رنگ طبیعی لثه ها صورتی رنگ است و گاهی رنگ لثه تغییر کرده و تیره می شود. تغییر رنگ لثه ها می تواند یک پدیده طبیعی باشد یا نشان دهنده ی بیماری دهان یا مشکلات جدی سلامتی فرد باشد. در صورتی که این تغییر رنگ زیاد و نگران کننده باشد بهتر است با مراجعه به پزشک علت را بررسی کنید.
تیره رنگ شدن لثه عامل‌های گوناگونی دارد. رایج‌ترین علت تغییر رنگ لثه انباشت ملانین (رنگدانههای تیره) در بافت لثه است که باعث می‌شود لثه‌ی سالم و صورتی به رنگ قهوه‌ای یا حتی سیاه دربیاید. در اشخاص دارای پوست تیره‌تر احتمال تغییر رنگ لثه به دلیل تجمع ملانین بیش از دیگران است. همچنین عوامل ژنتیکی نیز می تواند در تیره شدن لثه ها نقش داشته باشد. سیگار کشیدن و استعمال دخانیات نیز یکی از عامل‌های تغییر رنگ دهنده لثه یا تشدید کننده ظاهر ناخوشایند آن است که ایجاد لکه‌های تیره رنگ روی لثه را به دنبال دارد. بیماری‌های لثه و داروهای خاص نیز در تغییر رنگ لثه مؤثرند. این مشکل گاهی از ناحیه آمالگام ناشی می‌شود، یعنی اینکه لثه در مجاورت پرکردگی دندان با آمالگام در اثر حرکت ذرات نقره‌ای آمالگام به بافت لثه به رنگ آبی یا خاکستری درمی‌آید.
تیرگی ژنتیکی لثه‌ها
یکی از دلایل داشتن لثه‌های تیره‌رنگ، نوع تعادل طبیعی رنگدانههای پوست در بدن شخص است. همان‌طور که رنگ پوست افراد مختلف است، رنگ لثه‌ها نیز می‌تواند به‌طور طبیعی مختلف باشد. در بسیاری از افرادی که کاملاً سفیدپوست نیستند، ممکن است لثه‌ها دارای لکه‌های تیره‌رنگ باشد یا به‌طورکلی به رنگ صورتی روشن نباشد. علت این امر بالا بودن میزان ملانین در پوست و بافت‌های بدن شخص است و در این صورت تیره بودن رنگ لثه، درست مانند تیره بودن رنگ پوست، امری طبیعی است.
بیماری هایی که سبب تغییر رنگ لثه ها می شوند
اما دلایل دیگری نیز می‌تواند برای تغییر رنگ لثه وجود داشته باشد که این دلایل خطر بیشتر و جای نگرانی دارند. اولین بیماری خطرناک بیماری نکروز می‌باشد که باعث نابودی سلول‌های بافت لثه، لیگامان‌های پیرامونی دندان‌ها و لایه استخوانی نازک تشکیل‌دهنده‌ی فک می‌شود. در این حالت سیاه شدن لثه به علت مرگ سلول‌های لثه ایجاد می‌شود. نکروز لثه وضعیت خطرناکی است که سایر علائم آن شامل خونریزی لثه، درد و بوی بد دهان می‌باشد. علاوه بر عدم رعایت بهداشت دهان، استرس، سیگار کشیدن، عفونت ویروسی و ایدز از دلایل این بیماری هستند. درصورتی‌که این بیماری درمان نشود به بافت‌های زیرین و استخوان‌ها نفوذ می‌کند و وضعیت بسیار جدی و خطرناکی را ایجاد می‌کند. راه درمان نکروز لثه حاد مصرف آنتی بیوتیک و بریدن بافت‌های مرده در لثه توسط جراحی است.
بیماری دیگری که باعث تغییر رنگ لثه می‌شود، التهاب حاد لثه است. این بیماری باعث تشکیل یک لایه نازک تیره‌رنگ روی لثه‌ها می‌شود. علت این بیماری عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است.
داروهایی که سبب تغییر رنگ لثه ها می شوند
برخی از انواع داروها عامل تغییر رنگ لثه هستند. این عوامل عبارتند از مینوسیکلین، ضد افسردگی سه حلقه‌ای و مواد پر کننده دندان مبتنی بر فلز. هر چند که این موارد لزوماً به لثه شما آسیب نمی‌رسانند، اما می‌توانند لکه‌های سیاه و یا خاکستری رنگ و ظاهری ناخوشایند را بر روی لثه‌های شما ایجاد کنند. اگر لثه‌های شما بعد از شروع مصرف یک داروی جدید شروع به تغییر رنگ کند، با پزشک خود مشورت کنید تا عوارض جانبی دارو را بررسی کند. اگر تغییر رنگ لثه از عوارض جانبی شناخته شده باشد، با پزشک خود در مورد داروهای جایگزین صحبت کنید.
درمان تیرگی لثه ها
روش های درمانی متفاوتی برای تیرگی لثه ها وجود دارد که مهمترین آن ها را برای شما بیان می کنیم.
درمان لیزری تغییر رنگ لثه
پیشرفته‌ترین روش برای درمان تغییر رنگ لثه استفاده از لیزر برای از بین بردن تیرگی لثه است. هرچند بسیاری از دندان‌پزشکان برای رفع تیرگی لثه از روش جراحی استفاده می‌کنند اما روش مدرن دندانپزشکی در درمان تغییر رنگ لثه استفاده از لیزر Waterlase MD است که روشی کاملاً غیرتهاجمی است. در این روش، از تزریق بی‌حسی یا برش لثه استفاده نمی‌شود و بنابراین استرس بیمار بسیار کمتر است و تیرگی لثه‌ها به روشی کاملاً بدون درد و ایمن برطرف می‌شود. این لیزر علاوه بر درمان تغییر رنگ لثه‌ها، کاربردهای بسیار دیگری نیز در درمان‌های دندانپزشکی دارد.
جراحی لثه
پرکاربرد‌ترین و ساده‌ترین روش برای تغییر دادن رنگ لثه، روش جراحی است. در این روش با انجام جراحی لایه خارجی لثه که باعث تیره بودن رنگ آن است، برداشته می‌شود. این روش بدون درد است و به‌صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. در این روش لایه‌ی خارجی لثه به نام اپیتلیوم و مقداری از بافت زیرین آن برداشته می‌شود. بعد از مدتی با بازسازی لثه لایه‌ی جدیدی روی لثه شکل می‌گیرد که سالم است و رنگ طبیعی دارد و روی آن لکه‌های تیره‌رنگ قبلی وجود ندارند.
نتایج جراحی لثه دو تا سه روز بعد از جراحی مشخص می‌شوند. حدود 20 تا 30 درصد از تیرگی لثه طی 5 تا 6 ماه بعد از جراحی باز می‌گردد اما بعد از این مدت رنگ لثه‌ها ثابت خواهد بود.
درمان عفونت لثه (پریودنتیت)
درصورتی‌که تغییر رنگ دندان‌ها بر اثر التهاب و عفونت لثه باشد، انتخاب روش درمان کاملاً متفاوت است. عفونت لثه علاوه‌بر بافت اطراف دندان به استخوان‌ها نیز صدمه می‌زند. نقطه شروع بیماری‌های لثه و التهاب لثه ، تشکیل پلاک‌های دندانی است که در آن جرم دندان تجمع پیدا می‌کنند.
جرم‌ها برای سلامت دندان بسار خطرناک هستند و باعث عفونت لثه و تغییر رنگ آن نیز می‌شوند.
روش‌های درمان التهاب و عفونت لثه، جرم‌گیری حرفه‌ای دندان توسط دندانپزشک و تمیز کردن عمق ریشه‌ی دندان‌ها می‌باشد. در موارد وخیم‌تر ممکن است بیمار نیاز به جراحی لثه داشته باشد. خوشبختانه روش‌های درمان عفونت لثه در اکثر موارد موفقیت‌آمیز است و لثه‌ها بعد از مدتی به رنگ طبیعی خودشان که صورتی روشن است، بازمی‌گردند.