مهمترین علل سنگ کلیه

 سنگ کلیه چیست؟

به صورت طبیعی محصولات زاید فرایندهای شیمیایی بدن از طریق ادرار دفع می شوند.  فرایندهای زاید در ادرار مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات در مواردی داخل کلیه رسوب کرده و تبدیل به سنگ می شوند، مکانیزم تشکیل سنگ مانند تشکیل مواد است (با اضافه کردن شکر داخل آب وقتی که کریستالهای (بلور) شکر به حد فوق اشباع برسند رسوب داده و نبات تشکیل می شود). سنگ کلیه ذرات کوچک و سخت که در یک یا هر دو کلیه تشکیل شده و گاهی به داخل حالب ها (لوله های عضلانی باریکی که ادرار را از کلیه ها به مثانه منتقل می کنند) انتقال یابند. سنگ کلیه از نظر اندازه از یک دانه شن تا حدود یک توپ گلف متغیر بوده و ممکن است منفرد یا متعدد باشد. سنگ کلیه معمولاً بزرگسالان بالای 30 سال از هر دو جنس را مبتلا می سازد ولی در مردان شایع تر است .

زنان یا مردان، کدام بیشتر؟

سنگ های کلیوی در مردان شایع تر از زنان است به طوری که خطر بروز این بیماری در دهه ۴۰ زندگی در مردان شدت یافته و تا هفتاد سالگی ادامه می یابد. مردان سفیدپوست بیش از سایر نژادها در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند. اما از سوی دیگر، احتمال بروز این بیماری در زنان، در دهه ۵۰ زندگی بیشتر است. سنگ کلیه در زنان جوان تر بیشتر طی مراحل انتهایی بارداری رخ می دهد. به دلیل مصرف بالای کلسیم در زنان باردار، کلیه، کار دفع این ماده را همانند قبل انجام نداده و احتمال ایجاد سنگ در کلیه ها افزایش می یابد ولی این حالت در دوران بارداری بندرت ایجاد شده و از هر ۱۵۰۰ بارداری، فقط یک مورد دچار سنگ کلیه می شود.

علائم هشدار دهنده

دوره های درد شدید و پیچشی (متناوب ) به فاصله هر چند دقیقه . درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت ، درست پایین دنده ها، ظاهر می گردد. در طی چند ساعت یا چند روز، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ از حالب به طرف کشاله ران پیروی می کند. با دفع سنگ درد بیمار متوقف می گردد. تهوع مکرر، دفع مقادیر اندک خون در ادرار. ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد. سختی ادرار، بیرون آمدن شن از مجرای ادرار، درد کمر و پایین کمر از علائم سنگ کلیه می باشد.

تازه ترین مطالعات

مطالعات نشان داده اند رژیمی که شامل کلسیم فراوان باشد، باعث کاهش جذب اگزالات (ماده ای که در بعضی از گیاهان یافت می‌شود و باعث تشکیل سنگ کلیه می‌گردد)می شود و از رسوب سنگ جلوگیری می‌نماید. اگر می‌خواهید از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنید باید در روز به میزان کافی آب بنوشید به اندازه ای که در ۲۴ ساعت حدود ۲ لیتر دفع ادرار داشته باشید . با نوشیدن مایعات و استفاده از کلسیم به میزان مناسب در روز می‌توانید از تشکیل سنگ کلیه که از جنس اگزالات است جلوگیری کنید.

خوش اندام باشید

چاقی و اضافه وزن از جمله عوامل پرخطر ابتلا به سنگ های کلیوی به شمار می روند. محققان معتقدند افزایش دور کمر و بالا بودن شاخص BMI و نیز وجود بافت چربی، مقاومت انسولینی بدن و ترکیبات ادرار با ایجاد سنگ های کلیوی ارتباط مستقیم دارد. بدن افرادی که اضافه وزن دارند، کلسیم و اسیداوریک بیشتری ترشح می کند که خطر ایجاد سنگ را افزایش می دهد. بررسی ها نشان می دهد ۱۳ درصد از مردان و ۹/۶ درصد از زنان چاق ممکن است در طول عمر خود در معرض ابتلا به سنگ کلیه باشند که دقیقا دو برابر آمار مبتلایانی است که وزن متعادلی دارند به طوری که مردان ۷/۸ و زنان ۴/۴ درصد دچار چنین بیماری ای می شوند.

وقتی خانواده درگیر می شود

ژنتیک و سابقه خانوادگی از جمله عوامل موثر در بروز سنگ کلیه است به طوری که سابقه ابتلا به بیماری نقرس در خانواده، افراد را بیشتر در معرض ابتلا به سنگ های کلیوی قرار می دهد. پس از سفیدپوستان که رتبه اول مبتلایان به سنگ کلیه را به خود اختصاص داده اند، نژادهای آمریکایی ـ مکزیکی و نیز آمریکایی ـ آفریقایی کمترین شمار مبتلایان به سنگ های کلیوی را شامل می شوند. محققان دریافتند در گروه های پرخطر، از هر پنج نفر، یکی به سنگ کلیه مبتلا می شود. این بیماری در تمام سنین، هر دو جنس و تمامی گروه های نژادی مشاهده می شود. با این که سیاهپوستان کمتر از هر گروه نژادی در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند، ولی آمار ابتلای آنها نیز بالاست و هیچ استثنایی وجود ندارد. در واقع، شیوع این بیماری در اقشار کم درآمد که کیفیت غذایی پایینی دارند، بسیار بالا بوده و به حدود ۵۰ درصد می رسد.

مراقب سفره تان باشید

عوامل تغذیه ای، وجود مواد معدنی در آب های محلی و معدنی از جمله دلایل مختلف جغرافیایی و محیطی است که افراد را مستعد ابتلا به سنگ کلیه می کند. به عنوان مثال مردم نواحی جنوبی آمریکا بیشتر و نواحی غربی کمتر دچار سنگ های کلیوی می شوند. آمارها حاکی ازآن است که شمار مبتلایان به سنگ کلیه در آمریکا از سال ۱۹۹۴ حدود پنج برابر شده و روز به روز نیز در حال افزایش است. در حال حاضر، از هر ۱۱ آمریکایی، یک نفر مبتلا به سنگ کلیه شده و آمار ۸/۸ درصدی را شامل می شود. احتمال ابتلا به این بیماری در آمریکا و در فصول گرم سال شیوع بیشتری می یابد. محققان بر این باورند که رژیم غذایی نقش مؤثری در بالا بردن احتمال ابتلا به سنگ کلیه دارد به طوری که آمریکایی ها به دلیل مصرف بیش از حد پروتئین و سدیم بالا بیشتر در معرض خطر قرار دارند. از سوی دیگر، ۵۰ درصد از مبتلایان، پس از یک بار ابتلا، دوباره در معرض خطر سنگ کلیه قرار می گیرند.