشخص شده است طبق نظریه کلاژن رشته های کلاژن بافت همبند مرتبط با پیری تغییر شکل داده در ترکیب به 3 حلقه ای را از دست می دهند وبه شکل رشته های الاستیک در می آیند بدین صورت میزان کلاژن، تغییرات ناشی در جدار شریان و مواد سلولها را بررسی می کند فرایند مهم در سوخت و ساز سلولها هم مواد اضافی مثل لیپوفوسین یا رنگدانه های سنی هستند. لیپوفوسین ماده ای رنگین با مقدار فراوانی چربی و پروتئین می باشد که در اکثر ارگانهای افراد پیر افزایش می یابد. غالبا این کیپوفوسین با رادیکالهای ازاد با پیری مرتبط است. زیرا این ماده از اکسیداسیون چربیهای غیر اشباع ایجاد می شود. تجمع لیپوفوسین با توزیع و منتقل کردن متالبولیتهای اصلی در ملکولهای شامل اطلاعات در سلول وارد شده و می تواند نقش در روند پیر شدن بر عهده داشته باشد
نظریه های روانشناختی
نظریه های روانشناختی در پی آنند تا روند پیری را توجیه کرده و رفتار هایی که در این دوره تعیین می شود را بررسی نمایند. مهمترین نظریه پرداز پروسه های زندگی، اریک اریکسون بر این عقیده است که نظم پدید آمدن رده های زندگی، اگر چه لحظه آغاز و پایان ان به اندازه افراد، فرق می کند ولی برای همه یک جور است. اریکسون متوجه شده است دوره واپسین زندگی، وقتی است که افراد در آن کامیابی ها و شکست هایشان را بررسی و به دنبال معنایی برای زندگی شان می گردند. او بر بهره گیری از ویژگی های اخلاقی، به جای نا امیدی، تاکید دارد و عقیده دار که اگر افراد مسن بتوانند معنایی برای زندگی خود پیدا کنند و قبول کنند که دوران انان تمام شده است، قادر خواهند بود با احساس کمال به زندگی گذشته و به زندگی آینده خود بنگرند افراد مسنی که، زندگی خود را مرحله ای سراسر بیهودگی می دانند که هیچ معنایی برایشان ندارد، احتمال دارد امید خود را از دست داده زندگی خود را با احساس پوچی به پایان برسانند و اطرافیان را تحقیر کرده و در نهایت نا امید گردند.
هر گونه کپی برداری با ذکر نام و منبع الودکتر مجاز می باشد