سرطان لوزالمعده یا پانکراس چیست؟
سرطان لوزالمعده یا پانکراس، چهارمین سرطان شایع در جهان می‌باشد. لوزالمعده یکی از اندام‌های داخلی بدن است که آنزیم‌‌هایی را برای کمک به هضم غذا و هورمون‌هایی (از قبیل انسولین) را برای کنترل میزان قند خون تولید میکند. سرطان پانکراس هنگامی رخ می‌دهد که یکی از سلول‌های لوزالمعده دچار آسیب‌دیدگی می‌شود و شروع به رشد و تکثیر غیر طبیعی و خارج از کنترل می‌نماید. مایعات یا آنزیم‌های هضم‌کننده غذا توسط سلول‌های لوزالمعده برون ریز (Exocrine) و هورمون‌ها توسط سلول‌های لوزالمعده درون ریز (Endocrine) ساخته می‌شوند. در حدود ۹۰% از موارد سرطان لوزالمعده از سلول‌های پانکراس برون ریز شروع می‌شوند. گاهی اوقات تومورهای سرطانی لوزالمعده در جریان آزمایش‌های عکسبرداری که برای بررسی علائم مربوط به یک بیماری دیگر انجام می‌گیرد، شناسایی می‌شوند. در بعضی از موارد هم ممکن است تومورهای سرطانی در زمان آزمایش‌های غربالگری در خانواده‌هایی که سابقه بروز سرطان پانکراس در آنها وجود دارد، شناسایی شود.
علائم و نشانه های سرطان لوزالمعده یا پانکراس
سرطان لوزالمعده به نام بیماری خاموش خوانده می شود، زیرا علائم آن در مراحل اولیه بیماری مشخص نمی شود. اما زمانی که سرطان پخش شد، در بالای شکم و پشت، درد دیده می شود.
بعد از غذا خوردن و دراز کشیدن، درد بدتر می شود.
علائمسرطان لوزالمعده یا پانکراس عبارتند از:
ادرار تیره و مدفوع روشن، لخته خونی، سوء هاضمه، اسهال، تهوع، کاهش اشتها. سرطان لوزالمعده همانطور که در حال رشد و گسترش است، روی کل بدن تاثیر می گذارد.
این حالت باعث ایجاد علائمی دیگری مانند موارد زیر هم می شود:
•کاهش وزن
•کسالت، ضعف و افسردگی
•از دست دادن اشتها
•افزایش قند خون
برخی از افراد مبتلا به دیابت، به علت اختلال ناشی از دیابت که باعث ناتوانی پانکراس در تولید انسولین می شود، به سرطان لوزالمعده دچار می شوند. (با این حال اکثریت قریب به اتفاق افرادی که بیماری دیابتِ آنها تازه تشخیص داده می شود، در همان لحظه به سرطان پانکراس مبتلا نیستند.)
یرقان / زردی :
باعث زرد شدن رنگ پوست و چشم می شود. مدفوع رنگ قهوه ای طبیعی خود را ندارد و در عوض به رنگ خاکستری در می آید. زردی در نتیجۀ انسداد جریان صفرا از کیسۀ صفرا به روده – جایی که صفرا به هضم غذا کمک می کند – ایجاد می شود. انسداد در نتیجۀ سرطان ایجاد می شود.
تشخیصسرطان لوزالمعده یا پانکراس
پزشک برای تشخیص سرطان پانکراس، آزمایشات تصویربرداری مشخص مثل سی اسکن شکم را توصیه میکند. در روش تشخیصی آندوسکوپی دقت تشخیص سرطان سرطان لوزالمعده در حدود 85تا 90 درصد است. در صورت نیاز، از روش کلانژیوپانکراتوگرافی استفاده می‌شود. در این روش با قرار دادن لوله آندوسکوپ در دهان و حرکت آن از دهان به پانکراس، تزریق رنگ و گرفتن تصاویر با اشعه ایکس، تصاویر کامل و دقیقی بدست می آید. همچنین یک نمونه بافت برای بیوپسی (نمونه برداری) از طریق لوله آندوسکوپ قابل استخراج است. در صورتی که نمونه برداری سرطان لوزالمعده را تأیید کرد، آزمایشات بیشتری برای تعیین مرحله پیشرفت بیماری صورت می‌گیرد. یکی از این آزمایش‌ها لاپاراسکوپی است. در این روش، لوله کوچکی به همراه یک دوربین فیلم برداری کوچک و یک منبع نور وارد حفره شکمی می‌شود، با این کار، تومور قابل مشاهده است. گاهی اوقات، به جراحی تشخیصی نیاز است. جراح با این روش می‌تواند تومور را مستقیماً مورد بررسی قرار دهد و تشخیص دهد که آیا گره‌های لنفاوی مجاور سرطانی هستند و نمونه‌های بافت را برای بررسی زیر میکروسکوپ (خوش خیم و یا بدخیم بودن تومور) جدا میکند.
درمان سرطان لوزالمعده یا پانکراس
– جراحی :
اگر سرطان پخش نشده باشد، با عمل جراحی می توان سرطان را درمان کرد. اما سرطان پانکراس وقتی تشخیص داده می شود که سلول های بدخیم پخش شده اند. اگر تومور بیش از اندازه بزرگ باشد، می توان با عمل جراحی آن را بیرون آورد.
– پرتودرمانی :
بعد از جراحی، پرتودرمانی نیز کمک به از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده می کند. پرتودرمانی به تسکین درد و مشکلات گوارشی ناشی از توده بزرگ سرطانی کمک می کند.
– شیمی درمانی :
هنگامیکه تومور از لوزالمعده خارج شود، شیمی درمانی استفاده می شود. شیمی درمانی، یک درمان خوب برای سرطان هایی است که پخش شده اند.
– شیمی درمانی و پرتودرمانی:
هنگامی که تومور به طور کامل از بین نرفته باشد و هنوز از لوزالمعده خارج نشده باشد، از پرتودرمانی و شیمی درمانی با هم استفاده می کنند.
– ایمونوتراپی (درمان بیولوژیکی):
تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری ها.
– تسکین دهنده درمان :
این تسکین دهنده ها برای کاهش علائم و کنترل درد استفاده می شوند. هدف از این تسکین دهنده ها، بهبود کیفیت زندگی و بهبود روحیه می باشد. استفاده از آنها همراه با سایر درمان های سرطان مفید است.