یکی از مهم‌ترین و چالشیترین عوامل جدایی و طلاق همسران، «خیانت» است. اگر سری به دادگاه‌های خانواده و مراکز مشاوره خانواده بزنید، با صحت این واقعیت تلخ روبه‌رو می‌شوید.
رابطه‌ی فرازناشویی طیف گسترده‌ای از روابط، از پیامهای مخفیانه گرفته تا روابط جنسی نامشروع را شامل می‌شود. با ما همراه باشید تا با تعریف خیانت، دلایل گرایش به آن و راه‌های اولیه‌ی پیشگیری از آن آشنا شوید.
تعریف خیانت و انواع آن
خیانت در فرهنگها و جوامع مختلف و همچنین براساس نگرش ذهنی هر فرد تعاریف متفاوتی دارد اما به‌طورکلی به هر رابطه‌ی مخفیانه و لذت‌جویانه‌ی ذهنی، کلامی، رفتاری یا جنسی با فردی غیر از همسر، خیانت می‌گویند.
۱. خیانت ذهنی
در این شکل از خیانت فرد دائما در ذهن و تخیلاتش به شخصی دیگر می‌اندیشد و شریک زندگی‌اش را با فرد ایده‌آلِ ساخته‌ی ذهنش مقایسه می‌کند و درنتیجه در ارتباط با همسر به مشکل برمی‌خورد و رابطه‌شان سرد می‌شود.
۲. خیانت کلامی
در خیانت کلامی، همسر به‌صورت تلفنی یا اینترنتی یا در هر موقعیتی که فراهم شود، با جنس مخالف صحبت می‌کند و گرم می‌گیرد. متأسفانه امروزه به‌دلیل وجود اینترنت، ارتباط جنسی کلامی و حتی ویدئویی بسیار بیشتر و رایج‌تر از گذشته شده است.
۳. خیانت رفتاری
منظور از خیانت رفتاری، رابطه‌ی فیزیکی و جنسی با فردی غیر از همسر است که در این حالت اغلب خیانت ذهنی و کلامی را نیز شامل می‌شود.
چرا خیانت رو به افزایش است؟
براساس گزارش‌های سایت آماری استاتیستا، نرخ خیانت در کشورهایی ازجمله فنلاند (۳۶ درصد)، بریتانیا (۳۶ درصد)، اسپانیا (۳۹ درصد)، بلژیک (۴۰ درصد)، نروژ (۴۱ درصد)، فرانسه (۴۳ درصد)، آلمان (۴۵ درصد)، ایتالیا (۴۵ درصد)، دانمارک (۴۶ درصد) و تایلند (۵۱ درصد) گزارش شده است. براساس تحقیقات میدانی انجام‌شده، آمار خیانت در جامعه‌ی ایران نیز به‌سرعت رو به افزایش است، اما هنوز آمار دقیق و قابل‌اتکایی درباره‌ی آن وجود ندارد.
با تغییر سبک ازدواج از شیوه‌ی سنتی به مدرن و افزایش عقاید سکولاریسم (جهان‌گرایی) و سُست‌‌شدن اعتقادات مذهبی، میزان کنترل درونی در روابط نیز کاهش یافته و الگوی روابط دچار تغییر شده است. قطعا کنترل درونی بیشتر از کنترل بیرونی تأثیرگذار است. هر فرد با توجه به اعتقادات، اخلاقیات و ارزشهای درونی‌ای که به آنها مقید است، برای خود چارچوبهایی تعیین می‌کند که موضع‌گیری او را در حفظ و صیانت حریم شخصی و خانوادگی مشخص می‌کند.
دلایل خیانت چیست؟
براساس نظر روانشناسان از بین رفتن عشق و علاقه، عدم جذابیت همسر، سهل‌انگاری همسر، هوسرانی، عقده‌های جنسی، اخلاق و رفتار غیرقابل تحمل همسر، بی‌خطر شمردن خیانت، زیاده‌خواهی و تنوع‌طلبی، اعتمادبه‌نفس پایین و خودانگاره‌ی منفی (تصویر ذهنی منفی نسبت به خود)، وجود اختلالات شخصیتی و مشکلات روانشناختی از دلایل اصلی خیانت و بی‌وفایی همسران به یکدیگر است.
عدم تطابق بین‌فردی به‌دلیل اختلافات خانوادگی، فرهنگی، قومی، طبقاتی، تحصیلی، اوضاع نامناسب اقتصادی، عدم تناسب سن، ویژگیهای خُلقی و شخصیتی، عدم هماهنگی و کارایی در رابطه جنسی زوجین، نیاز بیولوژیک و روانشناختی، ایجاد شرایط و محیط باز برای برقراری روابط فرازناشویی نیز می‌توانند احتمال بروز خیانت را افزایش بدهند.
در اغلب موارد فقط یک طرف مقصر نیست. گاهی علت بروز خیانت وجود مشکلات، معضلات و کمبودهایی در رابطه‌ی اولیه است.
عدم رضایت جنسی زوجین، یکی از عمدهترین دلایل خیانت است. متأسفانه در اینگونه موارد اغلب افراد به‌جای حل‌کردن مشکل، صورت مسئله را پاک می‌کنند. کمبود آموزشهای لازم در روابط زناشویی قبل و بعد از ازدواج، می‌تواند به مسئله‌‌ای بسیار جدی تبدیل شود. عدم آگاهی افراد از امکان به‌کارگیری روش‌های آموزشی و درمانی برای حل مشکلات جنسی و عدم تمایل به اقدام برای درمان و مراجعه به متخصصان روانشناسی و سکسولوژی، باعث حادشدن اختلافات زناشویی می‌شود.
به‌طورکلی دلایل خیانت را می‌توان به شکل زیر دسته‌بندی کرد:
فرار از تعارض و فشارهای روانی فردی و خانوادگی؛
فرار از صمیمیت و وابستگی؛
ایجاد روابط موازی برای فرار از طرحواره‌ی رهاشدگی (در طرحواره یا تله‌ی رهاشدگی، فرد همیشه انتظار دارد نزدیک‌ترین افراد خود را از دست بدهد)؛
دور بودن از محیط خانوادگی به‌خاطر شرایط شغلی؛
سندرم آشیانه‌ی خالی (این سندرم به‌صورت احساس افسردگی، ناراحتی و اندوه در والدین و سرپرستانی که بچه‌هایشان بزرگ شدهاند و خانه را ترک کردهاند، بروز می‌کند.)
اعتیاد جنسی: در افراد مبتلا به اعتیاد جنسی در صورت نداشتن روابط جنسی متعدد، علائم محرومیت بروز می‌کند که ممکن است با زمینه‌های ژنتیکی مرتبط باشد.
بعد از خیانت چه باید کرد؟
در روابط فرازناشویی که به صیغه‌شدن یا ازدواج دوم کشیده می‌شود، اینکه همسر اول به طلاق رضایت بدهد، مانند این است که میدان را به دست رقیب بسپارد و حاصل زندگی چندین و چندساله را به باد بدهد. از آنجا که در سنین بالا شانس ساختن زندگی مجدد برای همسر خیانت‌دیده بسیار کم است، خالی نکردن میدان، با وجود برهم خوردن روابط زناشویی در زندگی اول، صدمات کمتری به‌دنبال خواهد داشت مگر اینکه فرد از استقلال مالی و روانی در حد کافی برخوردار باشد. در اغلب موارد خانواده‌ها، همسر اول فرد را به رسمیت می‌شمارند (مگر اینکه از قبل روابط فامیلی خوبی وجود نداشته باشد) و با حضور همسر دوم به‌راحتی کنار نمیآیند و ازدواج در اغلب مواقع مخفی نگه داشته می‌شود.
گاهی هم هردو طرف درگیر رابطه‌ی فرازناشویی هستند و با وجود طلاق جنسی و عاطفی بین زن و شوهر، شکل ظاهری خانواده حفظ می‌شود.
چه افرادی خیانت می‌کنند؟
در کتاب «حقیقتی در مورد خیانت»، عنوان شده است که احتمال بروز خیانت در افرادی که دوستان و اطرافیان‌شان دست به خیانت زده‌اند، بیشتر است. طبق آمار جهانی ۳۳ درصد از افراد غیرخیانتکار دارای اطرافیانی با سابقه‌ی خیانت بوده‌اند که این عدد برای افراد خیانتکار ۵۳ درصد است.
از طرفی براساس تحقیقات انجام‌شده احتمال بروز خیانت در افرادی که دچار اختلال شخصیت نمایشی، ضد‌اجتماعی، مرزی، خودشیفته، منفعل پرخاشگر و وابسته، هستند به ترتیب بیشتر می‌شود.
برای پیشگیری از خیانت چه کنیم؟
برای پیشگیری از چنین آفتی باید کارهای زیادی انجام بدهید و از توجه به جزئیات مهم و زیبای زندگی مشترک‌تان غافل نشوید، عوامل زیر نیز برای شروع مطالعه و انجام اقدامات ضروری مناسب‌اند:
۱. روابط پنهانی نداشته باشید
بهترین کار این است که همسران در جریان ماهیت و نوع تعامل همسرشان با جنس مخالف قرار بگیرند. در غیر این صورت ممکن است یکی از طرفین به‌سمت حذف اطلاعات برود که ممکن است سرآغازی برای خیانت باشد. درصورتی‌که از دادن اطلاعات و جزئیات ارتباط‌تان با یک فرد خاص، طفره می‌روید، ممکن است این رابطه برای شما یا زندگی‌تان دردسرساز شود.
۲. درمورد تعریف و حد خیانت توافق کنید
با توجه به اینکه تعریف هر شخصی از خیانت متفاوت است، حتما با همس
ر خود درمورد حد و حدود رابطه با دیگران و حد خیانت توافق کنید. این کار به میزان زیادی ریسک خیانت را کاهش می‌دهد.
۳. بهترینِ خود باشید
برای همسر خود به بهترین فردی که می‌‌توانید، تبدیل شوید و سعی کنید در رفع تمام نیازهای او در رابطه بکوشید؛ با این کار همسرتان نیازی به جست‌وجوی نیازهای ارضا‌نشده‌اش در جای دیگری ندارد.
۴. درمورد جزئیات زندگی خودتان با دیگران صحبت نکنید
از صحبت درمورد نقاط ضعف زندگی و روابط‌تان با دیگران جدا خودداری کنید. بسیاری از صحبت‌ها به‌خصوص با جنس مخالف در این مورد شما را وارد وادی خطرناکی می‌کند.
۵. به روانشناس و مشاور مراجعه کنید
مراجعه به متخصص و کسی که به‌عنوان ناظر بیرونی و بی‌طرف می‌تواند زندگی را ببیند و در راستای بهبود آن به شما کمک کند، بسیار سودمند است.