منظور از آفت دهان چیست؟
آفت دهانی در‌واقع زخمی سطحی، کوچک و خوش‌خیم است که معمولا در بافت نرم داخل دهان یا لب‌ها، زیر زبان و روی غشاء لثه ایجاد می‌شود. آفت دهان را زخم آفتی هم می‌گویند. اغلب اندازه‌ی این نوع زخم از یک سانتی‌متر تجاوز نمی‌کند. آفت دهان معمولا زخمی گرد یا بیضی شکل، سفید یا زرد‌رنگ است که دورتادور آن قرمز شده باشد. ممکن است مدت کوتاهی پیش از آنکه دچار آفت دهانی شوید، محیط دهان‌تان دچار سوزش یا خارش شود. از طرفی، باید بدانید که آفت دهانی برخلاف تاول‌هایی که در اثر تب شدید در دهان ایجاد می‌شود یا زخم‌های با منشاء سرماخوردگی مثل تبخال، هرگز خارج از دهان ایجاد نشده و به هیچ‌وجه مسری نیستند. با این‌حال، این نوع زخم می‌تواند بسیار دردناک باشد یا بسوزد؛ به‌ویژه هنگام غذاخوردن یا صحبت‌کردن.
چرا آفت می زنیم؟
علت دقیق به‌وجود‌آمدن آفت دهان، هنوز به‌درستی شناخته نشده است، اما آنچه مشخص است این است که عوامل متعددی می‌تواند باعث بروز آفت دهان شود. گازگرفتن ناگهانی لب یا گونه از داخل، حساسیت غذایی (غذاهای تند، اسیدی یا حاوی گلوتن)، تمیزکردن بیش‌از‌حد معمول دندان‌ها، آسیب هنگام درمان‌های دهان و دندان، استفاده از خمیردندان یا دهان‌شویه‌های دارای لوریل سولفات سدیم، استرس، تغییرات هورمونی یا وجود باکتری موسوم به «هلی‌کوباکتر پیلوری» (همان باکتری که عامل زخم‌های پپتیک است)، همه‌ی اینها می‌توانند باعث ایجاد آفت دهانی شوند. از طرفی اعتقاد بر این است که کمبود ویتامین‌های گروه ب، روی، فولات (اسیدفولیک) و آهن می‌توانند به ایجاد و پیشرفت آفت دهان کمک کند. آفت دهان ممکن است زمانی‌که شما دچار شرایط بدنی خاص یا بیماری هستید، بروز کند. شرایطی مثل: ویروس‌های تضعیف کننده‌ی سیستم ایمنی بدن مثل ویروس ایدز(HIV)؛بیماری «سلیاک»، بیماری خود‌ایمنی که جنبه‌ی ژنتیکی دارد و در این بیماری در اثر مصرف «گلوتن» روده‌ی کوچک دچار آسیب می‌شود. در دنیا از هر ۱۰۰ نفر یک نفر ممکن است به این مشکل دچار شود؛«کولیت زخمی» یا «کولیت اولسروز»، بیماری کرون یا دیگر مشکلات روده؛ بیماری بهجت (Behcet’s disease) نوعی بیماری نادر، مزمن و التهابی با منشاء ناشناخته است که موجب التهاب در سراسر بدن از جمله محیط دهان می‌شود.
این غذاهای آفت آور
کمبود ویتامین B12، آهن، اسید فولیک، کلسیم و به خصوص ویتامین C نقش موثری در بروز آفت دارند همچنین اختلالات هورمونی در زنان، عصبانیت و استعمال سیگار و کمبود تغذیه‌ای و حساسیت‌های غذایی نسبت به موادی مانند چیپس، بادمجان و مغزهایی مانند گردو و پسته از علل ایجاد آفت شمرده می‌شوند.
طب سنتی چه نظری دارد؟
بهترین راهکار برای رفع آفت تقویت سیستم ایمنی بدن است که برای این امر می‌توان از سبزی‌ها و ویتامین‌‌هایی مانند سیب، شاتوت، اسفناج، ریحان و گوجه که سرشار از املاح و ویتامین‌ها هستند، کمک گرفت.گلنار فارسی یکی از مهم‌ترین داروها برای درمان آفت است همچنین ترکیب گل بنفشه همراه با سماق و جوش شیرین تأثیر بسزایی در درمان آفت دارد. مصرف مازو نیز نقش موثری در ترمیم بافت دارد.شستشوی دهان با آب نمک، آب گوجه فرنگی، گل همیشه بهار و آلوئه‌ورا نیز در درمان آفت موثر است.
از یخ کمک بگیرید
وقتی دچار آفت دهان می‌شوید، مکیدن مکعب‌های کوچک یخ باعث تسکین و کاهش سوزش و التهاب زخم می‌شود. سردی یخ، جریان خون‌رسانی به آفت دهان را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه درد و تورم آفت هم کمتر می‌شود.
این ویتامین مهم
بر‌اساس مطالعات انجام شده، مصرف مکمل زیرزبانی ویتامین B۱۲، حتی در افرادی که با کمبود این ویتامین مواجه نیستند، مانع از بازگشت مجدد آفت دهانی می‌شود. مقدار ۱۰۰۰میکروگرم (۱میلی‌گرم) ویتامین B۱۲ که دوبار در روز به مدت ۶ماه مصرف شود، مفید بوده است.از طرفی، مصرف مکمل‌های گروه ویتامین B؛ ۳۰۰میلی‌گرم ویتامین B۱؛ ۲۰میلی‌گرم ویتامین B۲؛ ۱۵۰میلی‌گرم ویتامین B۶ نیز به‌خصوص در افرادی که با کمبود ویتامین (B۱) مواجه هستند، می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ زیرا کمبود این ویتامین با خطر افزایش ابتلا به آفت دهان مرتبط است.
کمبودها را جدی بگیرید
کمبود روی می‌تواند با آفت دهان مرتبط باشد. بنابراین مصرف مکمل روی می‌تواند مشکل را حل کند. اما باید یادتان باشد؛ مصرف طولانی‌مدت قرص زینک باید حتما تحت نظر پزشک باشد.آزمایشات اولیه‌ی انجام شده در این زمینه نشان می‌دهد: مصرف روزانه‌ی مکمل‌های حاوی ۱۵۰ میلی‌گرم روی، تعداد دفعات آفت‌زدن را از ۵۰ درصد به ۱۰۰ درصد کاهش می‌دهد. افراد مورد آزمایش قرار گرفته که دارای کمبود روی بودند، با انجام این تست پیشرفت قابل توجهی در بهبود آفت دهان تجربه کردند. مصرف یک مکمل روی خوب و با کیفیت یک یا دو بار در روز یکی از آسان‌ترین راه‌های کمک به بهبود آفت دهان محسوب می‌شود.
چند نکته مهم
افراد مبتلا به آفت باید از غذاهای اسیدی، قندی و همچنین مصرف ادویه‌جات تند اجتناب کنند همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان نیز سبب تسریع فرآیند درمان می‌شود. از دیگر گزینه‌های مفید برای رفع این عارضه دردناک مصرف لبنیات مانند ماست و دوغ است.