اضافه وزن یکی از مشکلاتی می‌باشد که همه ما درگیر آن هستیم، اگر به دنبال لاغری هستید و وقت لازم برای انجام ورزش‌های سنگین را ندارید از این رژیم و توصیه ها استفاده کنید.
چگونه بدون ورزش لاغر شویم؟
ما همیشه در مورد ورزش کردن یک عقیده‌ی ثابت داشته‌ایم: این که هر چه بیشتر ورزش کنیم می‌توانیم بیشتر بخوریم و در عین حال لاغر هم می‌شویم! این عقیده‌ای است که در طول عمرمان توسط مربیان تناسب اندام، افراد مشهور، تولیدکنندگان غذا و نوشیدنی مانند کوکاکولا و پپسی و حتی بهداشت‌یاران عمومی و دکترها در ذهن ما تلقین شده است. عضویت باشگاه‌ها، لوازم تناسب اندام، نوشیدنی‌های ورزشی و ویدیوهای آموزشی بی‌شماری برای افزایش فروش، همین قول را به مردم می‌دهند.
در مورد این عقیده یک مشکل بزرگ وجود دارد: این فکر نه تنها کاملا اشتباه است، بلکه تمام تلاش ما برای مبارزه با چاقی را به بیراهه می‌برد!
من برای اینکه دلایل محکمی پیدا کنم، بیش از ۶۰ تحقیق با موضوع ورزش و کاهش وزن را مورد مطالعه قرار دادم. علاوه بر آن با ۹ نفر از برجسته‌ترین محققان تغذیه، ورزش و اضافه‌وزن صحبت کردم. در اینجا اول می‌خواهم خلاصه‌ای از آنچه یاد گرفتم را برای‌تان بگویم و بعد هر یک را مفصل و کامل توضیح دهم.
چیزهایی که می‌دانیم:
برخلاف نصیحت‌هایی که اغلب به ما کرده‌اند، ورزش کردن کمکی به وزن کم کردن نمی‌کند. ما فقط می‌توانیم ۱۰ تا ۳۰ درصد از ۱۰۰ درصد انرژی‌ای که همه را از طریق غذا دریافت می‌کنیم از راه فعالیت فیزیکی مصرف کنیم.
چیزهایی که نمی‌دانیم:
فعالیت فیزیکی مجموعه‌ای از تغییرات آبشاری را باعث می‌شود که می‌تواند روی مقدار غذایی که می‌خورید تأثیر بگذارد، مقدار کالری‌ای که مصرف می‌کنید را تغییر دهد و در نتیجه طبیعتا روی وزن شما نیز تأثیر می‌گذارد. علت تفاوت‌های میان این تأثیرات در افراد مختلف، نامشخص است.
این برای شما یعنی:
نباید توقع داشته باشید که تنها با خسته کردن خودتان با فعالیت‌های فیزیکی بتوانید مقدار زیادی وزن کم کنید. هرچند ورزش تأثیر زیادی در سلامت کلی بدن‌تان دارد، در نهایت مقدار و نوع غذایی که می‌خورید تعیین‌کننده‌ی اندازه‌ی دور کمرتان هستند!
ورزش به تنهایی تقریبا هیچ کمکی به کاهش وزن نمی‌کند
مزایای ورزش واقعی هستند. در مورد کسانی که با دویدن روی تردمیل هر چه می‌خواستند وزن کم کرده‌اند خیلی داستان‌ها گفته‌اند؛ ولی مدارکی که حقیقت علمی را نشان می‌دهند داستان دیگری تعریف می‌کنند که به اندازه‌ی آنها جالب نیست.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۱ نتایج تحقیقات مختلف در مورد تأثیر ورزش بر کاهش وزن را بررسی می‌کرد نشان داد که در شرکت‌کنندگان این تحقیقات، کاهش وزن بعد از ۲۰ هفته کمتر از حد انتظار بوده و در تحقیقات بلندمدت نیز میان میزان انرژی مصرف شده در ورزش با کاهش وزن ارتباطی مشاهده نشد.
برای تحقیق بیشتر در مورد تأثیر ورزش بر کاهش وزن، محققان همه نوع افراد چاق را مورد بررسی قرار دادند. بیشتر افراد در این آزمایشات، حتی در شرایطی که رژیم غذایی‌شان ثابت در نظر گرفته می‌شد، در بهترین حالت تنها مقدار کمی وزن کم کردند.
بقیه‌ی بررسی‌ها و نتایج که بر اساس چندین آزمایش به دست آمده هم به نتایج ناامیدکننده‌ی مشابهی در مورد تأثیر ورزش بر کاهش وزن منتهی شدند. دیوید الیسون (David Allison) محقق چاقی از دانشگاه آلاباما، تحقیقات را این گونه خلاصه می‌کند:
ما مدت‌ها مسئله‌ی کاهش وزن را با «کالری ورودی» و «کالری خروجی» سنجیده‌ایم. در یک تحقیق مشهور که در سال ۱۹۵۸ انجام شد، ماکس ویشنفسکی نظریه‌ای را طرح کرد که هنوز هم خیلی نهادها از آن برای محاسبه‌ی کاهش وزن استفاده می‌کنند. هر ۴۵۰ گرم چربی بدن انسان حاصل ۳۵۰۰ کالری است. بنابراین کاهش روزانه ۵۰۰ کالری، چه از طریق رژیم غذایی یا ورزش در طول یک هفته، حدودا باعث ۴۵۰ گرم کاهش وزن می‌شود. به همین صورت، افزایش ۵۰۰ کالری در روز به همان میزان باعث افزایش وزن می‌شود.
امروزه دانشمندان این دیدگاه را زیادی ساده می‌دانند. آنها امروزه تناسب انرژی در بدن انسان را یک سیستم پویا و سازگاری‌پذیر در نظر می‌گیرند. وقتی شما یکی از اجزای این سیستم را تغییر دهید (مقدار کالری‌ای که دریافت می‌کنید را کاهش دهید تا وزن‌تان کم شود یا بیش از حد معمول فعالیت کنید) باعث ایجاد یک سلسله تغییرات آبشاری می‌شوید که بر میزان کالری مصرفی و به دنبال آن بر وزن شما تأثیر می‌گذارد.
شاید برای مصرف انرژی، سقفی وجود داشته باشد
فرضیه‌ی دیگری که درباره‌ی علت دشواری کاهش وزن از طریق ورزش وجود دارد این است که مصرف انرژی به حد خاصی که می‌رسد، ثابت می‌شود. پونتزر در مقاله‌ی دیگری که در سال ۲۰۱۶ در مجله‌ی Current Biology به چاپ رسید، از شواهدی صحبت می‌کند که او و همکارانش برای اثبات وجود یک محدودیت حداکثری برای مصرف انرژی پیدا کرده‌اند.
آنها از یک محدوده‌ی جغرافیایی وسیع شامل غنا، آفریقای جنوبی، مجمع‌الجزایر سیشل، جاماییکا و آمریکا، ۳۳۲ فرد بزرگسال را انتخاب کردند. آنها با زیر نظر گرفتن فعالیت‌های این افراد در مدت ۸ روز اطلاعاتی در مورد میزان فعالیت فیزیکی و انرژی مصرفی آنها با استفاده از شتاب‌سنج به دست آوردند. آنها بر اساس این اطلاعات، افراد را به سه دسته تقسیم‌بندی کردند: افراد بی‌تحرک، افراد متوسط (افرادی که دو تا سه بار در هفته ورزش می‌کردند) و افراد بسیار فعال (که تقریبا هر روز ورزش می‌کردند). نکته‌ی مهم در این آزمایش این است که فعالیت این افراد در عادات معمول روزانه‌شان مورد اندازه‌گیری قرار گرفت و آنها وادار نشده بودند که میزان مشخصی فعالیت انجام دهند.
در این مطالعه از میان انواع راه‌های سوزاندن کالری، تنها ۷ تا ۹ درصد صرف فعالیت فیزیکی می‌شد. افرادی که فعالیت متوسط داشتند روزانه حدود ۲۰۰ کالری بیشتر از افراد بی‌تحرک مصرف می‌کردند، اما نکته اینجاست که به نظر می‌رسید مصرف انرژی در نقطه‌ای ناگهان متوقف می‌شود.
در پایان این مطالعه، محققان نتایج را اینطور جمع‌بندی کرده‌اند:
بعد از لحاظ کردن ترکیبات بدن افراد (body composition) و همچنین وزن آنها، می‌توان نتیجه گرفت که اگرچه انرژی مصرفی کل با فعالیت فیزیکی ارتباط مستقیمی دارد، اما این تأثیر وقتی میزان فعالیت کمتر باشد، به میزان قابل ملاحظه‌ای بیشتر است.
به زبان دیگر، شما بعد از مقدار مشخصی ورزش کردن، دیگر به اندازه‌ی اول کالری نمی‌سوزانید: در واقع ممکن است به فلات مصرف انرژی برسید.
در حین تماشای تلویزیون کارهای دیگری نیز انجام بدهید
بکی کلارک، نویسنده‌ی کتاب «چگونه وزن کم کنیم، حتی اگر تنبل هستیم» می‌گوید: «دوچرخه و تردمیل من مقابل تلویزیون قرار دارند و هنگام تماشای برنامه‌های مورد علاقه‌ی خود از آنها استفاده می‌کنم».
در طول هفته غذاهایی را که خودتان در تعطیلات آخر هفته پخته‌اید، استفاده کنید
کلارک پیشنهاد می‌کند که اگر فرصت ندارید هر روز آشپزی کنید، بهتر است به‌جای مصرف غذاهای آماده، در تعطیلات آخر هفته آشپزی کنید و غذاهای سالم تهیه کنید و در طی هفته از آنها استفاده کنید. برای مثال برای یک هفته یک مرغ کامل، مقدار کافی برنج و سالاد آماده کنید. به این‌ترتیب شما فقط یک یا دو روز در هفته درگیر آشپزی هستید نه ۲۱ بار (هفت روز و هر روز سه وعده). کلارک می‌گوید: «من در طول هفته بارها و بارها یک غذای تکراری را مصرف می‌کردم».
محققان دانشگاه بوفالو به این نتیجه رسیده‌اند که کاهش تنوع غذاها و مصرف آنها در فاصله‌های زمانی استاندارد مثلا یک‌بار در روز یا یک‌بار در هفته، به شما کمک می‌کند کمتر غذا بخورید، چراکه وقتی دائم یک نوع غذا مصرف می‌کنید میل شما به خوردن آن غذا کمتر خواهد شد. البته من شخصا چندان با این توصیه‌ی محققان موافق نیستم چون معتقدم مصرف غذای مانده عوارض خاص خود را دارد.
خرید‌های خود را کوتاه و مختصر کنید
جوی دوباست، سخنگوی آکادمی تغذیه و رژیم غذایی می‌گوید بهتر است به‌جای اینکه با شکم گرسنه راهروهای فروشگاه مواد غذایی را بالا و پایین بروید، قبل از مراجعه به فروشگاه غذا بخورید و وقتی وارد فروشگاه می‌شوید فقط چیزهایی را بخرید که در فهرست خرید خود یادداشت کرده‌اید. به این‌ترتیب در فروشگاه فقط باید تصمیم بگیرید که کدام برند یا چه نوعی از کالای موردنظر خود را داخل سبد بگذارید. به توصیه‌ی دوباست:
بهتراست به‌جای شیرهای پرچرب، شیر کم‌چرب و سبک بخرید؛
برنج قهوه ای، پاستا و نان سبوس‌دار را جایگزین انواع برنج سفید و نان‌هایی که با آرد سفید تهیه می‌شوند، کنید؛
به‌جای خرید نوشابه، دلستر و نوشیدنی‌های گازدار، آب معدنی بخرید؛
به‌جای آبمیوه‌های پاکتی میوه بخرید.
تنقلات سالم و آماده‌ی مصرف بخرید
اگر عادت ندارید همیشه کمی آجیل یا میوه‌ی خشک در کیف خود داشته باشید، احتمالا از آن دسته افرادی هستید که دوست دارید میان‌وعده‌های خود را از کافی‌شاپ‌ها و سوپرمارکت‌ها تهیه کنید.
غذاهای آسان و سریع همیشه هم ناسالم نیستند. می‌توانید از تنقلات سالمی که آماده و بسته‌بندی‌شده به فروش می‌رسند مثل میوه، میوه‌های خشک و … استفاده کنید. اگر می‌خواهید در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنید در ابتدای هفته برای خودتان بسته‌های میان‌وعده تهیه کنید. خانم کلارک می‌گوید: «به محض اینکه از فروشگاه مواد غذایی به خانه برمی‌گردم، گل کلم، کلم بروکلی و کرفس را بعد از شست‌وشو برش می‌دهم و برای مصرف در طول هفته بسته‌بندی می‌کنم».
لقمه‌هایتان را با فاصله بخورید
هرچند ترک عادت موجب مرض است اما بهتر است تمرین کنید پس از هر لقمه، قاشق و چنگال خود را زمین بگذارید و بعد از کمی مکث لقمه‌ی بعدی را بردارید؛ به این‌ترتیب هم از فواید آرام غذا خوردن بهره‌مند می‌شوید و هم کالری کمتری دریافت خواهید کرد. درضمن فراموش نکنید لقمه‌ها را خوب بجوید.
تحقیقات انجام‌شده در دانشگاه پزشکی هاربین چین نشان میدهد افرادی که به‌طور متوسط ۴۰ بار لقمه را می‌جوند نسبت به افرادی که این کار را ۱۵ بار انجام می‌دهند، زودتر سیر می‌شوند و کالری کمتری دریافت می‌کنند. قبل از غذا آب بنوشید، این روش علاوه‌بر اینکه آب بدن‌تان را تأمین می‌کند، کمک می‌کند زودتر سیر شوید و کالری کمتری دریافت کنید.
میان‌وعده‌ی شبانه داشته باشید
برخی از میان‌وعده‌هایی که در خانه تهیه می‌کنید، به تناسب اندام شما کمک می‌کنند. طبق مقاله‌ی منتشرشده در مجله‌ی انجمن رژیم غذایی آمریکا، مصرف برخی از میان‌وعده‌ها مثل ذرت بوداده باعث می‌شود بدن ۲۵۰ درصد غلات و ۲۲ درصد فیبر بیشتری در مقایسه با میان‌وعده‌های پرکالری دریافت کند.
شاید رابطه‌ی بین مصرف غلات و فیبر و تناسب اندام برای شما سؤال باشد. در این مورد باید بدانید که مصرف فیبر و غلات موجب بالا‌رفتن قند خون می‌شود و در نتیجه احساس سیری می‌کنید. این حالت هنگام مصرف تنقلاتی مثل چیپس و پفک رخ نمی‌دهد. برای اینکه میان‌وعده‌های سالم‌تری داشته باشید، سعی کنید در تهیه‌ی آنها از روغن استفاده نکنید. می‌توانید از میان وعده های مناسب برای کاهش وزن هم استفاده کنید.
بیشتر راه بروید
اگر زمان کافی برای ورزش ندارید، سعی کنید در طول روز بیشتر راه بروید. اگر نمی‌توانید یک جلسه‌ی کامل را به ورزش اختصاص بدهید تعداد جلسات را بیشتر و مدت زمان آن را کوتاه‌تر کنید؛ مثلا می‌توانید ۳ بار در روز و هربار ۱۰ دقیقه را به ورزش اختصاص بدهید. همچنین می‌توانید از گام‌شمار استفاده کنید و سعی کنید هرروز ۱۰ قدم بیشتر از روز قبل راه بروید. از جمله راه‌های ساده برای افزایش تعداد قدم‌هایتان این است که حداقل هر دو ساعت یک‌بار از پشت میز بلند شوید و راه بروید یا اینکه به‌جای آسانسور از پله استفاده کنید.
به‌اندازه‌ی کافی بخوابید
خوابیدن شاید آسان‌ترین وبی‌دردسرترین روش برای کاهش وزن باشد. محققان کانادایی در یک پژوهش شش‌ساله رابطه‌ی بین الگوی خواب و اضافه وزن را بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان میدهد افرادی که در شب ۵ تا ۶ ساعت می‌خوابند، در مقایسه با افرادی که ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه دارند، ۱٫۵ تا ۲ کیلوگرم بیشتر وزن می‌گیرند.
اکثر مطالعات ثابت کرده‌اند که خواب ناکافی موجب افزایش هورمون گرسنگی (گرلین) می‌شود. همچنین نتایج مطالعه‌ای که در یک مجله‌ی آمریکایی به چاپ رسید به این موضوع اشاره می‌کند که کمبود خواب موجب کاهش سوخت‌و‌ساز بدن می‌شود.
محققان سوئدی دریافتند که حتی یک شب خواب کافی نداشتن، باعث کاهش متابولیسم بدن در صبح روز بعد می‌شود و در این شرایط میزان کالری مصرفی برای فعالیت‌هایی مثل تنفس و هضم غذا ۵ تا ۲۵ درصد نسبت به روزهایی که شب قبل آن خواب خوب و کافی داشته‌اید، کمتر می‌شود.
مسواک بزنید
به محض اتمام غذا دندان‌های خود را مسواک بزنید. داون جکسون بلنتر، نویسنده‌ی کتاب «رژیم غذایی انعطاف‌پذیر» معتقد است مسواک‌زدن به‌نوعی به ذهن ما تلقین می‌کند که بعد از آن غذا نخوریم و باعث می‌شود که در مقابل وسوسه‌ی خوردن، مقاومت نشان بدهیم.
طعم تند نعنایی خمیردندان، باعث از کارافتادن گیرنده‌های چشایی می‌شود و از طرف دیگر چنانچه بعد از مسواک‌زدن چیزی بخوریم ترکیب مزه‌ی آن خوراکی با طعم خمیردندان چندان دلنشین نخواهد بود.