جراحی پلاستیک را همه جزو جراحی های لوکس می دانند در صورتی که جراحی پلاستیک در بسیاری از موارد سوختگی و یا حتی بریدگی اعا به داد انسان ها می رسد. اگر چه که این روزها جراحی پلاستیک برای زیبایی افراد بکار گرفته می شود اما بطن این جراحی چیز دیگری است.
جراح پلاستیک
جراحی ترمیمی در دل جراحی پلاستیک تعریف می شود اما ترمیم، واژه مناسبی برای اهداف جراحان پلاستیک نیست و به جای آن باید از واژه بازسازی استفاده کرد. جراحان پلاستیک می کوشند با ایجاد تغییرات هوشمندانه در بافت یا عضوی که ظاهری طبیعی یا موزون ندارد، تعادل بیشتری به ظاهر فرد ببخشند. دکتر صدراله معتمد، رییس بخش جراحی پلاستیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می گوید: گرفتن شرح حال کامل در مورد عارضه مادرزادی در فرایند درمان بسیار موثر است. پزشک باید بداند مشکل از بدو تولد وجود داشته یا مدتی بعد از تولد ایجاد شده است. علاوه بر این، تغییرات و پیشرفت بیماری در گذر زمان هم در تصمیم گیری پزشک تاثیر دارد. از مهم ترین مشکل های ظاهری مادرزادی، شکاف کام یا شکاف لب است. از آنجا که لب و کام در گفتار و تغذیه نقش اساسی دارند، باید بیمار کودک هرچه زودتر جراحی شود. البته برای این منظور کودک باید خوب وزن گرفته باشد و سن مناسبی برای بیهوشی داشته باشد. مشکل بعدی، ضایعات عروقی همانژیوم است که ظرف ۲ هفته اول تولد روی گونه، لب، بینی، پلک و دیگر قسمت ها ایجاد می شوند و گسترش می یابند اما حدود سنی ۶ ۵ سالگی سرعت گسترش آنها کم می شود و در ۱۰ سالگی به حداقل می رسد. در گذشته جراحی این ضایعات سریع انجام می شد اما امروزه پزشکان کمی درنگ می کنند مگر اینکه روی پلک یا داخل سوراخ بینی باشد که ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. از سوی دیگر، در صورت رشد نکردن کافی بندهای انگشتان برای پیشگیری از بروز اختلال عملکردهای حرکتی در سنین ۲ ۱ سالگی باید جراحی انجام شود. در این جراحی توجه به حفظ عروق انگشتان بسیار مهم است. همچنین اگر گوش های کودک متمایل به سمت بیرون باشد، خال های مادرزادی بزرگ که تا قبل از ۵ سالگی بزرگی آنها رابطه مستقیمی با احتمال بدخیمی شان دارد، چسبندگی های زودرس استخوان های جمجمه که می توانند فشار وارد بر چشم ها یا مغز را افزایش دهند و باعث نشانگان هایی شوند، از بدشکلی های مادرزادی اند.
جراحی پلاستیک سوختگی
بعد از آنکه درمان بحرانی اولیه انجام شد و جای جراحتها و زخمهای آن بهبود پیدا کرد، ممکن است به جراحی ترمیمی سوختگی نیاز باشد. این نوع از جراحی معمولاً به وسیله جراح پلاستیک انجام میشود. اهدافی که از جراحی ترمیمی سوختگی مد نظر است، شامل بهبود عملکرد و زیبایی ظاهری بافتهای آسیبدیده از سوختگی میشود. برای این منظور لازم است که اصلاحات یا تغییراتی به وسیله ابزارهای تخصصی جراحی در بافتهای آسیبدیده انجام شود. معمولاً ارتباط بین بیماری که دچار سوختگی شده است و جراح ترمیمی که درمان او را بر عهده دارد، تا چندین سال ادامه پیدا میکند. رفع جای سوختگی در بافتهای بدن اغلب تا چند ماه طول میکشد و ممکن است جای زخمها یا سوختگیهای جدیدی هم بر روی پوست ناحیه آسیبدیده به وجود بیاید. به خصوص در بیماران جوان که رشد اندامهای آنها هنوز کامل نشده است، احتمال بروز جای سوختگیهای جدید در پوست خیلی بیشتر است.
جراح پلاستیک ممکن است بسته به شدت سوختگی و شرایط خاص بیمار، روش های جراحی مختلفی را برای درمان او توصیه نماید. مهمترین روشهای جراحی برای ترمیم جای سوختگی عبارتند از:
پیوند پوست: این عمل جراحی، رایج ترین عملی است که در بیماران آسیبدیده از سوختگی انجام میشود. در این عمل قسمتی از پوست بیمار از ناحیهای سالم در بدن او (به نام جایگاه اهدا کننده) برداشته شده و به ناحیهای که در اثر سوختگی آسیب دیده است، پیوند زده میشود. در جریان این عمل از یک ابزار مخصوص به نام درماتون برای آمادهسازی گرافتهای پیوندی استفاده میشود. گرافتهای پوست بر اساس وضعیت لایههایی که باید برداشته شوند، به دو نوع زیر تقسیمبندی میشوند:
گرافتهای با ضخامت جزئی: فقط شامل خارجیترین لایههای سطحی پوست میشود و بعد از پیوند زدن، بهبودی آن کمتر از حدود یه هفته طول میکشد.
گرافتهای با ضخامت کامل: برای این گرافتها کل لایه بافت پوست به طور کامل برداشته میشود و بعد از پیوند زدن، بهبودی آن در حدود ۵ تا ۶ هفته زمان میبرد.
معمولاً پوست پیوندی از قسمتهایی از بدن که اغلب در زیر لباس پوشانده میشود، مانند باسنها یا کشاله ران، برداشته میشود. سپس این پوست بر روی ناحیهای که در اثر سوختگی آسیب دیده است، قرار داده شده و با چند بخیه در جای خود ثابت میشود. در نهایت روی این پوست پیوندی ضد عفونی و پانسمان میشود. همچنین روی ناحیه اهدا کننده هم ضد عفونی و پانسمان میشود تا از عفونت آن جلوگیری گردد.
کشیدن بافت: این هم یک عمل پزشکی است که در آن سرعت رشد پوست افزایش داده میشود تا نواحی آسیبدیده از سوختگی را بپوشاند. در این عمل یک ابزار مخصوص به نام بالن اکسپاندر در جایگاهی نزدیک به پوست آسیبدیده قرار داده میشود تا رشد و توسعه بافت پوست را تسهیل نماید. سپس از پوست اضافهای که به این ترتیب به وجود میآید برای پوشاندن و ترمیم کردن جای سوختگی بر روی پوست استفاده میشود. مهمترین مزیت این روش جراحی پلاستیک آن است که رنگ و ساختار پوست ترمیم شده دقیقاً مشابه با پوست اصلی خواهد بود و جای زخم مشهودی هم به جا نمیماند. بهبودی کامل جای سوختگیها بعد از انجام این عمل ممکن است تا ۴ ماه طول بکشد.
میکروسرجری: در این عمل از یک میکروسکوپ برای بخیه زدن و ترمیم رگهای خونی و اعصاب آسیبدیده و پیوند زدن مجدد قسمتهایی مانند انگشتان دست و پا، گوشها و حتی لبها که در اثر سوختگی از بدن جدا شده است استفاده میشود. همچنین از این عمل برای تسکین علائم فلج صورت و بازسازی بافت سینهها در زنان نیز استفاده میشود.
جراحی فلپ آزاد: در جریان این عمل، کل ماهیچهها، پوست و استخوان همراه با عروق خونی آنها از ناحیه اهدا کننده برداشته شده و بر روی ناحیهای که در اثر سوختگی آسیب دیده است، پیوند زده میشود. بهبودی کامل جای سوختگیها در این روش ممکن است ۶ تا ۸ هفته یا بیشتر طول بکشد.
معیار انتخاب کاندیدای مناسب جراحی زیباسازی چیست؟
یک جراح پلاستیک حاذق حتما مشاوره دقیقی طی چند جلسه با بیمار انجام می دهد. باید به بیمار بها داد و از مقتضیات سنی، وضعیت روانی، شخصیتی، فرهنگی، خانوادگی و موقعیت اجتماعی او اطلاعات کافی به دست آورد. پزشک باید بداند این جراحی تا چه حد در زندگی بیمار مهم است آیا فقط به دلیل نداشتن اعتمادبه نفس و تایید شدن به وسیله اطرافیان قصد رفتن زیر تیغ جراحی دارد؟ آیا جراحی باعث تغییر قابل توجهی در عملکرد فردی و اجتماعی او می شود؟ به نظر من ذوق و عشق جراح به کارش هم به اندازه دانش او اهمیت دارد. جراح باحوصله ای که وقت کافی می گذارد، حتما برای بازسازی یک عضو هم هنر به خرج خواهد داد و از عملی که انجام می دهد، همان قدر لذت می برد که یک هنرمند از آفرینش هنری لذت می برد.
v