کدام داروها می توانند موجب ریزش موها شوند؟

همه ما می دانیم تمامی داروها علاوه بر فوایدی که در درمان درد و بیماری در بدن دارند، دارای عوارض جانبی دارویی نیز می باشند که مدتی پس از مصرف دارو خود را بروز می دهند. گاهی عوارض داروها گریبان گیر موهای سر شده و باعث ریزش آن ها می شوند که برای افراد خوشایند نیست. در این بین، بیشترین تاثیر را داروهای شیمی درمانی روی موها دارند که امید است با پیشرفت علم و گذر زمان، داروهایی برای بیماران مبتلا به سرطان ساخته شود که این عوارض جانبی نیز در آن ها از بین رفته باشد. اما به جز این دسته، کدام داروها روی موها تاثیر گذاشته و ریزش مو از عوارض آن ها می تواند باشد؟ در ادامه توضیح داده ایم.

داروهای شیمی درمانی

سلول‌های سرطانی بیشتر از سلول‌های دیگر میل به تقسیم و تکثیر شدن دارند. تقسیم سلولی در نواحی‌ای مانند جداره روده و پیاز موها زیاد است. داروهای شیمی‌درمانی روی سلول‌های با سرعت تکثیر بالا اثر بیشتری دارد. این مساله هم باعث وارد شدن آسیب جدی به این سلول‌ها در دوره شیمی‌درمانی می‌شود و ریزش موی سر و البته کل بدن با سرعت بالایی رخ می‌دهد.

اینترفرون برای درمان هپاتیت سی

داروی اینترفرون در یک دوره طولانی برای درمان بیماری‌هایی مانند هپاتیت C تجویز می‌شود که گاهی اثرات منفی و مخربی روی موها می‌گذارد. این دارو معمولا باعث ریزش مو می‌شود و می‌تواند رنگ یا بافت موها را تغییر دهد.

همچنین می‌تواند باعث وز شدن موها شود. البته اثرات جانبی و مخرب این دارو به اندازه داروهای شیمی‌درمانی نیست اما بهتر است درباره عوارض آن به بیمار آگاهی‌های لازم داده شود. به عقیده متخصصان پوست و مو مصرف اینترفرون برای درمان سرطان پوستی ملانوم یا سرطان کلیه متاستاز داده، همان اثرات مخرب را روی موها می‌گذارد.

داروهای هورمونی

قرص‌های ضدبارداری، تستوسترون و استروئیدهای آنابولیزان که در درمان بعضی اختلالات هورمونی به کار می‌روند، جزو داروهای هورمونی هستند که می‌توانند روی سلامت موها تاثیر منفی بگذارند.

قرص‌های ضدبارداری پروژستین نسل اول و دوم در بعضی خانم‌های مستعد باعث ریزش مو می‌شود اما درباره همه خانم‌ها صادق نیست. از پزشکتان بخواهید قرص‌های نسل سوم را ـ که اثرات هورمون مردانه کمتری دارند ـ برایتان تجویز کنند. این قرص‌ها تاثیر کمی روی موها می‌گذارند.

داروهای حاوی تستوسترون و استروئیدهای آنابولیزان

این داروها باعث ریزش مو و رویش موهای زائد، ‌بویژه در آقایان مستعد ریزش مو می‌شود زیرا تستوسترون به واسطه آنزیم 5-آلفا ردوکتاز که در ناحیه پوست سر قرار دارد، هورمونی به نام دی‌هیدروتستوسترون تولید می‌کند. همین هورمون نیز فولیکول‌های مو را به سمت ریزش زودرس سوق می‌دهد. به همین سبب موها بیش از پیش نازک و کوتاه می‌شوند، طوری که پس از مدتی فقط موهای کرک‌مانندی از آنها باقی می‌ماند و بالاخره به مرور زمان موها محو می‌شوند. استروئیدهای آنابولیزان نیز مشتقات هورمون‌های مردانه یا تستوسترون‌ها هستند. از این رو همان اثرات مشابه را بر جای می‌گذارند و باعث ریزش مو می‌شوند.

کورتون‌ها نیز به دلیل داشتن خاصیت هورمون مردانه می‌توانند در افراد مستعد باعث ریزش مو شوند. این داروها با دوره‌های طولانی به کار می‌روند و از بین آنها می‌توان به بتامتازون یا پردنیزولون اشاره کرد که در صورت استفاده درازمدت با دوز بالا می‌توانند باعث آسیب‌دیدگی و ریزش موها شوند. البته با تمام شدن دوره درمان و قطع مصرف دارو، عوارض آن از بین می‌رود.

تاثیر ویتامین A

دو داروی آسیتریتین و ایزوترتینوئین برای بیماری‌های آکنه و پسوریازیس کار برد دارند. این دو دارو ـ که به خانواده رتینوئیدها (مشتقات ویتامین A) تعلق دارند ـ می‌توانند باعث آسیب به موها شوند.

داروی آسیتریتین که برای درمان پسوریازیس استفاده می‌شود، می‌تواند به ریزش مو، تغییر رنگ یا حالت موها منجر شود. داروی ایزوترتینوئین نیز برای رفع جوش‌های غرور جوانی تجویز می‌شود و مصرف دوز بالای آن به مدت بیش از شش ماه، می‌تواند باعث ریزش مو شود. خوشبختانه با قطع این داروها ریزش مو هم متوقف خواهد شد.

داروهای ضدتیروئید (برای تنظیم کارکرد غده تیروئید)

داروهایی که برای درمان اختلالات تیروئیدی به کار می روند نیز همین تاثیر را دارند، چون غده تیروئید مسئول ترشح هورمون هایی است که تجدید و رویش موها را کنترل می کند. کم کاری یا پرکاری تیروئید می تواند باعث بر هم خوردن چرخه ی رویش مو شده و ریزش مو ایجاد کند.افرادی که دچار مشکلات تیروئیدی هستند، اگر دارویشان ( مانند لووتیروکسین ) را با دوز مناسبی مصرف نکنند، در برخی موارد دچار ریزش مو می شوند. برای مقابله با این مشکل، بیماران باید توصیه های پزشک معالج خود را جدی بگیرند.

داروهای ضد کلسترول و ضد فشارخون

برخی از استاتین ها مانند پراواستاتین باعث بروز عوارض جانبی در پوست سر مانند بروز خارش یا ریزش مو می شوند. ممکن است مصرف طولانی مدت داروهای ضدکلسترول و داروهای ضدفشارخون روی ساخت موها (کراتینی زاسیون) تاثیر منفی بگذارد. در این صورت نیز موها قبل از ریزش، حساس و شکننده می شوند. افراد که دچار چنین وضعیتی می شوند بهتر است با پزشک معالج خود مشورت کنند تا تغییراتی در نوع داروی آنها داده شود.

داروهای ضد افسردگی و ضد بارداری

مصرف برخی داروهای ضدافسردگی نیز باعث ریزش مو می شود. سیکل حیات مو با مصرف این داروها دچار اختلال شده و کوتاه می شود. در واقع ریزش مو بعد از دو تا سه ماه از شروع مصرف داروهای ضدافسردگی کلید می خورد. ریزش موی ایجاد شده در اثر مصرف این داروها با قطع مصرف دارو متوقف می شود و همه ی داروهای ضدافسردگی نیز چنین عوارضی ندارند. توصیه می کنیم افراد بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف خودسرانه ی این داروها نکنند، چون عوارضی بیش از ریزش مو ایجاد می کنند.قرص های ضدبارداری نیز تغییراتی در موها ایجاد می کنند. در واقع موی خانم ها نسبت به تغییرات هورمونی بسیار حساس است. بنابراین در دوران نوجوانی، بعد از زایمان و یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی زیاد دچار ریزش مو می شوند. تاثیر قرص ها در خانم های مختلف متفاوت است و همه چیز به قرص مصرفی بستگی دارد. قرص های خوراکی پروژسترون و استروژن مانند یاسمین روی موها تاثیر مثبتی دارند. اما ممکن است یک ترکیب پروژسترونی دیگر با تاثیر آندروژنی ( هورمون مردانه ) ریزش مو ایجاد کند. در صورت مشاهده تغییراتی در وضعیت موها، بهتر است خانم ها با پزشک معالج مشورت کنند.

اثرات داروهای دیگر روی موها

داروهای پرکاربرد دیگری هم هست که گاهی باعث آسیب دیدن و ریزش موها می‌شود. در بعضی موارد استفاده دراز مدت از داروهایی که در زیر ذکر می‌کنیم، مشکل‌ساز می‌شود:

داروهای ضدافسردگی: کلومی پرامین، آموکساپین، پاروکستین، آمی‌تریپتیلین و فلوکستین.

داروهای ضدانعقاد خون: تیوکلومارول، هپارین (در دوز بالا) و وارفارین.

داروهای ضدفشارخون: متیل دوپا، کاپتوپریل (بندرت)، کلونیدین و انالاپریل.

داروهای ضدالتهاب: کلشی‌سین (داروی ضدنقرس).

داروهای ضدتشنج: والپیروئیک اسید (دپاکین) و والپرومید (دپامید).

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی که برای درمان درد و روماتیسم استفاده می‌شود: ناپروکسن و سولینداک (بندرت).

داروهای مسدودکننده گیرنده‌های بتا: پروپرانولول، آتنولول، بیزوپرولول و نادولول.

داروی لیتیوم (تثبیت کننده خلق).

داروهای ضدروماتیسم: آلوکریزین.

داروهای ضدمالاریا: مفلوکین (بندرت).

داروهایی که برای درمان آکنه استفاده می گردند (نظیر آکوتان)

داروهایی که در بیماری های خونی استفاده می گردند (نظیر وارفارین، هپارین)

داروهایی که در بیماری های قلبی استفاده می گردند (نظیر آتنولول، پروپرانولول، متوپرولول)

داروهایی که برای درمان چربی خون استفاده می گردند (نظیر کلوفیبرات و جم فیبروزیل)

داروهایی که برای صرع استفاده می شوند (نظیر تری متادیون)

داروهای ضد اولسر اثنی عشر (نظیر سایمتیدین و رانیتیدین)

داروهای ضد التهاب (نظیر ناپروکسن، سولینداک و ایندومتاسین)

داروهای کاهش وزن مانند : سیبوترامین ، اورلیستات ( زنیکال یا ونوستات ) ، سیبوترامین ( ریداکتیل یا مریدیلا ) ، ریمونابانت ( آکومپلیا ) ، متفورمین ، اگزنتاید ، پرامیلاتید ،

داروهای شیمی درمانی مانند : آدریامایسین ، سیکلوفسفامید ، داکتینیمایسین ، دانوبلاستینا (Daunorubicin HCl) ، دوکسوروبیسین Doxorubicin ، متوترکسات Methotrexate ، بسته لیتوسل ، تاموکسیفن ، توپوتکان ،وینورلبین ، کربوپلاتین(Carboplatin) ، اتوپوزاید (Etoposide) ، فلوئوروراسیل (Fluorouracil – 5-FU) ، هولوکسان (Ifosfamide) ،ایرینوتکان (Irinotecan Hydrochloride)

توصیه می‌شود اگر چند هفته یا چند ماه پس از مصرف هر دارو، تغییری در موهایتان مشاهده کردید، به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

این مطالب را نیز بخوانید:

داروهای گیاهی و شیمیایی ریزش مو

چه داروهایی باعث ریزش مو میشود

هشدار،مـراقـب داروهای ضـدریـزش مـو بـاشیـد!