هنگامی که ما نمیتوانیم به نحو موثری از واکنشهای استرس بهبود یابیم، در این زمان، کنترل خود را از دست داده و حتی نسبت به آن، تحمل ناپذیرتر میشویم. قابلیت و توانایی جسمی و روحی و روانی تشدید یافته که در طی مرحله ترس و وحشت ایجاد میشود، مفید میباشد. هنگامی که هورمون کورتیزول و آدرنالین در بدن ترشح میشوند، در این موقع، عملکرد مغز و عضلات و ماهیچهها، بر دستگاه گوارش و سیستم ایمنی بدن اولویت مییابد. این امر میتواند بسیار مفید باشد، اما اگر آن دائماً روی دهد، در این صورت، منجر به ایجاد عدم تعادلی میشود که بر تمام اعضای بدن تاثیر میگذارد.
در زندگی، لحظات بسیار زیادی وجود دارند که احتمالاً بیشتر از زمانهای دیگر باعث ایجاد استرس میشوند. لازم به ذکر است که تنها، واقعه و رویداد پُر تنش نمیباشد، بلکه شیوه واکنش ما نسبت به آن رویداد نیز میتواند تنش زا باشد. در حالی که ما تحت کنترل برخی از عوامل استرس زا مانند طرز فکر و نگرش و عقاید و باورهایمان، شیوه مراقبت از خود و یا نوع رژیم غذایی که انتخاب میکنیم، میباشیم، موارد دیگری نیز وجود دارند که ما هیچ کنترلی بر آنها نداریم.
در اینجا موضوع مورد بحث، ریشه کن نمودن هر عامل استرس زای موجود در زندگیمان نمیباشد، بلکه کنترل واکنش و عکس العمل ما نسبت به عوامل استرس زایی است که هیچ کنترلی بر آنها نداریم. استرس و فشارهای روحی و روانی، بخشی از زندگی روزانه ماست. ما میآموزیم که در هر جایی که میتوانیم، با ایجاد تطبیق و انعطاف پذیری، سالمتر و با سازش بیشتری زندگی کنیم.
در اینجا، 18 علت شایع در بروز استرس که در لحظات مختلف زندگی رخ میدهند، بیان شده است:
وقوع یک رویداد مهم و غیر منتظره در زندگی: یکی از علل شایع بروز استرس، میتواند مرگ یکی از عزیزان، وقوع یک حادثه و یا یک جراحت و آسیب دیدگی شدید باشد که لازم است بدون وقفه، تحت کنترل قرار گیرد.
رژیم غذایی: رژیم و برنامه غذایی میتواند از راههای بسیار زیادی، یک عامل استرس زای نهفته برای بدن بشمار رود، مانند مصرف زیادی قند، کافئین، الکل، مواد سمی، بروز حساسیتها و آلرژیهای غذایی و کمبود مواد غذایی.
اختلالات مزمن مربوط به سلامتی: بیماریهای عفونی و غیر عفونی مزمنی که به آسانی با مصرف دارو و یا عمل جراحی برطرف نمیشوند و همیشه ادامه دارند، میتوانند یکی از علل شایع در بروز استرس بشمار روند.
قرار گرفتن در معرض مواد سمی موجود در محیط: قرار گرفتن در معرض مواد سمی موجود در محیط میتواند از کار و حرفه، خانه، آلودگی آب و یا محصولات و فرآوردههای مربوط به بهداشت و مراقبتهای فردی ناشی شود.
حرکات و تمرینات ورزشی: انجام حرکات و تمرینات ورزشی در حد بسیار زیاد و یا کم، هر دو میتوانند یک منشا نهفته برای بروز استرس بشمار روند.
آلرژیها: آلرژیهای محیطی نیز خود یکی از علل شایع در بروز استرس میباشند، زیرا دائماً بر سیستم ایمنی بدن اثر گذاشته و همانطور مانع از زندگی روزمره میشوند.
عدم مدیریت و کنترل استرس: اگر شما دارای راهها و روشهایی جهت اولویت دادن به گامهایی برای کنترل و مهار استرس نمیباشید، در این صورت، استرس میتواند به سادگی ناشی از کمبود خواب، نداشتن زمان استراحت و بیکاری و عدم مراقبت از خود باشد.
وجود استرس در خانواده: وجود هر گونه اختلال و ناراحتی و استرس در خانواده درجه یک، بستگان و در ارتباطات دوستانه و صمیمی، از جمله استرس مربوط به ارتباط همسران، ازدواج و یا طلاق و علاوه بر آن، بوجود آمدن تغییر و تحول در خانواده و همانطور مسائل و مشکلات مربوط به خویشاوندان سببی میتوانند باعث بروز استرس در شما شوند.
مسائل و مشکلات مالی: بوجود آمدن هر گونه اختلال در وضعیت مالی، از جمله بدهکاری، قصور در پرداخت وام یا ورشکستگی، عدم وجود ذخایر مالی میتوانند در ایجاد استرس موثر میباشند.
مسائل و مشکلات قانونی و حقوقی: مسائل و مشکلات قانونی و حقوقی، از دریافت یک برگ جریمه تا درگیری و گرفتاری در شکایت و دادخواهی و در نهایت حبس و زندان میتوانند باعث بروز استرس شوند.
مسائل و مشکلات احساسی و عاطفی: چگونگی واکنش شما نسبت به شرایط و موقعیتهای مختلف در زندگی روزمره میتواند علتی نهفته برای ایجاد استرس باشد.
رخ دادن تغییرات مهم و اساسی در عادات روزمره: بوجود آمدن هر گونه تغییر مهم و بزرگ در عادات روزمره شما، مانند ترک سیگار و یا شروع یک رژیم غذایی جدید میتواند در شما استرس ایجاد کند.
مصرف برخی از داروهای تجویز شده توسط پزشک: عوارض جانبی ناشی از مصرف بعضی از داروهای تجویز شده توسط پزشک میتوانند باعث بروز استرس قابل ملاحظهای در شما شوند.
بوجود آمدن تغییر در شغل و حرفه: وقوع تغییر در وضعیت شغل و حرفه که عبارت است از: اشتغال به یک کار جدید، ترفیع و یا تنزل در سِمت کاری، داشتن مسائل و مشکلات با رئیس و همکاران در محل کار، تغییر در ساعات کاری، همه از عواملی هستند که استرس زا میباشند.
تغییر در امر تحصیل و آموزش: بوجود آمدن تغییر در امر تحصیل و آموزش که میتوان از جمله شروع و یا اتمام تحصیلات رسمی و بوجود آمدن تغییر در رسم و شیوههای موسسات آموزشی را نام برد، خود از عواملی هستند که استرس ایجاد میکنند.
وقوع تغییر در سبک و شیوه زندگی: بوجود آمدن تغییر در نوع مسکن و یا محیط زندگی از جمله نقل و مکان، ایجاد تغییر در مدل و ساختار محل سکونت، عدم ثبات در وضعیت و سبک زندگی، همه از عواملی هستند که میتوانند باعث بروز استرس شوند.
ترس و نگرانی: هر گونه ترس و دلواپسی و نگرانی که با زندگی روزمره مغایرت دارد، یک عامل استرس زای مزمن بشمار میرود.
نوع رفتار و طرز فکر و عقاید و باورها: شیوهای که به جهان می نگریید و یا قوانین و مقرراتی را که ممکن است از آنها تبعیت کنید میتوانند منشا استرس برای بدن شما باشند.