چطور مزه ها را احساس می کنیم؟

طعم در دهان توسط ساختارهای ویژه ای به نام جوانه های چشایی احساس میشود. به طور متوسط 10000 جوانه چشایی در دهان وجود دارد که اکثر آنها روی زبان قرار گرفته اند اما برخی نیز در سقف دهان و در پشت حلق واقع شده اند. هر یک از این جوانه های چشایی حدود 50 سلول گیرنده حسی دارد که به نوشیدنیها و غذاها واکنش نشان میدهند. جوانه های چشایی به پنج طعم اصلی حساس هستند: شیرینی، ترشی، شوری، تلخی و اومامی (طعم گوشتی / لذیذ). بزاق موجود در دهان، مواد شیمیایی موجود در غذا و نوشیدنیهایی که مصرف میکنیم را در خود حل میکند و پرزهای چشایی کوچک روی سلولهای گیرنده، سیگنالهایی به مرکز چشایی در مغز ارسال میکند. بو نیز نقش مهمی در چشایی ما ایفا میکند. پوشش داخلی بینی حاوی سلولهای گیرنده بو است که بوی غذاها را میگیرند و این دو حس در کنار هم کار کرده و طعمهای متفاوت گوناگون را شناسایی میکنند. حس چشایی بستگی به ترکیب غذا نیز دارد. اگر غذای شیرین را پس از بلع غذای بی مزه، بخورید طعم آن شیرین تر احساس میشود. اگر به خوردن یک نوع غذا پشت سر هم ادامه دهید، کاهش رضایت از طعم را احساس میکنید که به علت سازگاری و انطباق با آن غذا است.

 

مشکلی که باقی می ماند

گاهی در داخل دهان یک تلخی ایجاد می شود که بسیار آزاردهندست و این تلخی به هیچ وجه با شیرینی برطرف نمی شود. در واقع مسواک زدن و شست‌وشوی مکرر دهان با انواع دهان‌شویه ‌ها ، تنها اندکی این تلخی را از بین می‌برد، اما مشکل همچنان به قوت خود باقی است.

 

سه علت مهم و اصلی تلخی دهان

پزشکان می‌گویند دلیل اصلی احساس مزه تلخ در دهان، ترشح یک نوع اسید در معده است که از مری بالا می‌آید و انتهای زبان را تلخ می‌کند. اگر میزان این اسید زیاد باشد، سوزش سر معده که خیلی از مردم آن را تجربه کرده‌اند، به وجود می‌آید.

 ممکن است وجود مشکلی در سینوس ها یا واکنش نسبت به یک نوع داروی مصرفی باعث تلخی دهان شود.

اگر پرده ی نازک سفید رنگی در عقب زبان خود مشاهده کردید، نشانه ای از تشکیل و تجمع باکتری هاست. تشکیل باکتری ها نیز می تواند مزه ی تلخی در دهان به وجود آورد.

 

اتفاقاتی که کامتان را تلخ می کند

– سوختن یا گزش زبان توسط چیزی

– آسیب های وارده به سر، بینی و دهان

– آسیب اعصاب حساس به درک مزه ها

– مسمومیت ها مثل خوردن یک گیاه سمی یا مسمومیت شیمیایی مثل تماس با حشره کش ها

 

علل دیگر تلخی دهان

– نفس کشیدن از راه دهان

– کم آبی بدن

– خشکی دهان

– بارداری

– کشیدن سیگار

– مشکلات مربوط به دندان یا وسایل دندانپزشکی مثل سیم دندان

– جراحی دندان

– اشعه درمانی ناحیه سر و گردن

– جراحی گوش، بینی و گلو

 

این بیماری ها را چک کنید

– آلرژی (حساسیت) و گرفتگی بینی  

– فلج بل (بیماری عصبی)

– ژنژیویت (التهاب، ورم و خونریزی لثه ها)

 – گلوسیت (التهاب، ورم و قرمزی زبان)

– پولیپ بینی    

– عفونت غدد بزاقی دهان

– سندرم شوگرن (نوعی بیماری خودایمنی که باعث خشکی دهان و چشم می شود)

– عفونت های تنفسی مثل سرماخوردگی، سینوزیت، گلودرد چرکی، آنفلوآنزا و فارنژیت (التهاب و ورم گلو)

– کمبود ویتامین ب 12  یا عنصر روی در بدن

– استفراغ یا برگشت اسید معده به مری (می تواند در اثر بیماری ریفلاکس باشد)

 

این مشکلات را به یاد داشته باشید

سلامت ضعیف دهان: بهداشت ضعیف دهان میتواند به معنی مشکلات لثه و دندان مانند ژینژیویت باشد که موجب طعم بدن در دهان میشود.

– عفونت دستگاه تنفسی فوقانی: سرما خوردگی، آلرژی و سینوزیت از جمله بیماریهایی هستند که موجب احتقان مسیر بینی و کاهش حس بویایی میشوند و به این ترتیب توانایی چشیدن طعمها کاهش می یابد.

– بارداری: در مراحل اولیه بارداری، برخی از زنان متوجه میشوند حس چشایی شان تغییر کرده است. ممکن است طعم فلزی عجیب در دهان احساس کنند یا برخی نوشیدنیها و غذاهایی که سابقا لذت بخش بودند، ناگهان ناخوشایند به نظر برسند. همچنین فرد ممکن است از غذاهایی که پیش از این خوشش نمی آمد، لذت ببرد.

– شیمی درمانی و داروهای درمان بیولوژیکی: افرادی که با این داروها تحت درمان سرطان قرار دارند ممکن است طعم عجیبی در دهان حس کنند که فلزی، تلخ یا شور احساس میشود.

– داروهای دیگر: برخی از داروهایی که برای درمان آلرژی، بیماری آلزایمر، آنمی، آسم، فشار خون، گلوکوم (آب سیاه)، بیماری پارکینسون، نقرس، آرتروز روماتیسمی، اسکیزوفرنی و مشکلات تیروئید مصرف میشوند و نیز آنتی بیوتیکها (مانند مترونیدازول)، ضد قارچها، کورتیکواستروئیدها، دیورتیکها و چسبهای نیکوتین، میتوانند طعم بد و غیر طبیعی در دهان ایجاد کنند.

– مشکلاتی در سلامتی: خشکی دهان به علت بی آب شدن بدن یا آسیب غدد بزاق، میتواند به طعم فلزی در دهان منجر شود. در افرادی که به دیابت یا بیماری تیروئید، کبد یا کلیه مبتلا هستند، و نیز افرادی که ام اس، فلج صورت یا سکته دارند، مشکلات طعم دهان محتمل تر است. سوء هاضمه در نتیجه بیماری رفلاکس مری – معده نیز میتواند طعم شیرین یا اسیدی در دهان ایجاد کند.

– پیری یا سوء تغذیه: طعم شیرین و شور اغلب با تغذیه نامناسب یا پیری، کاهش می یابد.

 

بهترین درمان برای آفت دهان