عوامل رقیق کننده خون Blood thinning که به نام داروهای ضد انعقاد anticoagulant هم شناخته می شوند برای درمان تعدادی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها از تشکیل لخته های خون که منجر به حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر مشکلات جدی سلامت می شوند، جلوگیری می کنند. انواع مختلفی از مواد طبیعی هم دارای اثرات رقیق کننده خون هستند از جمله برخی غذاها و مکمل های رایجی که استفاده می کنیم. با این حال این مواد نباید به عنوان جایگزین داروهای ضد انعقاد تجویز شوند.

رقیق کننده خون طبیعی : سیر

نویسندگان مقاله ای که در سال 2001 در مجله پزشکی داخلی JAMA منتشر شده بود گزارش داده بودند که در برخی مطالعات به اثبات رسیده که سیر اثر مهار کننده بر تجمع پلاکت ها – یکی از مراحل اولیه تشکیل لخته خون – دارد. با این حال مطالعات دیگر نشان داده اند در صورتی که سیر به اندازه توصیه شده روزانه مصرف شود اثر رقیق کنندگی خون نخواهد داشت.

نویسندگان مقاله ای که در سال 2013 در مجله بررسی های انتقادی در علوم غذایی و تغذیه Critical Reviews in Food Science and Nutrition  منتشر شده، با بررسی تمام مطالعات پزشکی انجام شده در مورد سیر به این نتیجه رسیدند که شواهد کافی برای این که سیر در جلوگیری از لخته شدن خون مفید است، وجود دارد ولی برای این که اثر رقیق کننده داشته باشد با به طور بالقوه اثر داروهای ضد انعقادی را افزایش دهد باید به مقدار زیاد مصرف شود. برای تایید ویژگی بالقوه رقیق کنندگی خون سیر به مطالعات بیشتری نیاز است.

رقیق کننده خون طبیعی : ماهی و روغن ماهی

ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا3، اسیدهای EPA و DHA* است که اثر رقیق کنندگی خون دارند.EPA و DHA  با جلوگیری از تشکیل موادی که منجر به لخته شدن خون می شوند به عنوان رقیق کننده عمل می کنند. مکم های روغن ماهی به شکل کپسول و شربت در دوزهای مختلفی در دسترس هستند.

منابع غذایی EPA و DHA شامل ماهی های چرب از جمله ماهی کد ، سالمون، ساردین، ماهی تن و ماهی خالخالی هستند. انجمن قلب آمریکا اشاره می کند که داده ای این تحقیق مصرف روزانه 0.5 تا 1.8 گرم ترکیب EPA و DHA را برای کاهش بیماریهای قلبی عروقی توصیه می کند که معادل مصرف دو وعده ماهی در هفته است.

*اسیدهایEPA وDHA : ای پی آ (اسید ایکوزاپنتائنویک) و دی اچ آ (اسید دوکوزاهگزانوئیک ) از مشتقات اصل امگا 3، ALA ( اسید آلفا لینوئیک) هستند. روغن ماهی منبع مستقیم EPA و DHA است. در واقع، ماهی ها که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از فیتوپلانگتون ها تغذیه می‌کنند، سرشار از ALA هستند که تبدیل به EPA و DHA  می‌شود.

رقیق کننده خون طبیعی : ویتامینE

ویتامین E با مکانیسم ها مختلف از ایجاد لخته خون جلوگیری می کند ( حداقل در آزمایشگاه ). اثر رقیق کنندگی آن بستگی به دوز مصرفی اش دارد یعنی تاثیر آن در غلظت های پایین ممکن است معنی دار نباشد. تحقیقات بیشتری برای تعیین دوز مناسب ویتامین E برای اثر رقیق کنندگی خونش نیاز است. ویتامین E در تعدادی از خوراکی ها از جملمه غلات کامل، روغن سبوس گندم، روغن بادام، روغن آفتابگردان، زرده تخم مرغ، دانه ها و آجیل ها یافت می شود.

رقیق کننده خون طبیعی : گیاهان حاوی کومارین  Coumarin

داروی وارفارین warfarin ( کومارین Coumarin ) که معمولا به عنوان رقیق کننده  خون تجویز می شود از ماده ای شیمیایی به نام کومارین که از گیاهان بدست می آید، مشتق شده است. بیش از 3400 کومارین مختلف در مجموعه ای گسترده از گیاهان، قارچ ها و باکتری ها یافت می شود. با این حال کومارین های بسیار کمی اثر ضد انعقادی دارند که به طور معمول ضعیف است و درست نیست که فکر کنیم گیاهانی که حاوی کومارین هستند اثرات دارویی مشابه وارفارین دارند.  در واقع شواهد قابل توجهی برای استفاده از منابع گیاهی کومارین به عنوان رقیق کننده موثر خون وجود ندارد. با این حال بسیاری از پزشکان توصیه می کنند افرادی که داروی رقیق کننده خون استفاده می کنند برای پیشگیری از تشدید اثر دارو از گیاهان حاوی کومارین استفاده نکنند. از جمله ریشه آنجلیکا* angelica root، گل آرنیکا arnica flower، انیسون anise ، بابونه ، شنبلیله ، ریشه شیرین بیان، جعفری و شبدر قرمز red clover.

*گیاه سنبل ختایی یا اَنجلیکا angelica root :یکی ازانواع گیاهان است که از ریشه، دانه و میوه ی آن برای ساختن داروها استفاده می شود. اَنجلیکا در موارد سوزش سر دل، نفخ شکم، کاهش اشتها (آنورکسیا)، آرتروز (التهاب مفاصل)، مشکلات گردش خون، آب ریزش بینی (زکام تنفسی)، عصبانیت و برافروختگی، طاعون و مشکلات خواب (بی خوابی) استفاده می شود.

*گل آرنیکاarnica flower :  نام های دیگر آن سوسن کوهی، تنباکوی کوهی، همیشه بهار کوهی، خانق الفهد، دخان الفوح، دود خوشبو ، آرنیقه ؛ این گیاه دارای خواص درمانی بسیاری است.

*انیسونanise :  انیسون که آن را بادیان رومی و رازیانه ی رومی نیز می‌ نامند، گیاهی است با دانه‌ های بسیار معطر.

هشدارها و اقدامات احتیاطی

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری هاف 53 درصد از بزرگسالان در آمریکا از مکمل های غذایی استفاده می کنند. در مورد داروها و مکمل های غذایی و اثر افزایشی آن ها روی ترکیبات رقیق کننده خون مشورت کنید. مصرف داروهای ضد انعقادی که برایتان تجویز شده را متوقف نکنید یا قبل از مشورت با پزشک با محصولات گیاهی جایگزین نکنید.

اگرچه بسیاری از مواد رقیق کننده خون طبیعی به صورت بالقوه از ایجاد لخته در خون پیشگیری می کنند ولی برای تعیین تعاملات ، فرم ها و دوز های موثر و استاندارد آن ها برای سلامت به تحقیقات بیشتری نیاز است.

گروه سلامت سیمرغ

رقیق کننده خون با این خوراکی ها