سرطان دهان چیست
“سرطان” به رشد بی رویه و غیر قابل کنترل سلولها گفته میشود که به بافتهای اطراف خود حمله کرده و به آنها آسیب میرسانند. “سرطان دهان” ممکن است در هر یک از بخشهای تشکیل دهنده دهان رخ دهد، که عبارتند از:
لبها
لثه
زبان
سطح داخلی مخاط گونهها
سقف دهان
کف دهان
علائم اولیه سرطان دهان چیست؟
وجود ناراحتی مزمن یا درد
وجود ناراحتی مزمن خاص و درد از شایع ترین نشانه های ابتلا به سرطان دهان است.
وجود جوش های سفید و قرمز در دهان و گلو
نمایان شدن جوش های سفید و قرمز غیر طبیعی در گلو و دهان از نشانه های ابتلا به سرطان دهان است.
اشکال در بلع
سرطان دهان می تواند سبب بروز درد و سوزش هنگام جویدن و بلع غذا شود. برخی از مبتلایان فکر می کنند غذا در گلوی شان چسبیده است. البته اشکال در بلع می توانند علت دیگری – تنگی بی ضرر مری – داشته باشد با مراجعه به پزشک درمان می شود.
اشکال در گفتار
بروز سرطان دهان یا گلو می تواند کیفیت صدای فرد مبتلا را کاهش دهد. اکثر مبتلایان به این سرطان، صدای شان می گیرد و در تلفظ برخی کلمات با مشکل جدی مواجه می شوند.
وجود توده در گردن
تورم یک یا چند گره لنفاوی در گردن از علایم و نشانه های شایع بروز سرطان دهان می باشد.
سرطان دهان چگونهتشخیص داده می شود؟
بیشترین موارد تشخیص سرطان دهان به کمک معاینه چشمی و پس از آن انجام آزمایش نمونه برداری از بافت (بیوپسی) انجام می شود.
آزمون های جدیدی نیز وجود دارند که به کمک مواد شیمیایی موجود در بزاق می توانند سرطان را تشخیص دهند که البته در مرحله توسعه و پیشرفت قرار دارند. این روش می تواند در آینده به تشخیص سرطان دهان کمک قابل توجهی بکند.
علل اصلی سرطان دهان
– وجود سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دهان
– استعمال هر نوع دخانیات : جویدن تنباکو خطر ابتلا را 50 برابر میکند. کشیدن سیگار خطر ابتلا را شش برابر میکند.
– مصرف مشروبات الکلی : مصرف نوشیدنیهای الکلی، خطر ابتلا را شش برابر میکند.
– قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
– بیماری هایی مانند «لوکوپلاکی» نوعی لکه قرمز یا زخم دهان که روی دهان تاثیر می گذارد و احتمال خطر بروز سرطان دهان را افزایش می دهد.
درمان سرطان دهان چگونه صورت می گیرد؟
درمان سرطان دهان بستگی به محل سرطان و مرحله پیشرفت آن دارد، همچنین وابسته به سلامت کلی و انتخاب شخصی شماست. ممکن است برای شما فقط یک نوع درمان و یا ترکیبی ازروشهای درمان سرطان انجام شود. میتوانید در مورد گزینههای درمان خود با پزشک مشورت کنید.
جراحی
عمل جراحی برای سرطان دهان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی برای برداشتن تومور.
جراحی برای از بین بردن تومور که به گردن سرایت کرده است.
جراحی بازسازی دهان
جراحی با خطر خونریزی و عفونت همراه است. عمل جراحی سرطان دهان اغلب ظاهر شما را تحت تاثیر قرار میدهد، همچنین برتوانایی شما برای صحبت کردن، غذا خوردن و بلع تاثیر میگذارد. پزشک ممکن است شما را به متخصصان مربوطه معرفی کند تا با کمک آنهاُ با این تغییرات کنار بیایید.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی، از پرتوهای با انرژی بالا ( مانند اشعه ایکس) برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میشود. این پرتوها میتواند از یک دستگاه در خارج از بدن شما ساطع شود (پرتو درمانی خارجی) و یا از مهرهها و سیمهای رادیواکتیو در نزدیکی محل تومور تابیده شود. (براکی تراپی)
اگر سرطان دهان در مراحل اولیه باشد، پرتو درمانی ممکن است تنها روش درمان برای شما باشد. پرتو درمانی میتواند بعد از عمل جراحی نیز استفاده شود. درسایر موارد، پرتو درمانی ممکن است همراه با شیمی درمانی باشد. این درمان ترکیبی با اینکه تاثیر پرتودرمانی را افزایش میدهد، اما عوارض جانبی را نیز افزایش میدهد. در مورد سرطان دهان پیشرفته، پرتو درمانی ممکن است به از بین بردن علائم و نشانههای ناشی از سرطان (مانند درد) کمک کند.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای نابودی سلولهای سرطانی استفاده میشود. مصرف داروی شیمی درمانی میتواند به تنهایی یا همراه با سایر داروهای شیمی درمانی یا در ترکیب با سایرروشهای درمان سرطان باشد. شیمی درمانی ممکن است تاثیر پرتودرمانی را افزایش دهد، به همین دلیل معمولا از ترکیب این دو روش برای درمان سرطان استفاده میشود.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع داروهایی بستگی دارد که برای شما تجویز میشود. عوارض جانبی شایع شامل تهوع، استفراغ و ریزش مو میباشد.
دارو درمانی هدفمند
داروهای هدفمند، با تغییر ویژگیهای خاصی از سلولهای سرطانی که سبب ساز رشد بیرویه آنها میشود، سرطان دهان را درمان میکنند. داروی “ستوکسیماب” (Erbitux) یکی از درمانهای هدفمند است که برای درمان سرطان سر و گردن در شرایط خاص، مورد تایید قرار گرفته است. داروی “ستوکسیماب” مانع عملکرد نوعی پروتئین میشود که در بسیاری از انواع سلولهای سالم یافت میشود، اما در انواع خاصی از سلولهای سرطانی فراوانتر است.
محققان در حال بررسی سایر داروهای هدفمند هستند. مصرف این داروها میتواند همراه با شیمی درمانی یا پرتو درمانی باشد.
نکته مهم و قابل توجه این است که بیش از 25٪ از کل مبتلایان سرطان دهان، مربوط به افراد غیر سیگاری و افرادی است که فقط گاه به گاه مشروبات الکلی مصرف میکنند.
داروهای جایگزین
اگرچه هیچ کدام از درمانهای مکمل یا جایگزین، قادر به درمان سرطان دهان نیستند، اما ممکن است به شما کمک کنند با سرطان دهان و عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان (مانند خستگی) کنار بیایید.
بسیاری از افرادی که تحت پرتودرمانی قرار میگیرند، خستگی مفرط را تجربه میکنند. پزشک میتواند علت اساسی خستگی را شناسایی و برطرف کند، با این حال احساس ضعف و خستگی شدید ممکن است با وجود درمان باقی بماند. درمانهای مکمل میتواند به شما کمک کند با این خستگی کنار بیایید.