تغییرات ارگان های بدن مادر در زمان بارداری

* رحم و بافت های نرم مرتبط :

رحم) رحم از سایز پیش از دوران بارداری خود (۵ تا ۱۰ سانتی متر)
به ۲۵ تا ۳۶ سانتی متر می رسد. در واقع در انتهای بارداری، رحم از نظر سایز ۵ تا ۶
برابر و از نظر وزن به ۲۰ برابر وزن پیش از بارداری خود رسیده است. در انتهای بارداری،
هر کدام از سلولهای عضلانی دیواره رحم، طولشان ده برابر دوره قبل از بار داری می شود،
به طوری که رحم به سمت بالا وسیع شده و لگن را نرک می کند. بیشتر یک ارگان شکمی محسوب
میشود تا یک ارگان در پلویک.

بافت های همبند) لیگامان هایی که به ارگان های لگن متصل اند،
نسبت به لیگامان های ساپورتیو سایر مفاصل بدن، خاصیت فیبروالاستیک بیشتری دارند.

بافت های facialی که ارگان ها را
احاطه کرده و نزدیک به یکدیگر قرار میدهند نیز حاوی میزان قابل توجهی فیبرهای عضلانی
صاف هستند. لیگامان های گرد و پهن uterosacral نیز برای رحم ساپورت فراهم کرده و آنرا معلق نگه می دارند.

* سیستم ادراری :

کلیه ها) طول کلیه ها ۱ سانتی متر افزایش می یابد.

Uteres = میزنای ها) بخاطر افزایش سایز رحم، دو میزنای با زاویه ۹۰ درجه وارد
مثانه می شوند که این پوزیشن، احتمال reflux ادرار از مثانه به میزنای را افزایش می دهد. در دوره بارداری،
احتمال عفونت های لوله ادراری بخاطر استاز ادرار افزایش می یابد.

* سیستم تنفسی :

تاثیرات هورمونی) تغییرات هورمونی، بر ترشحات ریوی و پوزیشن
قفسه صدری تاثیر میگذارد :

# به علت تغییرات هورمونی، ادم و احتقان
بافتی در راه های تنفسی فوقانی اتفاق می افتد. تغییرات هورمونال همچنین می تواند میزان
ترشحات راه های تنفسی فوقانی را افزایش دهد.

# تغییر در پوزیشن قفسه سینه تحت تاثیر
هورمون ها قرار دارد و قبل از افزایش سایز رحم اتفاق می افتد. زاویه SubCostal بطور پیشرونده افزایش می یابد و دنده
ها به سمت بالا و خارج حرکت می کنند. هر کدام از قطرهای قدامی-خلفی و عرضی chest نیز cm۲ افزایش می یابد
(محیط کلی قفسه سینه ۵ تا ۷ سانتی متر افزایش می یابد و ممکن است در همه افراد بعد
از زایمان به سایز پیش از بارداری خود برنگردد)

دیافراگم نیز ۴ سانتی متر بالا می رود= یک تغییر passive در نتیجه تغییر پوزیشن دنده ها

تنفس) سرعت تنفس تغییری نمی کند، اما عمق نفس ها افزایش می یابد.

حجم جاری و minute ventilation افزایش می یابد اما TLC یا تغییری نمیکند و یا مقداری کاهش می یابد.

در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد میزان مصرف اکسیژن افزایش می یابد. یک
میزان طبیعی hyperventilation( به معنای افزایش عمق نفس ها) اتفاق می افتد تا فرد بتواند میزان تقاضای
اکسیژن در این دوره را پاسخگو باشد.

کار تنفسی به علت hyperventilation افزایش می یابد. در حدود هفته ۲۰، با
کمی تمرین ملایم ممکن است dyspnea اتفاق بیافتد.

* سیستم قلبی عروقی :

حجم و فشار عروق) حجم عروق بطور پیشرونده ۳۵ تا ۵۰ درصد افزایش
یافته و ۶ تا ۸ هفته بعد از زایمان، به سایز نرمال برمیگردد

# افزایش پلاسما نسبت به افزایش تعداد
گلبول های قرمز خون بیشتر اتفاق می افتد. منجر به کم خونی فیزیولوژیک دوره بارداری
می شود که یک کم خونی واقعی نیست و صرفا به علت افزایش حجم پلاسما ایجاد شده است. حجم
پلاسما نیز به علت تحریکات هورمونی در پاسخ به افزایش نیاز به اکسیژن در این دوره ایجاد
می شود

# فشار سیاهرگ ها در حین ایستادن در
اندام های تحتانی به علت افزایش سایز رحم و افزایش قابلیت اتساع پذیری سیاهرگ ها افزایش
می یابد

# در اواخر دوره بارداری، فشار ورید
اجوف تحتانی مخصوصا در حالت سوپاین به علت فشار رحم به زیر دیافراگم افزایش می یابد.
در بعضی زنان باردار ، کاهش بازگشت وریدی میزان برون ده قلبی را کاهش می دهد که منجر
symptomatic supine
hypotensive syndrome می شود. آئورت
نیز در حالت سوپاین نسبتا مسدود می شود.

# فشار خون در ۳ ماهه اول بارداری کاهش
می یابد (کاهش خفیف فشار سیستولیک و کاهش بیشتر در فشار دیاستولیک). تا اینکه در میانه
دوران بارداری به پایین ترین سطح خود می رسد و سپس به آرامی شروع به افزایش یافتن می
کند تا در نهایت در حدود ۶ هفته پس از زایمان به سطح خود در دوره قبل از بارداری برسد
(اگرچه که برون ده قلبی افزایش مییابد، اما فشار خون به علت افزایش اتساع پذیری ورید
ها کاهش می یابد)

قلب) سایز قلب افزایش مییابد. همچنین به علت حرکت دیافراگم،
قلب مقداری به سمت بالا جابجا می شود. # نوسانات ریتم قلبی در دوره بارداری بسیار شایع
است

# HR در حدود ۱۰ تا ۲۰ ضربان در دقیقه افزایش
می یابد و ۶ هفته پس از زایمان به میزان نرمال خود برمیگردد

# برون ده قلبی حین بارداری ۳۰ تا
۶۰ درصد افزایش می یابد. بیشترین افزایش آن نیز زمانیست که زن باردار بر پهلوی چپ می
خوابد و رحم کمترین میزان فشار را بر آئورت وارد می کند.

* سیستم عضلانی-اسکلتی :

عضلات شکمی) عضلات شکمی مخصوصا رکتوس و لینا آلبا، همه تغییرات
بیومکانیکی زیادی می کنند و در انتهای بارداری تا سرحد elastic limit خود کشیده می شوند. این اتفاق در حد زیادی توانایی عضله برای
تولید یک نیروی انقباض قوی را کاهش می دهد. همچنین جابجایی در COG نیز کفایت مکانیکال عضلات شکمی را کاهش می دهد.

عضلات کف لگن) عضلات کف لگن در نقش ضد جاذبه خود، باید تمام
تغییرات وزن را تحمل کنند. در نتیجه ی بارداری، کف لگن حدود ۲.۵ سانتی متر پایین می
افتد. بافت های همبند و مفاصل) به علت تاثیر شناخته شده ی هورمون ها روی لیگامان ها
که قدرت کششی آن ها را کاهش می دهد ، axityا مفاصل حین بارداری
و پس از زایمان اتفاق می افتد. این تغییرات در ثبات مفاصل تا ۴ ماه پس از زایمان نیز
همچنان باقی می ماند.

# فاشیای توراکولومبار به علت اتصالش به دیواره شکمی کشیده می
شود، در نتیجه توانایی اش در ساپورت و ثبات بخشی به تنه بطور موثر کاهش می یابد.

# هایپر موبیلیتی مفاصل که به علت laxity لیگامانی اتفاق می افتد، فرد را مستعد آسیب می کند. مخصوصا در
مفاصلی که در کمر و لگن و اندام های تحتانی تحمل وزن میکنند.

* سیستم تنظیم :

سرعت متابولیسم) حین بارداری ، سرعت متابولیسم پایه و تولید
گرما افزایش می یابد.

# دریافت روزانه ۳۰۰ کالری بیشتر جهت نیاز متابولیک پایه افزایش
یافته در بارداری نیاز است.

# در زن باردار ، سطح نرمال FBS (قند خون) پایین تر از دوران قبل بارداری است

برگردان: فیزیوتراپیست غزل خراجی

هرگونه
کپی برداری و استفاده از این مطلب با ذکر نام و منبع الو دکتر مجاز می باشد