هوش جنبه های مختلفی دارد. برای رشد ابعاد مختلف هوش کودک، علاوه بر بهره ی هوش ژنتیکی، نیاز به بستری مناسب برای رشد و تربیت کودک است. اگر والدین بتوانند تا قبل از ده سالگی، هوش کودک خود را شناسایی و هدایت کنند، احتمال موفقیت کودکان در آینده در زمینه های مورد علاقه خودشان بسیار بیشتر خواهد شد. اما اگر محیط رشد کودک و نحوه رشد و تربیت او، مناسب نباشد، نمی توان هوش او را شناسایی کرده و پرورش داد. حتما سوال می کنید برای برانگیختن ذهن خود در طول این فرایند به چه گردش های علمی و اسباب بازی هایی نیاز دارد؟ خوشبختانه دقیقاً هیچ چیزی! سوزان هیم، نویسنده کتابِ تقویت قدرت مغز نوزاد شما، می گوید: “نیازی به ویدئوها، فلش کارت های خاص یا کلاس های گران قیمت ندارید. در صورت تحریک ذهن او، تقریباً هر کاری که با کودکتان انجام می دهید می تواند زمان آموزش او محسوب شود.”
برای مثال لالایی خواندن یکی از راهکارهای مناسب برای تقویت هوش کودکان است. خیلی از والدین تصور می کنند حتما باید فرزندشان را به کلاس های آموزشی خاصی فرستاد تا هوش او را تقویت کنند. در حالی که با ایجاد یک بستر مناسب تربیتی برای فرزندان و ایجاد تعامل قوی با آنها می شود کودکان را در زمینه خاصی که مناسب با توانایی هایشان است هدایت کرد.
توصیه های قبل از بارداری برای باهوش شدن کودک
1. به اندازه کافی اسیدفولیک مصرف کنید.
توصیه می شود خانم ها حداقل از یک ماه قبل از بارداری به مصرف اسید فولیک توجه ویژه ای داشته باشند و در رژیم غذایی روزانه شان حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک قرار دهند. تحقیقات نشان می دهد زنانی که از یک ماه قبل از بارداری مصرف این میزان اسیدفولیک را آغاز می کنند رشد و توسعه سلول های مغزی فرزندشان ۵۰ تا ۷۰ درصد افزایش می یابد.
در واقع متخصصان بر این باورند که مصرف اسیدفولیک به مقدار کافی اولین مرحله برای داشتن فرزندی باهوش است که قبل از بارداری شروع می شود و در دوران بارداری هم ادامه پیدا می کند.
2. وزن تان را به سطح ایده آل برسانید.
رژیم گرفتن و کاهش وزن در دوران بارداری کار ساده ای نیست؛ ضمن اینکه به طور معمول زنان باردار اضافه شدن وزن شان را تجربه می کنند. این موضوع برای زنان چاق یا افرادی با اضافه وزن بیشتر اهمیت دارد چون سبب چاقی بیش از حد آنها می شود چاقی مادر سبب کم هوش شدن فرزند می شود.
مهمترین توصیه به خانم هایی که قصد بارداری دارند این است که حتماً وزن شان را به سطح ایده آل برسانند و بعد برای بارداری اقدام کنند. در این صورت احتمال سلامت نوزاد و افزایش ضریب هوشی او بیشتر می شود.
3. ورزش را در برنامه روزانه تان جای دهید.
قبل از بارداری خودتان را به ورزش عادت دهید. اگر در این زمان برنامه منظمی برای ورزش داشته باشید در طول دوران بارداری هم ورزش کردن برایتان دشوار نیست. خانم هایی که در طول دوران بارداری تازه سراغ ورزش کردن می روند کمتر می توانند خودشان را با این برنامه جدید زندگی وفق دهند و زودتر از زنان ورزشکار از فعالیت های بدنی دست می کشند.
4. سیگار را ترک کنید.
سیگار میزان هوش کودک را پایین می آورد و سلامت جنین را به خطر می اندازد. اگر تصمیم به بارداری دارید توصیه مهم دیگر ما به شما این است که سیگار را کنار بگذارید تا هوش نوزاد شما را تحت تاثیر قرار ندهد و بتوانید در آینده به داشتن فرزند باهوش افتخار کنید.
توصیه های زمان بارداری برای باهوش شدن کودک
۱. با فرزندتان حرف بزنید.
لازم نیست کلی صبر کنید تا فرزندتان به دنیا بیاید و بعد حرف زدن با او را شروع کنید. در همان دوران بارداری هم می توانید جنین را مخاطب قرار داده و با فرزند متولد نشده حرف بزنید. وقتی با جنین حرف می زنید او به صدای شما عادت می کند و الگو های زبانی را از همان زمان تشخیص می دهد. درباره تجربه ها و فعالیت های روزانه با او صحبت کنید. برایش با صدای بلند کتاب بخوانید تا گوش او را به شنیدن تشویق و فرزندتان را برای ورود به دنیای بیرون آماده کنید.
۲. استرس هایتان را کاهش دهید.
می خواهید بچه تان باهوش باشد؟ کمتر حرص بخورید. بعضی از پژوهش های اخیر نشان می دهند یکی از عواملی که روی هوش کودک تاثیر می گذارد، استرس مادر است. وقتی مادر در دوران بارداری استرس داشته باشد این موضوع روی شخصیت کودک و توسعه سلول های مغز او تاثیر منفی می گذارد. بنابراین در دوران بارداری سعی کنید راه و فعالیت هایی برای کاهش استرس و آرامش پیدا کرده و از محیط های پرتنش دوری کنید. ورزش کردن فعالیت خوبی است که به کاهش استرس و سلامت جنین کمک می کند. تمرین های ریلکسیشن هم به آرامش بیشتر شما کمک می کند؛ پس آنها را در برنامه تان بگنجانید.
نتایج پژوهش های دیگری نشان می دهد کودکانی که مادران آنها در دوران بارداری استرس زیادی دارند، در پنج سالگی دچار اختلال شناختی می شوند و در یادگیری زبان، کم هوشند.
۳. مراقب دندان هایتان باشید.
بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. مشکلات و بیماری های مربوط به دهان و دندان در دوران بارداری بر سلامت کودک تاثیر می گذارد و با زایمان زودرس و کاهش وزن نوزاد در ارتباط است. وقتی مادران در دوران بارداری بهداشت دندان و دهان را رعایت نمی کنند فرزندان آنها احتمالاً در یادگیری دچار مشکل می شوند. سیگار کشیدن در دوران بارداری خطر بزرگی است که نباید آن را نادیده گرفت. سیگار کشیدن اثرهای مشابهی بر جای می گذارد و سبب اختلال در یادگیری کودک می شود؛ ضمن اینکه سلامت دندان ها را کاهش می دهد. علاوه بر این ممکن است در آینده مشکلات سلامتی جدی ایجاد کند.
۴. به موسیقی گوش دهید.
از معجزه نت های موسیقی برای سلامت فرزندتان بهرمند شوید. البته یادتان باشد که بهتر است هنگام گوش دادن موسیقی از هدفون استفاده نکنید. اجازه دهید کودک شما در دوران جنینی صدای موسیقی را بشنود و با آهنگ های مختلف آشنا شود. به دنبال آهنگ های کلاسیک و آرام بخش باشید. موسیقی حتی برای پرورش هوش و خلاقیت کودکان نوپا هم تاثیر شگرفی دارد. بررسی ها نشان می دهند گوش سپردن به موسیقی کلاسیک از جمله آهنگ های موتزارت به تقویت هوش میان شناختی کودک کمک می کند. علاوه بر این مزیت دیگر موسیقی کلاسیک این است که در آرامش و کاهش استرس مادر تاثیرگذار است.
۵. وزن تان را کنترل کنید.
خیلی از خانم های باردار چاقی را در دوران بارداری تجربه می کنند و دچار اضافه وزن زیادی می شوند. بنابراین باید در دوران بارداری مراقب وزن خودتان باشید تا نوزادتان با وزن متعادلی متولد شود. افزایش وزن مادر در دوران بارداری با تولد نوزاد کم وزن در ارتباط است.
نتایج تحقیقات نشان می دهد کودکانی که با وزن مناسب به دنیا می آیند از ضریب هوشی بالاتری برخوردارند.
محققان بعد از بررسی تاثیر وزن در میان همه فرزندان خانواده به این نتیجه رسیده اند که ارتباط نزدیکی بین کاهش وزن نوزاد و کم شدن ضریب هوشی کودکان وجود دارد. بدین ترتیب معلوم شد فرزندانی که با وزن طبیعی و به موقع متولد می شوند از ضریب هوشی بالاتری برخوردار هستند.
۶. از مصرف شکر پرهیز کنید.
در دوران بارداری بهتر است مصرف شکر را به حداقل ممکن برسانید. شکر ارزش غذایی کمی دارد و در دسته مواد غذایی ناسالم قرار می گیرد. اگر می خواهید فرزند باهوشی داشته باشید توجه به این نکته بیشتر اهمیت دارد.
مصرف مواد غذایی بسیار شیرین تعادل هورمون انسولین را برهم می زند. در نتیجه احتمال کاهش عملکرد ذهنی کودک افزایش می یابد. ساده ترین راه برای کاهش مصرف شکر این است که به برچسب های مواد غذایی توجه بیشتری داشته باشید و از مصرف نوشابه های گازدار، انواع کیک و شیرینی های مختلف و همین طور آبمیوه های صنعتی پرهیز کنید.
۷. میوه های تازه مصرف کنید.
توصیه می شود در دوران بارداری از مصرف سبزیجات و میوه های تازه غافل نشوید. مصرف این قبیل مواد غذایی علاوه بر اینکه به کنترل وزن و سلامت خودتان کمک می کند در افزایش هوش کودک تان نیز تاثیرگذار است. سبزیجات و میوه های مختلف ویتامین و املاح معدنی مورد نیاز بدن شما را به خوبی تامین می کنند و نیاز روزانه شما را به مصرف مکمل های غذایی را کاهش می دهند. در صورتی که به هر دلیلی نمی توانید میوه و سبزیجات مختلف را در رژیم غذایی تان داشته باشید توصیه می شود حتماً از مکمل های غذایی کمک بگیرید.
۸. روغن های سالم بخورید.
بعضی از مادرها در دوران بارداری از هر گونه چربی ای فراری هستند چون فکر می کنند که مصرف هر نوع چربی سبب افزایش وزن و چاقی می شود. در صورتی که این باور اشتباه است. برای اینکه بچه باهوشی به دنیا بیاورید باید گروهی از چربی های مفید را در رژیم غذایی تان جای دهید. مغزهایی مانند بادام، گردو و فندق چربی های مفید دارند. اسیدهای چرب امگا۳ و امگا۶ که در ماهی و غذاهای دریایی پیدا می شود برای سلامت مغز جنین مفید است و به بهبود ساختار عصبی، خون رسانی و سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
۹. از مصرف کلسیم غافل نشوید.
یکی دیگر از مواد معدنی مورد نیاز مادران که به سلامت مغز و باهوش شدن کودکان کمک می کند، کلسیم است. به جز لبنیات منابع دیگری هم برای تامین کلسیم وجود دارد که در کنار کلسیم ریزمغذی های دیگری مانند آهن، اسید فولیک، ویتامین C و فیبر را تامین می کنند. بنابراین برای تامین کلسیم از مغزهایی مانند بادام، انجیر، کشمش، ماهی سالمون، سبزیجاتی با برگ سبز تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی کمک بگیرید. حبوباتی مانند نخود و عدس هم کلسیم دارند.
10. رژیم غذایی سالمی را دنبال کنید.
به طور مرتب تخم مرغ بخورید. نتایج پژوهش های اخیر نشان می دهد ترکیبات موجود در تخم مرغ به رشد سلول های مغزی جنین کمک می کند. ماهی هم در دسته مواد باهوش کننده قرار می گیرد. پس بهتر است حداقل هفته ای دوبار ماهی را در برنامه غذایی تان قرار دهید. مصرف ماهی سبب می شود هوش زبان شناختی و مهارت های آتی فرزند شما تقویت شود. البته درباره اینکه مصرف کدام نوع ماهی برای شما بهتر است از پزشک تان سوال کنید و در این باره با او مشورت نمایید.
توصیه هایی برای سال اول زندگی کودک
1. ذهن خواب آلوده او را بیدار کنید!
شاید نوزادتان شما را همین چند ساعت پیش دیده باشد، اما باز هم همین که دوباره در مقابل او ظاهر می شوید، هیجان زده می شود. دکتر جیل استم نویسنده کتاب باهوش از روز اول می گوید: “نوزادان نیاز دارند که پیوسته و به طور قابل پیش بینی همان چهره را ببینند؛ این مسأله به سیم کشی کردن سیستم توجه شان کمک می کند.”
2. بر لبان او لبخند زیبایی بنشانید.
مغز نوزادتان مجهز به نورون های بازتاب کننده است، سلول های ویژه ای که به او در مشاهده کردن و سپس تقلید از آنچه که انجام می دهید کمک می کند. یکی از اولین پیروزی های او لبخند زدن به شما در پاسخ به لبخندتان است.
3. آواز بخوانید.
او در 3 ماهگی دوست دارد به لب ها، زبان و دندان هایتان توجه کند. وقتی شعر “پاشو پاشو کوچولو” را برایش می خوانید، به او نشان می دهید که کلمات چگونه تشکیل می شوند- یک روز خودش می تواند آن را بخواند.
4. بازی”حدس بزن چی دارم” را انجام دهید.
یک حیوان پارچه ای را داخل پتو بپیچید و او را تشویق به کشف کردن آن کنید: “این چیه؟ نرمه” در حالی که نگاه او به پتو است شیئ پنهان شده را بیرون بیاورید: “دالی!” زرافه است!” این بازی نه تنها به او می آموزد که حواس خاصی را کنار هم قرار دهد بلکه توجه مشترک (یعنی نگاه کردن به همان چیزی که شما به آن نگاه می کنید) مرحله شناختی بسیار مهم و برجسته ای است.
5. بیایید بازی کنیم.
از نظر کوچولویتان هر شیئی می تواند آزمایشی علمی باشد. در مطالعه ای جدید در دانشگاه تولان، کودکان 6 و 10 ماهه با مکعب های سخت یا نرم روی سطوح مختلف بازی کردند. کودکان بزرگتر خیلی زود متوجه شدند که مکعب های سخت در طول یک سینی پلاستیکی صیقلی سریع تر حرکت می کنند و تمام نوزادان دریافتند که بلند ترین صدا ها از کوبیدن مکعب سخت به روی سطح سخت تولید می شود (که این کار را چندین بار تکرار کردند). اشیائی را که برای کودک تان خطری ندارند، در جعبه اسباب بازی اش بیاندازید.
6. اجسام محتلف را برای لمس و کشف به او تحویل بدهید.
هرچیزی از جوراب گرفته تا کلید ماشین، او را با بافت ها، ابعاد و وزن های مختلف آشنا می کند. کاوش اقلام مختلف درک نوزادتان از چگونگی تفاوت اشیاء را افزایش می دهد.
7. به او کمک کنید باعث رویداد چیزی شود.
همین که نوزادتان می بیند که فشار دادن دکمه عروسک المو باعث خنده او می شود متوجه می شود که سایر دکمه ها نیز می توانند نتیجه جالبی داشته باشند – فرایندی که روانشناسان آن را “فرآیند انتقال” می نامند. پس موبایل قدیمی تان را به او بدهید و فشار دادن دکمه ها را تماشا کنید.
8. یک ایستگاه طبل زنی خلق کنید.
ظرف خالی غذای نشاسته ای، یک کاسه فلزی، و قاشق های چوبی، صدای تلق تلق خوشایندی را برایش تولید می کنند- یک لذتِ فوری که او را به ادامه نواختن آن تشویق می کند.
9. کارهای خانه را باهم تقسیم کنید.
شاید تمایل داشته باشید وقتی که نوزادتان چرت زده است کارهای خانه از قبیل شستن لباس ها را انجام بدهید اما او دوست دارد شما را در حین کار کردن تماشا کند. امیلی باشنل، روانشناس رشد دانشگاه تافتس می گوید: “برخی این را تئوری یادگیری آنی تنبل ها می نامند- یعنی نوزادان تنها از طریق مشاهده کردن چیزهای زیادی می آموزند. “
10. بیشتر از معمول واکنش نشان دهید.
اگر دوست دارید که کوچولویتان با حوله، دالی موشه بازی کند، شاد باشید و بخندید تا تمایل به ادامه دادن آن داشته باشد. نوزادان با مشاهده نتیجه، بیشتر تمایل به تکرار آن دارند.
11. مربی او باشید.
باشنل می گوید: “در صورتی که خود نوزاد فرصت انجام کاری را داشته باشد دانش او تقویت می شود . بنابراین وقتی چیزی را که روی زمین ریخته شده پاک می کنید، سعی کنید دست نوزادتان را روی دست خودتان قرار دهید تا بتواند این لحظه را حس کند. سپس می توانید یک دستمال تمیز به او بدهید، بگذارید اشتیاق خود را نشان دهد.“
12. سخت نگیرید.
از این که وقتی روزنامه و مجله می خوانید یا فقط استراحت می کنید نوزادتان نزدیک تان بی کار بماند، عذاب وجدان نداشته باشید. استم می گوید: “بسیاری از افراد تصور می کنند که باید تمام روز به تحریک مغز نوزادشان بپردازند. اما مغز نوزاد تان برای این که تمام این اطلاعات جدید را پردازش کند نیاز به فرصت دارد.” با نشان دادن علائمی حاکی از این که دیگر کافی است – برای مثال نق زدن و روبرگرداندن از شما- درواقع می خواهد بگوید: “مغزم پر شده” فعلاً او را به حال خودش بگذارید.
13. هیچ کاری انجام ندهید.
در طول زمان خاموشی (استراحتِ) مغز اسباب بازی ها و آواز ها را کنار بگذارید و اجازه بدهید تا کودکتان دنیا را با سرعت خودش جذب کند.
14. به دامان طبیعت بروید.
در یک روز آفتابی به حیاط خلوتتان بروید. در آن جا نوزادتان چیزهای زیادی برای تماشا کردن دارد و صداها، برای مثال صدای پرندگان و صدای رقص برگ ها در وزش باد به او آرامش می دهد.
15. یک کتاب مقوایی بردارید.
نوزادتان بیشتر به جویدن برگه ها علاقه دارد تا خواندن داستان موش و گربه. اما فقط شنیدن ملودی زبان دایره لغات او را افزایش داده و به او کمک می کند تا کلمات را به معنایشان ارتباط دهد.
16. میان کلمات روابطی ایجاد کنید.
مطالعه ای جدید نشان داد که نوزادان در 18 ماهگی کلمات کتابی را که برایشان می خوانید، روی هم انباشته می کنند. می توانید با بردن کتاب “جوجه اردک هایم را ندیدی؟” به کنار حوضچه اردک ها و یا گفتن شب بخیر به ماه بعد از تعریف داستانش، آن چه را که از کتاب ها می آموزد تقویت کنید.
17. عاطفی شوید.
وقتی وانمود می کنید که به همراه کودک درون کتاب گریه می کنید، نه تنها کتاب خوانی را برایش جالب تر می کنید، بلکه به کودکتان کمک می کنید تا بفهمد که کلمات و احساسات در کجا با هم تلاقی دارند. (آماده باشید: شاید او هم برای همدردی شروع به گریه کردن کند).
18. داستان ها را شخصی کنید.
عکس های نوزادتان را در آلبوم قرار داده و یک داستان از خودتان ببافید تا این عکس ها را همراهی کنند، برای مثال: ” یکی بود، یکی نبود، یک دختر کوچولویی بود که از هویج بدش می آمد”، چهره های آشنا او را جذب خواهند کرد.
19. از تلویزیون کمک بگیرید!
بیایید صادق باشیم: علی رغم توصیه های زیادی که تماشای تلویزیون را برای نوزادان ممنوع می کنند، اکثر نوزادان حداقل یک نگاه اجمالی به آن می اندازند. دکتر جودی دی لوچ، استاد روانشناسی دانشگاه ویرجینیا می گوید: “قرار دادن نوزادتان در محیطی امن در مقابل تلویزیون به مدت 15 تا 30 دقیقه ایرادی ندارد. آنچه که زیان بخش است این است که او را به مدتی طولانی مقابل تلویزیون پارک کنید. به علاوه می توانید زمان تماشای تلویزیون را برایش تبدیل به زمان مفیدی کنید.
20. تاثیر آموزش را بیشتر کنید.
دی لوچدر مطالعه ای به این نتیجه رسید که تماشای یک فیلم آموزشی، 5 بار در هفته، و درطول یک ماه، دامنه لغات کودکان 12 ماهه را افزایش نداد. پس چه چیزی در این امر مؤثر است؟ آموزش فعالانه لغات جدید از سوی والدین! بنابراین آنچه را که در تلویزیون می بیند منعکس کنید.
21. برنامه زنده را اجرا کنید.
پاسخ دادن با صدای بلند به سؤالات برنامه کودک شاید احمقانه به نظر برسد؛ اما کارهای غریب و خنده دار شما برای نوزادتان بسیار جالب تر از صفحه تلویزیون است.
22. در حمام شالاپ شلوپ کنید.
مطالعه ای جدید از دانشگاه نورث وسترن نشان می دهد که حتی کودکان 5 ماهه تفاوت میان مایعات و جامدات را می دانند- برای کشف خواص علمی قابلیت شالاپ شلوپ و ریزش آب چه جایی بهتر از حمام؟
23. وان او را پر از اسباب بازی معلق کنید.
وان نوزاد بزرگتر را پر از فنجان مدرج و ظرف ماست کنید تا ببیند وقتی که فنجانش روی آب معلق می ماند چه اتفاقی می افتد.
24. رنگارنگ کنید.
یک بطری پلاستیکی آب را پر کنید، سپس چند قطره رنگ غذا به آن اضافه کنید. در آن را ببندید و اجازه بدهید تا آن را تکان داده و بلرزاند و حرکت موج دار آب را به طور مشخص ببیند.
25. به او تفاوت ها را نشان دهید.
در تحقیق دانشگاه اوسلو نوروژ در سال 2008، نوزادان 12 ماهه با دیدن فردی که یک قاشق موز را پشت دست فرد دیگری ریخت، تعجب کردند. نوزادان آماده الگوبرداری هستند به همین دلیل خیلی زود متوجه تفاوت ها می شوند.
26. کارهای خنده دار و احمقانه انجام دهید.
وانمود کنید که دارید سس سیب را به سمت گوش نوزادتان می برید یا خودتان دارید شیشه شیرش را می مکید و منتظر خنده او باشید هرچه کودک تان بزگتر می شود خنده هایش نیز بزرگتر شوند: نوزادان 6 ماهه متوجه می شوند اما تا 12 ماهگی متوجه خنده دارد بودن یک کار عجیب نمی شوند.
27. گلچین کنید.
گلچین کردن نخود فرنگی های بخار پز شده یا قطعات چی پف از داخل فنجان مهارت های حرکتی ظریف نوزادتان را تقویت می کند- و وقتی آن را کنار صندلی بلندش به زمین می اندازد، به خودتان یادآوری کنید که فقط می خواهد رابطه علت و معلولی را کشف می کند.
28. بگویید شب بخیر!
مغز نوزادتان در حین خواب کارهای سنگین را انجام می دهد، یعنی تمام اطلاعاتش را در مکان های منطقی ذخیره می کند. دلیل عمده چرت زدن نوزادان به همین مسأله مربوط می شود. زیرا چیزهای بسیار زیادی وجود دارند که باید پردازش شوند!
29. بخوانید و تکرار کنید.
از همان اوایل سعی کنید یک داستان را پی در پی برایش تکرار کنید. شاید از این تکرار خسته شوید اما احتمالاً برای نوزادتان آرامش بخش خواهد بود.این تکرار به نورون های مغز کمک می کند تا رابط های مهمی را بسازند. به زودی نوزادتان خواهان داستان های جدید خواهد شد.
30. او را در رختخواب قرار داده و شب بخیر بگویید.
صبح با نیروی تازه و سرحال از خواب بیدار می شود و آماده یادگیری مجدد است.
توصیه های پس از یک سالگی برای باهوش شدن کودک
1. بازی برای هوش؛
شطرنج، جدول، پازل و دیگر بازی‌های فکری، همگی برای مغز کودک همچون ورزش هستند. بازی‌هایی مانند سودوکو (جدول اعداد) علاوه بر اینکه می‌توانند سرگرمی لذت‌بخشی برای کودک شما باشند، تقویت‌کننده توانایی تفکر استراتژیک، حل مشکلات و تصمیم‌گیری در وضعیت‌های پیچیده هستند.
انواع بازی‌های فکری را در خانه داشته باشید و علاوه بر این، گاهی مسائلی را به طور خیالی طرح کنید و برای حل این مشکلات و مسائل ساختگی، از کودکان‌تان کمک بخواهید. بگذارید با وضعیت‌های دشوار و موقعیت‌های پیچیده تصمیم‌گیری مواجه شده و راه‌های پیشنهادی خود را برای حل مسائل به شما بازگو کنند.
2. در جست‌وجوی دانش باش؛
محققین معتقدند که والدینی که کودکان خود را به ارائه نظرات و ایده‌های جدید تشویق کرده و کنجکاوی آنها را مورد توجه و احترام قرار می‌دهند، درس بزرگی به آنها داده‌اند؛ اینکه «جست‌وجوی دانش اهمیت زیادی دارد». از کودکان‌تان در زمینه سرگرمی‌ها و علایقشان سؤالاتی بپرسید و از کنجکاوی آنها حمایت کنید، نکات و موارد جدید مربوط به سرگرمی‌هایشان را به آنها یاد دهید و برای تشویق کنجکاوی‌هایشان، آنها را به گردش‌های آموزشی ببرید. گردش در موزه‌های تاریخی و طبیعی، رصدخانه و پارک‌های حیوانات از این جمله‌اند.
3. ورزش، ورزش، ورزش!
مطالعات گروهی از دانشمندان آمریکایی نشان داده ارتباط مستقیمی بین فعالیت‌های ورزشی کودکان دبستانی و موفقیت تحصیلی آنها وجود دارد. بنابر تحقیقات این گروه، شرکت کردن کودکان در فعالیت‌های ورزشی، افزایش میزان اعتماد به نفس، مهارت در کارهای گروهی و توانایی‌های مدیریتی و رهبری را به دنبال دارد.
همچنین در مطالعات آنها ثابت شده بیشتر زنانی که در موقعیت کاری در نقش‌های مدیریتی و ریاست موفق بوده‌اند، در دوران کودکی و نوجوانی در فعالیت‌های گروهی و تیمی ورزشی شرکت داشته‌اند. پس به جای اینکه پس از خوردن شام، جلوی تلویزیون لم بدهید، بهتر است با کودکتان توپ‌بازی کرده یا به پیاده‌روی بروید. بد نیست کودک خود را به شرکت در تیم‌های ورزشی مدرسه‌اش تشویق کنید.
4. الفبای موسیقی، الفبای هوش!
شاید شنیدن سر و صدای ناهنجار کودکتان در حالی که مشغول تمرین نوازندگی و آموختن موسیقی است اصلا لذت‌بخش نباشد اما باید بدانید که این سرگرمی‌لذت‌بخش کودکان، یکی از مواردی است که نیمکره راست مغز آنها را پرورش می‌دهد.
بنابر تحقیقات دانشمندان دانشگاه تورنتو، برنامه‌ریزی دوره‌های آموزش موسیقی برای کودکان منجر به افزایش ضریب هوشی و توانایی‌های علمی آینده آنها خواهد شد.
هر چه سال‌های آموزش موسیقی آنها بیشتر باشد، میزان این تاثیر و افزایش هوش در آنها بیشتر خواهد بود. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که آموختن موسیقی در دوران کودکی باعث کسب نمره‌های بهتر در دوران دبیرستان و ضریب هوشی بالاتر در دوران بزرگسالی می‌شود؛ پس اجازه دهید موسیقی‌دان درونی کودکتان خودش را نشان دهد.
خیلی خوب است اگر او را برای دوره های عمومی یا خصوصی آموزش موسیقی ثبت‌نام کنید.
5. شیر مادر، عصاره هوش؛
شیر مادر اولین غذای مغز کودک است. تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که شیر مادر از ۲ جهت برای کودک مفید است؛ یکی اینکه از خطر احتمالی ابتلای کودک به بیماری جلوگیری می‌کند و دیگر اینکه به تنهایی یک غذای کامل برای نوزاد است. دانشمندان دانمارکی به این نتیجه رسیده‌اند که تغذیه نوزاد از سینه مادر، کودک را هم سالم‌تر و هم باهوش‌تر می‌کند.
مطالعات ایشان نشان داده کودکانی که در دوران نوزادی ۹ ماه از سینه مادرشان تغذیه شده‌اند، به نسبت آنهایی که یک ماه یا کمتر شیر مادرشان را خورده‌اند، بسیار باهوش‌ترند. پس اهمیت شیر مادر باید از ابتدا مورد توجه قرار گیرد چرا که علاوه بر تضمین سلامتی نوزاد، برای آینده او و رشد مهارت‌های ذهنی‌اش هم مفید خواهد بود.
6. کامپیوتر در خدمت هوش؛
شاید تعجب کنید چون بازی‌های کامپیوتری شهرت بدی پیدا کرده‌اند و بسیار مورد انتقاد قرار می‌گیرند. بله، درست است که بسیاری از آنها وحشیانه، بی‌فایده و غیرفکری هستند اما ما در مورد انواعی از بازی‌های کامپیوتری صحبت می‌کنیم که مهارت‌های فکری و استراتژیک و قدرت تصمیم‌گیری و خلاقیت کودک را پرورش داده و کارگروهی را به او آموزش می‌دهند.
امروزه در دنیا بعضی شرکت‌های معتبر ساخت بازی‌های کامپیوتری، در تلاش هستند تا بازی‌های آموزشی‌ای بسازند که پرورش‌دهنده حافظه و توانایی‌های ذهنی کودکان خردسال (حتی کودکان نوپا) باشند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد کودکانی که انواع بازی‌های کامپیوتری آموزشی را بازی می‌کنند، نسبت به آنهایی که این بازی‌ها را تجربه نکرده‌اند از قدرت درک و تجسم تصویری بیشتری برخوردارند.
جالب است بدانید معلمان بریتانیایی، امروزه در کلاس‌های درسشان از انواع بازی‌های کامپیوتری آموزشی استفاده می‌کنند.
7. صبحانه یادت نره!
نتایج معتبر تحقیقات دقیقی که در دهه ۷۰ میلادی انجام شده، نشان داده است که خوردن صبحانه باعث تقویت حافظه، تمرکز و قدرت یادگیری می‌شود. کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، معمولا زودتر خسته شده و کم‌طاقت‌تر و زودرنج‌تر هستند. این دسته از کودکان نسبت به آنهایی که روز خود را با خوردن صبحانه شروع می‌کنند، از سرعت عمل کمتری برخوردارند. با وجود کمبود وقت و برنامه‌های روزانه شلوغ امروزی شاید، کمتر کسی فرصت پیدا کند که هر روز بنشیند و صبحانه مفصلی نوش جان کند. اما کودک خود را حتی فقط با خوردن یک لیوان شیر هم شده، صبحانه‌خورده، روانه مهد کودک یا مدرسه کنید تا تمرکز بیشتری داشته باشد.
8. خوب بخور تا باهوش بشی؛
قند، چربی‌های اشباع و دیگر خوراکی‌های بی‌فایده را از برنامه غذایی کودکان حذف کنید و به جای آن، مواد مغذی و مفیدی که به رشد ذهنی آنها کمک می‌کند، جایگزین کنید. سال‌های اولیه دوران کودکی ـ به‌ویژه ۲ سال اول ـ بسیار اهمیت دارد و لازم است تمامی مواد لازم را در رژیم غذایی کودک قرار دهید.
برای مثال رشد شبکه مغزی کودک نیاز شدیدی به میزان کافی آهن دارد چرا که در کودکان دچار کمبود آهن، جریان اعصاب کند می‌شود. همچنین تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که میزان مقاومت در برابر بیماری‌ها در کودکانی که تغذیه سالمی ندارند بسیار کم است. بنابراین تغذیه نادرست باعث می‌شود کودکان از مدرسه و همسالان خود عقب بمانند و دچار افت تحصیلی شوند. پس اگر می‌خواهید کودکتان در مدرسه نمره بهتری بگیرد، به تغذیه او هم توجه کنید.
9. دوستی که هوش هدیه می‌دهد؛
کتاب یکی از روش‌های مفید قدیمی است که امتحان‌اش را پس داده اما بعضی مواقع در مقابل روش‌های تکنولوژیک امروزی برای تقویت هوش، دست‌کم گرفته می‌شود؛ در حالی که کتاب قابل دسترس‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و در عین حال موفقیت‌آمیزترین روش برای آموزش و رشد ذهنی کودکان در تمامی سنین است. برای کودکان‌تان از سنین پایین‌تر کتاب خواندن را شروع کنید. آنها را برای عضویت در کتابخانه ثبت‌نام کنید و کتابخانه منزلتان را پُر از کتاب کنید.
این مطالب را نیز بخوانید:
برای تقویت هوش کودک از شش ماهگی تا یک سالگی چه کنیم؟
برای تقویت هوش کودک در بارداری چه کنیم؟
چند راه ساده برای افزایش هوش کودکان
چگونه ضریب هوشی کودکمان را بالا ببریم؟