گیاهخواری مفید است یا مضر؟

 گیاهخواری یعنی چه؟

گیاهخواری یکی از رژیم های غذایی است که اکثر مبتلایان به اضافه وزن و دیابت از ان استفاده می کنند. در حقیقت گیاه خواران در برنامه غذایی شان تنها از منابع گیاهی مانند انواع سبزی ها، میوه ها، غلات، حبوبات، مغزها و دانه های روغنی استفاده می کنند. این رژیم اگر به صورت متنوع و کامل استفاده شود، تمامی نیازهای غذایی این گروه را تامین می کند.این رژیم نسبت به سایر رژیم های غذایی، کلسترول و اسید چرب اشباع کمتری دارد و کمتر از 30 درصد کالری رژیم از منبع چربی تامین می شود که بیشتر آن اسیدهای چرب غیر اشباع است.به همین دلیل خطر ابتلا به بیماری های قلب و عروق، فشار خون بالا، دیابت و سرطان ها در این گروه کمتر از سایرین است.

انواع گیاهخواری

رژیم گیاهخواری انواع گوناگونی دارد که ما آنها را برای شما بیان می کنیم. در بعضی از گروه های گیاهخوار علاوه بر غذاهای گیاهی، از مواد غذایی دیگر با منشا حیوانی نیز استفاده می شود.

LACTO – VEGETARIAN  : علاوه بر غذاهای گیاهی ، از فرآورده های لبنی به جز بستنی نیز استفاده می کنند.

OVO- VEGETARIAN :علاوه بر غذاهای گیاهی ، از تخم مرغ نیز استفاده می کنند.

LACTO-OVO- VEGETARIAN:این گروه علاوه بر غذاهای گیاهی، از شیر و تخم مرغ در برنامه غذایی خود استفاده می کنند که متداول ترین و راحت ترین نوع گیاهخواری است.

:SEMI- VEGETARIAN به نام رژیم نیمه گیاهخواری است. این گروه فقط گوشت قرمز را از برنامه غذایی خود حذف می کنند، ولی محصولات لبنی ، تخم مرغ ، مرغ و ماهی را مصرف می کنند. این نوع رژیم ممکن است به دلایل مذهبی و سنتی ، الگوهای فرهنگی و یا جهت حفظ سلامتی اتخاذ شود.

:VEGAN تحت عنوان گیاهخواری تام می باشد که هیچ نوع گوشت و محصولات حیوانی را مصرف نمی کنند. رژیم این افراد شامل سبزیجات ، غلات، حبوبات ، انواع مغزها، دانه ها و میوه ها می باشد. این گروه حتی از محصولات چرمی ، پشمی ، ابریشمی یا هرگونه محصول بدست آمده از حیوانات نیز استفاده نمی کنند.

 :PESCO- VEGETARIAN این گروه از فرآورده های لبنی ، تخم مرغ و ماهی تغذیه می کنند، اما از انواع دیگر گوشت پرهیز می کنند.

FRUITARIAN : این گروه فقط از میوه های خام یا خشک شده ، انواع مغزها، عسل و روغن زیتون استفاده می کنند و غذاهای پخته را به میزان حداقل مصرف می کنند.

معایب گیاهخواری

با وجود مزایایی که این نوع رژیم دارد ولی خطر پیدایش کمبودهای تغذیه ای در گیاه خواران، به خصوص گروه های آسیب پذیر مانند زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان و ورزشکاران وجود دارد.در دوران بارداری و شیردهی به دلیل تامین رشد جنین و تغییرات بدن مادر، نیاز به کالری، پروتیین، ویتامین و مواد معدنی افزایش می یابد ولی ویتامین های ب2، ب6، ب 12، اسید فولیک و عناصری مانند روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب تر هستند.بنابراین مادران باردار و شیرده که از این رژیم استفاده می کنند باید به میزان بالاتری از مغزها، حبوبات، میوه های خشک و محصولات لبنی یا در صورت امتناع از شیر سویا استفاده کنند.درباره کودکان پیرو این رژیم نیز با وجود برنامه غذایی متنوع و کامل می توان رشد مناسب آنها را تامین کرد، ولی به دلیل وجود مقادیر زیاد مهار کننده های جذب در منابع گیاهی مانند فیتات که در غلات و دانه ها وجود دارد، اگزالات که در اسفناج، ریواس، شکلات و بادام زمینی وجود دارد، سیترات موجود در مرکبات و تانات موجود در چای، به کاهش جذب مواد مغذی منجر می شود.بنابراین درباره کودکان بهتر است علاوه بر تامین پروتئین، لبنیات کم چرب، غلات سبوس دار، سبزیجات برگ سبز و… را به رژیم غذایی شان بیفزایند. اما در کشورهایی مانند کشور ما که تکنولوژی صنایع غذایی خیلی پیشرفته نیست به طوری که بتوان مواد مغذی کلیدی را به سایر خوراکی‌های گیاهی اضافه کرد، درواقع شاید نتوان عناصر کلیدی مثل آهن، روی، ویتامین A و ویتامین C را همراه کلسیم که منبع اصلی آنها مواد غذایی حیوانی هستند در منابع غذایی گیاهی غنی کرد. اگر هم در کشور بتوانیم این عناصر کلیدی را در مواد غذایی گیاهی غنی کنیم شاید فراهم زیستی آنها برای بدن مناسب نباشد بنابراین در کشور ما پیروی از اصول گیاهخواری می‌تواند بسیار خطرناک باشد به‌خصوص برای گرو‌ه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و نوجوانان که در سن رشد هستند. اگر این گروه در کشور ما گیاهخوار شوند نمی‌توانند همه موادمغذی موردنیاز بدنشان را از طریق منابع گیاهی تامین کنند. مسلم است این افراد دچار سوءتغذیه و مشکلات این‌چنینی خواهند شد. گروه‌های آسیب‌پذیر دیگر هم مانند سالمندان که اتفاقا نیازشان به مواد مغذی تغییر کرده دچار مشکلات مشابهی در کمبود دریافت مواد مغذی موردنیاز می شوند که البته این مساله می‌تواند شامل حال مادران باردار و شیرده هم بشود و حتی آنها را بیشتر هم تحت‌تاثیر این مسائل قرار دهد.