تحریک برای تولید سلول جنسی
این شیوه در مورد زنانی به کار گرفته میشود که مبتلا به اختلال تخمکگذاری هستند و برای به دست آوردن تعداد کافی تخمک به منظور انجام سیکل درمانی نیازمند استفاده از روش‌هایی مانند IUI، IVF و ICSI میشوند. به این ترتیب آنها در دوره‌های درمانی که پیشرو دارند با استفاده از دارودرمانی و هورمون درمانی اختلال تخمکگذاری را پشت سر میگذارند.
IUIیعنی چه؟
تلقیح داخل رحمی (IUI) که عملی نسبتا ساده و بدون درد است، شامل قرار دادن اسپرم مرد درون رحم زن برای تسهیل باروری می‌باشد. در این روش درمانی که لازمه انجام آن اطمینان از وجود لوله های سالم خانم است، عمل دریافت تخمک از زن انجام نمی‌گیرد و عمل تخمکگذاری و باروری آن مشابه روش طبیعی انجام میشود. بنابراین تلقیح داخل رحمی به عنوان یکی از روشهای کمک باروری (ART) در نظر گرفته نمی‌شود. تلقیح داخل رحمی یک روش درمان ناباروری است که اغلب توسط زوج‌های جوان که طی مدت حداقل یک سال سعی در بچهدار شدن داشته‌اند، انتخاب میشود. هدف از IUI، افزایش تعداد اسپرم‌هایی است که به لوله‌های فالوپ محل باروری تخمک می‌رسند و به این ترتیب احتمال باروری را بالا می‌برند. در IUI از دستگاه سونوگرافی (اولتراسوند) برای تعیین اندازۀ فولیکول‌های در حال رشد حاوی تخمک استفاده میشود. پس از رشد کامل فولیکول‌ها و رسیدن تخمکها به مراحل بلوغی مناسب، هورمون HCG نیز برای تحریک آزاد شدن تخمکها از فولیکول‌ها به کار می‌رود.
این روش پرکاربرد
روشIVF، با سابقه‌ترین شکل از روشهای کمک باروری (ART) است که پس از تحریک تخمدان ها و تخمک گذاری، تخمکها و اسپرم دریافت و لقاح در خارج از رحم انجام شده و پس از تشکیل جنین در محیط آزمایشگاه، جنین به داخل رحم منتقل می شود. IVF یا لقاح مصنوعی برای اولین بار در دنیا در سال ۱۹۷۸ در انگلستان توسط دکتر رابرت ادواردز انجام شد که جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی را در سال ۲۰۱۰ برای وی به ارمغان آورد. لوئیزی براون، کودک حاصل از این لقاح در ۲۵ ژوئیه ۱۹۷۸ به دنیا آمد. معمولاً در مواردی که شرایط رسیدن اسپرم به تخمک در رحم فراهم نباشد مانند انسداد لوله های رحمی و چسبندگی لگنی و یا تعداد کم و تحرک پایین اسپرم، از این روش برای لقاح استفاده می شود. همچنین در مواردی که سایر درمان های ساده تر از قبیل تحریک تخمک گذاری و یا عمل IUI (تلقیح داخل رحمی) ناموفق باشد، زوجین کاندید عملIVF می شوند. در طول یک سیکلIVF، تخمک‌های بالغ از تخمدانها برداشته شده و در محیط آزمایشگاهی در مجاورت با اسپرم شوهر قرار داده میشود تا باروری تخمک و عمل لقاح انجام شود. سپس تخم بارور شده در شرایط مناسب کشت داده شده و پس از انجام تقسیمات جنینی در رحم مادر قرار داده میشود. بر حسب مراحل تکاملی جنین و شرایط رحم مادر، جنین در روز 3-2 یا 6-5 پس از تخمک گیری، به رحم منتقل می‌گردد.
چه زمانی نیاز به اهدا است؟
در شرایطی که برخی از زوجها به دلیل عدم پاسخ تخمدانها و بروز اختلال در تولید تخمکها در زن، از داشتن فرزند محروم میشوند، با کمک این شیوه میتوان فرصتی را برای آنها فراهم کرد تا تجربه بچهدار شدن را در زندگی داشته باشند. بنابراین در برخی مراکز درمان ناباروری و نازایی اهدا تخمک که شامل تهیه و جمعآوری تخمک از زن اهدا کننده و باروری آن تخمک در آزمایشگاه با اسپرم مرد و انتقال جنینها به رحم زن نابارور است، صورت میگیرد. حال باید دید که اهدا تخمک در چه شرایطی و برای چه گروهی از زنان انجام میشود:
زنانی که مبتلا به بیماری نارسایی زودرس تخمدان هستند یا تخمدان‌های آنها به دلیل سابقه جراحی از بدن خارج شده یا سابقه درمان بیماری با شیوههای شیمیدرمانی و پرتو درمانی دارند میتوانند از این شیوه جایگزین برای درمان استفاده کنند.
افرادی که با توجه به تحریک تخمکگذاری و مصرف داروهای تجویز شده پاسخی از سوی تخمدانها دریافت نمیکنند و زنانی که به ذخیره پایین تخمدان مبتلا هستند.
زنانی که سقط مکرر غیرقابل درمان و شکستهای مکرر روشهای باروری خارج رحمی را تجربه میکنند و دست کم 3 بار ناموفق بودهاند.
افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی که بیماری از طریق مادر به فرزند قابل انتقال است و با استفاده از روشهای آزمایشگاهی در دسترس و تشخیص متخصص ژنتیک بیماری قابل شناسایی و درمان نیست، در این شرایط نیز میتوان از درمان‌های جایگزین استفاده کرد.
در افرادی که ناباروری در سنین بالا را تجربه میکنند در صورتی که زن بیش از 40 سال داشته باشد نیز این شیوه توصیه میشود.