قرص متفورمین چیست؟
متفورمین به عنوان کاهنده قند خون در درمان دیابت نوع دو (دیابت غیروابسته به انسولین) بکارمی‌رود. متفورمین در اختلال متابولیسم کربوهیدرات و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک و حتی کنترل چربی خون نیز تجویز می‌شود. با متفورمین در این مقاله بیشتر آشنا شوید.
قرص متفورمین چیست؟
متفورمین (Metformin) به عنوان کاهنده قند خون در درمان دیابت نوع دو (دیابت غیروابسته به انسولین) به کار می‌رود. این دارو در اختلال متابولیسم کربوهیدرات و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز تجویز می‌شود. متفورمین مقاومت به انسولین را در بیماران دیابتی کم می‌کند. درواقع متفورمین نمی‌گذارد قند از کبد وارد جریان خون شود و هنگامی که قبل از صرف غذا، این دارو مصرف شود به مقدار قابل توجهی از افزایش قند خون جلوگیری می‌کند.
اگرچه درمان دارویی مثل قرص و در موارد حاد انسولین برای بیماران دیابتی برای کنترل سطح قند خون وجود دارد اما با برخی ار روش‌های خانگی هم می‌توان میزان قند خون را کاهش داد.
کاهش قند خون
عوارض یپوگلیسمی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، نفخ، تولید گاز بیش از حد در روده‌ها، و اسهال، خستگی، دردهای عضلانی، تنگی نفس، خواب آلودگی، معده درد، تشنج، لرزش بدن، کوتاهی تنفس، اختلال در صحبت کردن، اختلالات رفتاری، اختلال در تمرکز حواس، چرت زدن، کم شدن قدرت بدنی و بی‌قراری، اضطراب، تاری دید احساس تنگی در قفسه سینه، و عرق سرد
تداخل دارویی
سولفونیل اوره‌ها، انسولین، سایمتیدین، داروهای ضد انعقاد، بلوکرهای کانال کلسیمی، کورتیکواستروئیدها، استروژن‌ها، ضد بارداری‌های هورمونی، ایزونیازید، نیاسین، فنوتیازین‌ها، فنی‌توئین، داروهای مقلد سمپاتیک، تیازیدها و دیگر دیورتیک‌ها، و هورمونهای تیروئیدی، داروهای کاتیونی مثل آمیلوراید، سایمتیدین، دیگوکسین، مورفین، پروکائینآمید، کینیدین، کینین، رانیتیدین، تریامترن، تریمتوپریم و وانکومایسین
مقدار مصرف دارو را پزشک تعیین می‌کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می‌باشد:
بزرگسالان: در صورت مصرف متفورمین به تنهایی در ابتدا ۵۰۰ میلی‌گرم معادل یک قرص دوبار در روز همراه صبحانه و ناهار سپس در صورتیکه نیاز باشد پزشک در طول هفته دوز دارو را افزایش می‌دهد و به مقدار ۵۰۰ یا ۸۵۰ میلی‌گرم دو یا سه بار در روز همراه غذا می‌رساند.
کودکان: برای کودکان بالای 10 سال مقدار ۵۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز همراه صبحانه و عصرانه و در صورت نیاز پزشک دوز دارو را افزایش می‌دهد و برای کودکان زیر 10 سال مقدار داروی مورد نیاز توسط پزشک تعیین می‌شود.
توجه: متفورمین همراه با انسولین ابتدا ۵۰۰ میلی‌گرم و به صورت یک بار در روز مصرف می‌شود. سپس پزشک در صورت نیاز دوز دارو را افزایش می‌دهد.
توجه: در صورتیکه مصرف یک دوز دارو را فراموش نمودید به محض یادآوری آن را مصرف کنید. در صورتیکه زمان مصرف دوز بعدی رسیده باشد از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید.
نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید
-از نوشیدن الکل و فرآورده‌های حاوی الکل خودداری کنید.
– دارو در مواردی مانند بیماری‌های کبدی و کلیوی، بیماری‌های قلبی، استعداد ابتلا به اسیدوز لاکتیک، عفونت شدید، سوختگی شدید، جراحی، تروما، دهیدراتاسیون، اغمای دیابتی و کتواسیدوز نباید مصرف شود.
– مصرف این دارو در کودکان کمتر از 10 سال توصیه نمی‌شود مگر با تجویز پزشک متخصص.
– در صورت عمل جراحی و یا تست‌های تشخیصی با اشعه ایکس پزشک را از مصرف دارو با خبر کنید.
– مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود مگر به تشخیص پزشک متخصص.
– از خوردن شکلات به علت اینکه چربی موجود در شکلات مانع از آزادشدن سریع قند موجود در آن می‌شود پرهیز کنید.
– در صورت بروز علائم کاهش قند خون (گرسنگی، عرق سرد، طپش قلب و…) حتما مواد قندی میل نمایید و به پزشک مراجعه نمایید.
– در مواقعی که یک ساعت و یا بیشتر غذا نخوردید یک غذای مختصر مانند تکه‌ای گوشت یا ساندویچ و یا شیرینی بخورید.
– در صورت بروز علائم افزایش قند خون (تکرر ادرار، خشکی دهان، تاری دید و…) حتما به پزشک مراجعه در صورت افزایش قندخون برای اطمینان – از اینکه قند خون تنظیم شده باید مرتب با پزشک چک کرد و بدون نظر پزشک دوز دارو را تغییر نداد.
– این دارو از طریق کلیه دفع می‌شود و باید در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه و بیماران سالخورده با احتیاط تجویز شود.
– هیچ وقت به طور خودسرانه مصرف این دارو را مصرف نکنید.
– در صورت بروز علائم اسیدوز لاکتیک (اسهال، درد و کرامپ های عضلانی، تنفس کوتاه و سریع، خستگی، ضعف و خواب آلودگی) و یا استفراغ سریعا به پزشک مراجعه شود.
یافته های جدید
بر اساس پژوهشهای اخیر، این دارو احتمالاً در آینده خواهد توانست برای درمان سرطان پستان به کار رود. یافته‌های جدید نشان می‌دهد که انرژی لازم برای رشد سلولهای سرطانی (در پستان) توسط میتوکندری‌های سلولها تولید می‌شود و این انرژی تولیدی در سلولهای سرطانی پنج برابر بیشتر از سلولهای دیگر است.
متفورمین موجب سرکوب فعالیت میتوکندری می‌شود و می‌تواند در آینده روشی برای درمان سرطان پستان به کار رود.
آزمایشهای دیگری نیز تأثیر متفورمین برای سرکوب رشد تومورهای سرطانی پستان نشان داده‌اند.[۱]
از متفرمین های آهسته رهش برای لاغری نیز استفاده می گردد. اما این پاسخ دهی نیازمند مطالعات بیشتر نیز هست.